Nhà nước mất quyền sở hữu nhà và đất tại số 185 Hai Bà Trưng
HĐXX nhận định, mặc dù bị cáo Dương Thị Bạch Diệp không thừa nhận hành vi phạm tội như cáo trạng xác định nhưng căn cứ vào lời khai của các bị cáo khác đều thừa nhận hành vi đúng như nội dung cáo trạng đã nêu. Xét thấy lời khai của các bị cáo phù hợp nhau, phù hợp với lời khai của bị hại, người có quyền lợi nghĩa vụ liên quan.
Vụ án còn được chứng minh qua các tài liệu chứng khác như: Kết luận định giá, các hồ sơ hoạt động tín dụng đã được thu thập từ nhiều nguồn khác nhau. Đặc biệt là kết quả giám định chữ ký của bị cáo Dương Thị Bạch Diệp tại các hợp đồng thế chấp, hợp đồng tín dụng, các cam kết của công ty Diệp Bạch Dương với ngân hàng Agribank tại cam kết số 999 ngày 8/11/2008.
Các biên bản làm việc giữa ngân hàng Agribank và công ty Diệp Bạch Dương, các văn bản của chính công ty Diệp Bạch Dương do bị cáo gửi đến các đồng chí lãnh đạo Đảng và Nhà nước, ở Trung ương và các biên bản hoạt động điều tra xác minh khác.
HĐXX có đủ cơ sở xác định, Dương Thị Bạch Diệp là Giám đốc công ty Diệp Bạch Dương với mục đích chiếm đoạt tài sản đã lợi dụng sự quen biết, tin tưởng, ảnh hưởng của mình đến các cán bộ thành phố. Bị cáo đã đề xuất ra phương án hoán đổi tài sản 57 Cao Thắng (quận 3, TP.HCM) là tài sản công ty Diệp Bạch Dương đang được sử dụng thế chấp tại ngân hàng Agribank chi nhánh TP.HCM với tài sản nhà đất tại 185 Hai Bà Trưng (quận 3) là tài sản nhà nước do Trung tâm ca nhạc nhẹ thuộc Sở Văn hóa thể thao và Du lịch quản lý làm trụ sở làm việc.
Quá trình hoán đổi 2 tài sản trên, bị cáo Diệp bằng những thủ đoạn gian dối tinh vi nhưng chỉ cung cấp Giấy chứng nhận quyền và sử dụng đất nhà tại 57 Cao Thắng – bản photo có công chứng ngày 17/12/2008 cho Ban chỉ đạo 09. Bị cáo Diệp không thông báo tài sản trên đang thế chấp cho các cơ quan chức năng trong suốt quá trình hoán đổi tài sản.
Bị cáo Diệp cam kết với Agribank, sau khi hoán đổi tài sản nhà đất tại 185 Hai Bà Trưng sẽ thay thế cho tài sản 57 Cao Thắng đang thế chấp làm tài sản bảo đảm chung cho giữa khoản vay của công ty Diệp Bạch Dương tại Agribank. Bị cáo Diệp liên tục gây sức ép bằng các đơn khiếu nại gửi đến các cấp lãnh đạo thành phố nhằm buộc UBND TP.HCM và các cơ quan ban ngành phải đẩy nhanh tiến độ việc hoán đổi và cấp Giấy chứng nhận tài sản nhà đất tại 185 Hai Bà Trưng cho công ty Diệp Bạch Dương.
Sau khi được cấp Giấy chứng nhận quyền sở hữu nhà và đất tại 185 Hai Bà Trưng vào ngày 4/2/2018, bị cáo Dương Thị Bạch Diệp không thực hiện việc hoán đổi tài sản đang thế chấp với tài sản đang thế chấp tại 57 Cao Thắng như cam kết với ngân hàng Agribank mà lấy tài sản nhà đất tại 185 Hai Bà Trưng đã được cấp giấy chứng nhận thế chấp vay vốn tại Ngân hàng thương mại cổ phần Phương Nam lấy tiền sử dụng.
Bị cáo Nguyễn Thành Tài. |
Theo đó, bằng thủ đoạn hết sức tinh vi, bị cáo Dương Thị Bạch Diệp đã sử dụng tài sản chính bị cáo đang đi thế chấp để vay tiền tại ngân hàng để hoán đổi chiếm đoạt tài sản khác có giá trị tương đương là nhà đất tại 185 Hai Bà Trưng để bị cáo sử dụng.
