Có một câu nói rằng "chớ đánh giá cuốn sách qua cái bìa" nhưng thực tế, từ khi nhà triết học Aristotle viết về nghệ thuật xem tướng mặt, người ta nghĩ rằng có thể suy luận ra các đặc điểm tính cách của một người khi nhìn những đường nét trên gương mặt họ.
Theo Telegraph, mặc dù điều này bị coi là thiếu cơ sở khoa học, hiện đã có bằng chứng cho thấy gương mặt một người có thể định hình số phận của họ: Một nghiên cứu của Đại học Princeton (Mỹ) cho thấy chúng ta mất khoảng 1/10 giây để nhìn mặt rồi đoán tính cách một người và ứng xử với họ dựa trên phán đoán đó, dù nó đúng hay sai.
Vì vậy, các nghiên cứu gần đây cho thấy những người mà chúng ta cho rằng có gương mặt uy quyền (hàm đầy đặn, lông mày rậm) thì dễ trở thành CEO, còn các thẩm phán có khuynh hướng tin là những nam giới mang gương mặt trẻ thơ thường không phạm một số tội nhất định; các chính trị gia có gương mặt trông có vẻ thông thái (xương gò má cao, hàm góc cạnh) sẽ có cơ hội được tín nhiệm cao hơn.
"Tất cả là ở sự cảm nhận chứ không hẳn do hành vi và tất nhiên phần nhiều trong đó có thể là sự tiên đoán tự trở thành hiện thực: những người nhìn có vẻ thông thái thường được nhận những công việc tốt hơn và sau đó bản thân họ sẽ trở nên thông thái thực sự", Lisa DeBruine, người điều hành Trung tâm thực nghiệm nghiên cứu gương mặt tại Viện nghiên cứu thần kinh và tâm lý học, Đại học Glasgow nói. Bà cùng các đồng nghiệp đã nghiên cứu lý do và cách người ta phản ứng khác nhau trước các hình dạng khuôn mặt khác nhau.
Các nhà nghiên cứu thấy có 13 thuộc tính chính mà con người hay đánh giá bộc phát về một gương mặt: sự hung hăng, vẻ hấp dẫn, sự cảm thông, tự tin, khả năng gây ảnh hưởng, mức ổn định về cảm xúc, trí thông minh, tính bủn xỉn, khả năng chịu trách nhiệm, tính hòa đồng, mức đáng tin, sự hạnh phúc, tính kỳ quặc.
"Chung quy lại, điều chúng ta thường nhìn nhận về một người qua vẻ ngoài là họ có tầm ảnh hưởng như thế nào hay mức độ đáng tin ra sao. Chúng ta tự động đọc các dấu hiệu trên mặt để cố gắng đánh giá xem một người muốn làm điều tốt hay điều xấu với ta cũng như khả năng thực hiện việc ấy của họ", nhà khoa học phân tích.
DeBruine cũng cho biết, bạn có thể tin các bài trắc nghiệm chưa đủ cơ sở khoa học kiểu như "hình dáng khuôn mặt tiết lộ điều gì về tính cách bạn", nhưng thực tế là chiều rộng giữa hai mắt của một người hay hình dáng cằm thực sự chẳng nói lên bất cứ điều gì về tính cách của họ. Nhưng điều đó vẫn không ngăn cản tiềm thức của chúng ta đưa ra đánh giá ngay lập tức.
"Mặc dù luôn muốn mình đưa ra các quyết định dựa trên lý trí nhưng chúng ta lại thường bị lung lạc bởi những gợi ý bề ngoài, như diện mạo chẳng hạn", giáo sư Christopher Olivola, Đại học Carnegie Mellon đưa ra nhận định.
Để hiểu rõ hơn điều này, bạn thử tưởng tượng mình có một người anh hay chị sinh đôi khác trứng: Hai người được nuôi dạy giống nhau, thông minh như nhau, sở thích và mọi thứ khác hầu như y hệt nhau, trừ gương mặt có một chút khác biệt: Một người mắt to, trông thông minh, người kia gò má hơi cao, lông mày rậm hơn chút. Và đường đời của họ sẽ rẽ sang hai hướng khác nhau chỉ vì vẻ bề ngoài không giống nhau đó? Câu trả lời là có.
Theo BBC, chỉ nhìn thoáng vẻ ngoài của bạn, người ta đã có thể đưa ra nhận xét bạn có thông thái, đáng tin hoặc bạn là nhà lãnh đạo hay chỉ nhân viên quèn. Những định kiến này có thể định hình các sự kiện trong đời bạn, từ mối quan hệ bạn bè tới sự cân bằng tài chính của bạn. Rõ ràng, dù bạn tới một buổi liên hoan, gặp gỡ người thân, trả lời phỏng vấn hoặc đi vay ngân hàng thì bộ mặt của bạn có thể sẽ quyết định khả năng thành công.
Định kiến phân biệt diện mạo này được coi là một thực tế không may mắn của cuộc sống. Nếu bạn lỡ sở hữu gương mặt có những đường nét "khó ưa", đời bạn cũng dễ gập ghềnh. Một số nhà khoa học đã kêu gọi đã đến lúc cần hành động để loại bỏ định kiến kiểu này nhưng việc thực hiện có vẻ không dễ dàng.
