Phát hiện từ trường sao Hỏa mạnh gấp 10 lần dự kiến

Tàu thăm dò Insight phát hiện khu vực đồng bằng Elysium Planitia ở phía Bắc xích đạo sao Hỏa có từ trường mạnh gấp 10 lần dự kiến của NASA.

Khi bắt đầu sứ mệnh thăm dò vào tháng 11/2018, NASA đã sử dụng tàu đổ bộ Insight để nghiên cứu địa chấn, trắc địa, biến nhiệt và môi trường của sao Hỏa. Sứ mệnh này được thực hiện trong vòng hai năm. Chỉ hơn một năm rưỡi sau đó, NASA đã công bố hàng loạt các nghiên cứu đầu tiên trên bề mặt sao Hỏa. Một trong những nghiên cứu này được công bố trên tạp chí Nature Geoscatics đã chia sẻ một số phát hiện khá thú vị về từ trường trên sao Hỏa.

Nhóm nghiên cứu cho biết, khu vực tàu Insight hạ cánh có từ trường mạnh gấp 10 lần so với dự kiến. Phát hiện này có được nhờ cảm biến từ tính của Insight, giúp các nhà khoa học giải đáp những bí ẩn quan trọng về sự hình thành của sao Hỏa và sự tiến hóa tiếp theo. Miệng núi lửa nông này nằm trong khu vực Elysium Planitia - một đồng bằng bằng phẳng ở phía Bắc của đường xích đạo sao Hỏa. NASA chọn vùng này vì nó có sự kết hợp của cấu trúc liên kết phẳng, độ cao thấp và ít đá dăm cho phép Insight thăm dò sâu vào bên trong sao Hỏa. Trước khi thực nhiệm vụ này, ước tính về từ trường của sao Hỏa đến từ các vệ tinh trong quỹ đạo, trung bình trên quãng đường hơn 150 km.

Phát hiện từ trường sao Hỏa mạnh gấp 10 lần dự kiến ảnh 1

Các nguồn từ tính được phát hiện bởi cảm biến trên tàu Mars Insight Lander. Ảnh: NASA /JPL-Caltech

Catherine Johnson, giáo sư Khoa học Trái đất, Đại dương và Khí quyển tại Đại học British Columbia, là nhà khoa học cao cấp tại Viện Khoa học Hành tinh (PSI), tác giả chính của nghiên cứu cho biết, một trong những ẩn số lớn từ các nhiệm vụ vệ tinh trước đó là sức mạnh từ trường trên các khu vực nhỏ. Nhóm nghiên cứu đã đặt các cảm biến từ tính đầu tiên trên bề mặt để thu được manh mối mới về cấu trúc bên trong và bầu khí quyển trên sao Hỏa. Tàu Insight đã ghi nhận từ trường mạnh gấp 10 lần so với các dự đoán của NASA trước đây. Đo từ trường sẽ giúp hiểu rõ bản chất và sức mạnh từ trường vốn có hàng tỷ năm của sao Hỏa.

Trước đây, các dự đoán về từ trường sao Hỏa xuất phát từ sự hiện diện của đá trên bề mặt hành tinh, dẫn đến từ trường cục bộ và tương đối yếu. Theo dữ liệu được thu thập bởi MAVEN và các sứ mệnh khác, các nhà khoa học dự đoán rằng khoảng 4,2 tỷ năm trước, từ trường này đột nhiên biến mất. Điều này dẫn đến gió Mặt Trời lấy dần đi bầu khí quyển sao Hỏa trong vài trăm triệu năm tới khiến bề mặt sao Hỏa trở nên khô cằn như ngày nay. Hầu hết các tảng đá trên bề mặt sao Hỏa còn quá trẻ để nhiễm từ trường từ trước nên nhóm nghiên cứu cho rằng nó phải đến từ sâu hơn dưới lòng đất.

