Chủ trì buổi họp báo là ông Trần Đắc Phu - Cục trưởng Cục Y tế dự phòng và ông Trương Quốc Cường - Cục trưởng Cục Quản lý Dược, Bộ Y tế.
Cùng tham dự còn có ông Đặng Đức Anh - Viện trưởng Viện Vệ sinh dịch tễ Trung ương, Bà Dương Thị Hồng - Trưởng Văn phòng Tiêm chủng mở rộng.
Theo thông báo của Sanofi - nhà sản xuất văcxin dịch vụ 5 trong 1, quý 4/2015 có trên 140 ngàn liều văcxin này cung cấp cho thị trường Việt Nam.
Hiện có gần 30 loại văcxin đưa vào tiêm chủng, trong đó có tiêm chủng mở rộng phòng 12 bệnh, 10 văcxin, nhà nước đã miễn phí, còn lại tiêm chủng dịch vụ. Nhưng trên thế giới không tồn tại 2 hệ thống như thế này.
Phát biểu mở đầu cuộc họp báo, Cục trưởng Trần Đắc Phu nói tình trạng thiếu văcxin thời gian qua chỉ chủ yếu ở 2 văcxin 5 và 6 trong 1 dịch vụ
Nhưng tiêm chủng mở rộng vẫn đảm bảo cung cấp đủ văcxin 5 trong 1 có thành phần tương đương 5 trong 1 dịch vụ. Một năm có 4,5 triệu mũi quinvaxem được sử dụng trong tiêm chủng mở rộng. Văcxin dịch vụ chiếm 10% thị trường.
 |
Trước câu hỏi đặt ra là vì sao có sự quan ngại với văcxin Qinvaxem? - Theo ông Phu là vì thành phần ho gà toàn tế bào trong Quinvaxem hay gây phản ứng sốt, sưng đau sau tiêm.
Trước đây chưa có văcxin dịch vụ thì người ta không so sánh. Hiện đã có dịch vụ nên người dân so sách, đó là quyền của người sử dụng dịch vụ.
Ông Phu cũng cho biết thêm, vừa rồi nhiều trường hợp tử vong là do tiêm viêm gan B, vitamin K, vắc xin BCG... chứ không phải tất cả đều do Quinvaxem.
Những trường hợp tử vong do Quinvaxem thường do trùng lặp ngẫu nhiên hoặc do bản thân cơ thể các cháu mẫn cảm.
Quinvaxem có phản ứng, có tử vong nhưng vắc xin vô bào cũng có. Vừa qua, một số quốc gia tiêm vô bào như ở Mỹ vẫn có dịch ho gà bùng phát.
GS Đặng Đức Anh, Viện trưởng Viện Vệ sinh dịch tễ Trung ương cũng cho biết thêm: Liên minh toàn cầu về Vắc xin và Tiêm chủng (GAVI) hỗ trợ Quinvaxem cho Việt Nam từ năm 2010 - 2019. Phía GAVI đã thoả thuận sẽ cung cấp đủ Quinvaxem cho tiêm chủng mở rộng tại Việt Nam. Sau nhiều năm triển khai, hiện tỉ lệ tai biến sau tiêm Quinvaxem vẫn thấp, trong khung được khuyến cáo của WHO và nhà sản xuất. Sau tiêm trẻ chỉ có phản ứng thông thường như đau chỗ tiêm, sốt sau tiêm vì Quinvaxem có chứa thành phần ho gà toàn tế bào thường gây sốt. Ngoài ra có một số phản ứng khác, có thể phải đưa các cháu vào bệnh viện điều trị. Tuy nhiên sau điều trị, các cháu cũng khỏi.
Có một số trường hợp tử vong nhưng con số không nhiều. Các tỉnh, thành phố đều có hội đồng chuyên môn để đánh giá phản ứng sau tiêm để xác định căn nguyên tử vong.
Một số cháu tử vong do có mắc bệnh bẩm sinh phải có sự cung cấp thông tin của gia đình mới xác định chính xác được nguyên nhân.
Nói về tình hình khan hiếm vắc xin 5 trong 1 Pentaxim trong thời gian qua, ông Phu cho biết vắc xin hiếm không phải do Bộ Y tế cấm nhập mà vì nhà sản xuất không cung ứng đủ. Do họ thay đổi nhà máy sản xuất. Dù hiếm nhưng Bộ Y tế vẫn cố gắng để có văcxin cho những người chưa thật sự tin tưởng văcxin của chương trình tiêu chủng mở rộng.
Mặc dù khan hiếm nhưng Phu khẳng định: "Bộ Y tế đã có những chỉ đạo quyết liệt, không để xảy ra tăng giá, trục lợi trong việc khan hiếm văcxin này. Nhưng ngày 25/12 đã xảy ra hỗn loạn ở một cơ sở tiêm chủng, chúng tôi đã yêu cầu các cơ sở phải đảm bảo an toàn, hiệu quả, tăng cường cảnh giác nếu không có thể xảy ra tai biến".
"Bộ Y tế cũng nghiêm cấm tăng giá, trục lợi trong tiêm chủng văcxin dịch vụ. Không thể có một ít văcxin mà cả nước không tiêm Quinvaxem nữa vì như thế dịch có thể bùng lên. Như năm 2014 vừa qua ở Hà Nội đã có dịch ho gà".
"Quan trọng nhất là tổ chức tiêm. Chúng tôi đã bàn sẽ có thể cho đăng ký trên trực tuyến và đăng ký trực tiếp".
Để tránh hỗn loạn như tại 182 Lương Thế Vinh, kế hoạch tiêm Pentaxim thời gian tới tại Hà Nội theo GS Đặng Đức Anh: Có thể thực hiện trên trang web. Các bà mẹ tỉnh khác cũng có thể tiêm cho con mình.
Theo Cục trưởng Cục Y tế dự phòng, cha mẹ không được bế trẻ đi đăng ký mà trên cơ sở đăng ký đó cơ sở tiêm chủng sẽ hẹn lịch đến tiêm. Cơ sở tiêm chủng cũng phải đảm bảo trật tự trong quá trình tiêm văcxin cho trẻ. Phải mời công an hỗ trợ đảm bảo trật tự nếu thấy cần thiết.
Tại điểm tiêm 182 hôm qua cho đăng ký tiêm luôn dẫn đến lộn xộn. Hiện nay họ chưa tiêm mũi nào và vẫn đang chờ đợi chỉ đạo cấp trên để làm sao tiêm tốt nhất, hiệu quả nhất.
 |
Chen nhau vào đăng ký chích ngừa dịch vụ văcxin tại phòng khám đa khoa 182 Lương Thế Vinh (Hà Nội)
Chiều qua Cục Y tế dự phòng đã xuống kiểm tra. Điểm tiêm này không có trong danh sách 17 điểm tiêm dịch vụ tại Hà Nội. Tuy nhiên, đây là phòng tiêm liên doanh với BV ĐHQG nên họ đã được cấp phép, đã nhận 500 liều vắc xin Pentaxim. Tuy nhiên hình thức tổ chức không khoa học, không lường trước được.
Phát biểu tại cuộc họp, ông Trương Quốc Cường - Cục trưởng Cục Quản lý Dược, Bộ Y tế cũng cho biết: Nỗi lo nhất hiện nay là dịch bùng lên. "Khi không có văcxin dịch vụ cũng khổ, mà có kiểu này còn khổ hơn", ông Cường nói.
Trả lời vấn đề hiện vắc xin Pentaxim đáp ứng bao nhiêu % nhu cầu của người dân? TS Nguyễn Nhật Cảm (GĐ TT Y tế dự phòng HN) cho biết: Trong năm 2014, Hà Nội tiêm trên 400.000 liều Quinvaxem, năm 2015 đến nay là trên 385.000 liều, trong đó trẻ em dưới 1 tuổi là 150.000 liều. Như vậy năm nay nhu cầu tiêm vắc xin dịch vụ là 50.000 – 60.000 liều.
Với số liệu như Cục Quản lý Dược thông báo là 15.120 liều hiện tại và 29.000 liều sắp tới thì đã đáp ứng được khoảng 60-70% của Hà Nội.
Còn 2016, chúng tôi dự báo cần khoảng 100.000 – 120.000 liều Pentaxim.
Về tình hình cung ứng văcxin, theo ông Cường trên thế giới có 3 nhà sản xuất có công nghệ sản xuất văcxin ho gà vô bào là Nhật Bản, hãng GSK và Sanofi Pasteur
"Nhật Bản chúng tôi đã sang tận nơi đề nghị nhưng họ không xuất khẩu, chỉ sản xuất đủ dùng. Còn lại 2 hãng, nhưng GSK năm trước đã tự kiểm tra và phát hiện một số lô không đủ hiệu giá kháng thể, họ ưu tiên cung cấp cho quốc gia dùng trong tiêm chủng mở rộng. Cục đã tìm hết cách sang Pháp, Bỉ, Hàn Quốc để tìm nhập văcxin", ông Cường nói.