Johnson giải thích: "Chúng tôi nghĩ rằng nó đến từ những tảng đá cũ hơn nhiều, chôn vùi ở bất cứ nơi nào từ vài trăm mét đến 10 km dưới mặt đất. Sẽ khó suy luận điều này nếu không có dữ liệu từ tính và thông tin địa chất mà Insight đã cung cấp". Bằng cách kết hợp dữ liệu Insight với các thông tin nghiên cứu từ tính của các quỹ đạo sao Hỏa trong quá khứ, Johnson và các cộng sự hy vọng có thể xác định chính xác loại đá nào được từ hóa và tuổi của chúng. Những nỗ lực này sẽ được hỗ trợ bởi các sứ mệnh trong tương lai để nghiên cứu các loại đá trên sao Hỏa, chẳng hạn như xe tự hành Mars 2020 của NASA, Rosalind Franklin của ESA và sứ mệnh Huoxing-1 (HX-1) của Trung Quốc.

Phát hiện từ trường sao Hỏa mạnh gấp 10 lần dự kiến ảnh 2

Mô phỏng về sự tương tác giữa gió Mặt Trời, sao Hỏa (trái) và Trái Đất (phải). Ảnh: NASA

Từ kế của Insight cũng có khả năng thu thập dữ liệu về các hiện tượng tồn tại trong bầu khí quyển sao Hỏa cũng như môi trường không gian xung quanh hành tinh. Giống như Trái Đất, sao Hỏa tiếp xúc với gió Mặt Trời, dòng các hạt tích điện phát ra từ Mặt Trời và mang từ trường của nó vào không gian liên hành tinh IMF. Nhưng vì sao Hỏa thiếu một từ quyển, nó ít được bảo vệ khỏi các sự kiện thời tiết và gió Mặt Trời cho phép tàu đổ bộ nghiên cứu tác động của cả hai trên bề mặt hành tinh, điều mà trước đây các nhà khoa học không thể làm được.

Một phát hiện thú vị khác là cách từ trường sao Hỏa dao động giữa ngày và đêm, các xung ngắn sẽ xảy ra vào khoảng nửa đêm và kéo dài chỉ trong vài phút. Các nhà khoa học đưa ra giả thuyết rằng những biến đổi này là do sự tương tác giữa bức xạ Mặt Trời, IMF và các hạt trong bầu khí quyển phía trên tạo ra dòng điện và từ trường.

Trong tương lai, nhóm Insight hy vọng rằng những nỗ lực của họ để thu thập dữ liệu trên từ trường bề mặt sẽ trùng với quỹ đạo MAVEN đi qua, điều này sẽ cho phép họ so sánh và đối chiếu dữ liệu. Các từ trường thay đổi theo thời gian sẽ rất hữu ích cho các nghiên cứu về cấu trúc dẫn điện của sao Hỏa, có liên quan đến nhiệt độ bên trong của nó. Ngoài ra, điều đáng quan tâm là các phép đo vô tuyến băng tần X sẽ cho thấy mức độ "lắc lư" của sao Hỏa khi nó quay trên trục sẽ giúp tiết lộ bản chất thực sự của lõi hành tinh.