Theo ông Cường, khi sang Hàn Quốc họ nói họ rất lạ bởi có 90 nước sử dụng Quinvaxem đều rất tốt. Còn vắcxin 5 trong 1 thì ở Pháp cũng thiếu, nhưng thiếu thì họ sẽ chuyển sang văcxin khác, không như ở Việt Nam.
Cục cũng nhắn tất cả doanh nghiệp nếu tìm được ho gà vô bào thì Cục sẽ tạo điều kiện nhập khẩu. Gần đây có một doanh nghiệp có nói họ có công nghệ, Cục sẵn sàng cho gia công tại VN. Vấn đề cũng không nằm ở chỗ giá nhập khẩu mà là nguồn cung không có.
Về biện pháp, theo Cục trưởng Trương Quốc Cường, ngoài việc tìm thêm nguồn hàng, đi đàm phán, thì tháng 11 vừa qua Công ty Sanofi hứa sẽ điều phối một số văcxin chuyển cho VN.
Vì vậy không chỉ có 40-50 ngàn liều mà họ sẽ điều phối từ Thái Lan và Malaysia, tháng 12 có 160 ngàn liều. 40 ngàn liều còn lại tháng 2/2016 sẽ về. Cục không thông báo rộng rãi vì như vậy các bậc cha mẹ sẽ chờ đợi. Chờ văcxin kiểm định xong chúng mới công bố.
"Để đảm bảo, chúng tôi yêu cầu công khai minh bạch và đã công bố danh sách 161 điểm tiêm toàn quốc. Các điểm ngoài danh sách 161 điểm tiêm văcxin đó là bất thường. Còn giá thì bán buôn đã có giá trần là 630 ngàn đồng/liều".
"Bán lẻ sẽ tuỳ điểm tiêm nhưng không được quá cao so với giá này. Nếu phát hiện chỗ nào bán giá cao đề nghị thông báo cho chúng tôi, chúng tôi sẽ đề nghị ngừng hợp đồng phân phối ngay", ông Cường nói.
Theo ông Cường, văcxin xách tay thì không đảm bảo điều kiện bảo quản, hiện Cục đang tìm thêm nguồn nhập khẩu loại văcxin 5 trong 1 và 6 trong 1 đang có.
Hiện có văcxin hexaxim cũng có thành phần ho gà vô bào, đã tiêm thử nghiệm ở Thái Bình cho 354 trẻ. Nếu đảm bảo hiệu giá kháng thể thì Cục có thể nghiệm thu, cấp phép lưu hành sau tháng 6/2016.
Về việc phân bổ Pentaxim trong đợt này có phần bất hợp lý khi miền Bắc chỉ có 15.120 liều trong khi phía Nam có tới hơn 120.000 liều, TS. Trương Quốc Cường cho hay: Hiện nay, theo số liệu từ Cục Quản lý Dược, trong tháng 12 có 160.000 liều Pentaxim, trong đó về miền Bắc chỉ có khoảng 44.000 liều (sắp tới có thêm 29.000 liều) còn lại về các tỉnh phía Nam.
Có sự chênh lệch như vậy do hợp đồng giữa nhà sản xuất và các công ty nhập khẩu. Theo nhà sản xuất do phía doanh nghiệp có hợp đồng từ trước nên được cung cấp nhiều hơn. Ở miền Bắc không đấu thầu, trong khi miền Nam có đấu thầu, phân về các bệnh viện.
Trả lời câu hỏi của báo chí về nguồn cung cấp văcxin dịch vụ 5 trong 1 sắp tới, ông Cường cho biết, các văcxin mới về là do Cục đã đi đàm phán từ năm trước. 2016 không cam kết có thêm vắc xin 5 trong 1, ngoài 40 ngàn liều sẽ về Việt Nam vào tháng 2/2016.
Tình trạng thiếu vắc xin là thiếu thật, sốt thật, trên toàn hệ thống. Rất khó để 1 cháu bé được tiêm cả 4 mũi dịch vụ.
Cũng theo TS Trương Quốc Cường hiện nay có loại vắc xin đang thử nghiệm tại Thái Bình là vắc xin Hexaxim 6 trong 1 cũng do Sanofi sản xuất. Nếu đảm bảo hiệu giá kháng thể, được nghiệm thu và được hội đồng đăng ký thuốc cho lưu hành thì sớm nhất vào tháng 6 tới có thể tiêm rộng rãi, còn không sẽ phải đợi đến tháng 6/2017 sau khi tiêm nhắc lại mũi thứ 4.
Tuy nhiên phải đợi chắc chắn tôi mới nói vì tránh trường hợp người dân mong ngóng. Giống như vừa rồi, phải đợi kiểm định xong tôi mới thông báo có Pentaxim.
Nha Trang