TIN LIÊN QUAN
Bình luận
Nghi thức rước kiệu về Đền Hùng tại Lễ Giỗ tổ Hùng Vương diễn ra tại Khu di tích lịch sử Quốc gia đặc biệt Đền Hùng (Phú Thọ). Ảnh: Quý Trung/TTXVN.
Giỗ Tổ Hùng Vương: Tạo điều kiện thuận lợi nhất cho du khách, đồng bào
(Ngày Nay) - Ngày 13/3, tại Hội nghị triển khai kế hoạch tổ chức Giỗ Tổ Hùng Vương và Tuần Văn hóa du lịch Đất Tổ năm Ất Tỵ - 2025, Phó Chủ tịch UBND tỉnh Phú Thọ Nguyễn Huy Ngọc cho biết, dịp Giỗ Tổ Hùng Vương năm nay, dự kiến du khách về Phú Thọ rất đông, đặc biệt là trong những ngày từ mùng 8 - 9/3 âm lịch, do trùng vào ngày cuối tuần.
Bệnh tay chân miệng hiện nay vẫn chưa có thuốc điều trị đặc hiệu.
TP HCM: Số ca tay chân miệng tăng hơn 60%
(Ngày Nay) - Trung tâm Kiểm soát Bệnh tật TP Hồ Chí Minh thông tin, trong tuần qua, Thành phố ghi nhận số ca mắc sởi và sốt xuất huyết đều giảm. Riêng số trường hợp mắc bệnh tay chân miệng đã tăng hơn 60% so với trung bình 4 tuần trước đó.
“Thế giới như là bản nháp”: Hành trình sáng tạo của Đỗ Thanh Lãng và Nguyễn Đức Đạt tại Hà Nội
“Thế giới như là bản nháp”: Hành trình sáng tạo của Đỗ Thanh Lãng và Nguyễn Đức Đạt tại Hà Nội
(Ngày Nay) - Hợp tác cùng Galerie Quynh, Manzi Art Space tổ chức “Thế giới như là bản nháp” – triển lãm mới của hai nghệ sĩ Đỗ Thanh Lãng và Nguyễn Đức Đạt, những thành viên cốt cán của nhóm nghệ thuật độc lập Sao La. Triển lãm sẽ khai mạc vào 18h30 tối thứ Sáu, ngày 14/3/2025, tại Manzi Exhibition Space (số 2 Ngõ Hàng Bún), và kéo dài từ ngày 15/3 - 13/4/2025, mở cửa miễn phí từ 11h00 đến 19h00 (thứ Ba đến Chủ Nhật).
Họa sĩ Huỳnh Phương Đông (1925-2015) và tác phẩm của ông
100 năm hành trình Huỳnh Phương Đông
(Ngày Nay) -Sáng 13/3, gia đình họa sĩ Huỳnh Phương Đông (1925-2015) đã có buổi gặp mặt báo đài tại TPHCM để thông tin về chuỗi sự kiện kỷ niệm 100 năm ngày sinh và 10 năm ngày mất của ông. Họa sĩ Huỳnh Phương Đông gắn bó cả đời với hai cuộc kháng chiến giữ nước và nền mỹ thuật Việt Nam hiện đại, nên chuỗi sự kiện này còn có ý nghĩa nhân dịp 50 năm Ngày Thống nhất đất nước (1975-2025) và 100 năm thành lập Trường Mỹ thuật Đông Dương (1925-2025).
Liên hoan Phim Pháp ngữ lần thứ 15 tại Việt Nam: Hành trình khám phá văn hóa qua điện ảnh
Liên hoan Phim Pháp ngữ lần thứ 15 tại Việt Nam: Hành trình khám phá văn hóa qua điện ảnh
(Ngày Nay) - Liên hoan Phim Pháp ngữ lần thứ 15 sẽ chính thức diễn ra tại Việt Nam từ ngày 21 - 27/3/2025, nhân dịp kỷ niệm Ngày Quốc tế Pháp ngữ 2025. Sự kiện do GADIF (Nhóm Đại sứ quán, Phái đoàn và Tổ chức Pháp ngữ tại Việt Nam) phối hợp với Bộ Văn hóa, Thể thao và Du lịch Việt Nam cùng các đối tác văn hóa tổ chức, đánh dấu một cột mốc quan trọng trong hành trình tôn vinh tiếng Pháp và sự đa dạng văn hóa, ngôn ngữ của các quốc gia thành viên Tổ chức Quốc tế Pháp ngữ (OIF).
Những công trình lãng phí ở TP.HCM - Bài 3: Tuyến đường triệu đô ở cửa ngõ phía đông 15 năm chưa về đích?
Những công trình lãng phí ở TP.HCM - Bài 3: Tuyến đường triệu đô ở cửa ngõ phía đông 15 năm chưa về đích?
(Ngày Nay) - Dự án mở rộng tuyến đường Xa lộ Hà Nội là dự án vô cùng quan trọng khi mang theo kỳ vọng góp phần giải quyết tình trạng ùn tắc giao thông, thúc đẩy phát triển kinh tế vùng cửa ngõ phía Đông thành phố. Thế nhưng sau 15 năm triển khai, dự án vẫn “bế tắc” khi chỉ còn hơn 4km.