HĐXX xử phạt:
- Bị cáo Dương Thị Bạch Diệp tù chung thân về tội “Lừa đảo chiếm đoạt tài sản”
Nhóm tội danh “Thiếu trách nhiệm gây hậu quả nghiêm trọng”:
- Bị cáo Nguyễn Thành Tài: 5 năm tù, thời hạn tù tính từ ngày bị cáo bị bắt giam và tổng hợp hình phạt của bị cáo theo quy định của pháp luật.
- Bị cáo Trần Nam Trang: 3 năm tù nhưng cho hưởng án treo. Thời gian thử thách là 5 năm tính từ ngày tuyên án.
- Bị cáo Vy Nhật Tảo: 4 năm, 6 tháng tù. Thời hạn tù tính từ ngày bắt bị cáo chấp hành án được khấu trừ thời gian tạm giam giữ trước đó từ ngày 19/1/2019 đến ngày 8/9/2020.
- Bị cáo Nguyễn Thành Rum: 4 năm tù. Thời hạn tù tính từ ngày bắt bị cáo chấp hành án được khấu trừ thời gian tạm giam giữ trước đó từ ngày 19/1/2019 đến ngày 8/9/2020.
- Bị cáo Lê Tôn Thanh: 3 năm tù nhưng cho hưởng án treo. Thời gian thử thách là 5 năm tính từ ngày tuyên án.
- Bị cáo Huỳnh Kim Phát: 3 năm tù nhưng cho hưởng án treo. Thời gian thử thách là 5 năm tính từ ngày tuyên án.
- Bị cáo Lê Văn Thanh: 2 năm 6 tháng tù. Thời hạn tù tính từ ngày 16/9/2020 và được trừ đi thời gian giam giữ trước đó. Bị cáo Thanh cũng được tổng hợp các hình phạt theo quy định của pháp luật.
- Bị cáo Nguyễn Thanh Nhàn: 4 năm 6 tháng tù. Thời hạn tù tính từ ngày bắt bị cáo chấp hành án.
- Bị cáo Đào Anh Kiệt: 4 năm tù. Thời hạn tù tính từ ngày bắt bị cáo chấp hành án được khấu trừ thời gian tạm giam giữ trước đó từ ngày 19/1/2019. Bị cáo Kiệt cũng được tổng hợp các vụ án khác theo quy định của pháp luật.
Hành vi của bị cáo đã làm cho UBND TP.HCM không thể thu hồi giấy chứng nhận và không thể xác lập việc sở hữu đối với nhà 57 Cao Thắng để xác lập việc sở hữu theo quy định của chủ trương hoán đổi đề ra. Nhà nước đã mất quyền sở hữu nhà và đất tại số 185 Hai Bà Trưng.
Sự việc xảy ra do hành vi thiếu trách nhiệm của các cán bộ là cán bộ thuộc UBND TP.HCM và các đơn vị liên quan, gồm: Nguyễn Thành Tài, Đào Anh Kiệt, Nguyễn Thành Rum, Trần Nam Trang, Huỳnh Như Phát, Lê Văn Thanh, Nguyễn Thanh Nhàn, Lê Tôn Thanh và Vy Nhật Tảo.
Về quan điểm của bị cáo Dương Thị Bạch Diệp và người bào chữa cho bị cáo cho rằng, tài sản 57 Cao Thắng tại thời điểm hoán đổi không phải là tài sản thế chấp cho bất kỳ hợp đồng tín dụng nào của công ty Diệp Bạch Dương. Việc thế chấp còn nhiều khuất tất, có sự mâu thuẫn trong các tài liệu thể hiện việc ký công chứng hợp đồng thế chấp, đăng ký giao dịch bảo đảm thì bị cáo Dương Thị Bạch Diệp đang có tranh chấp liên quan đến việc thế chấp với ngân hàng Agribank nên không thể bàn giao Giấy chứng nhận chứ không phải bị cáo gian dối để chiếm đoạt tài sản.
Nếu cho rằng có thế chấp hoặc chưa có giải chấp thì nhà nước cũng đều có thể xác lập sở hữu nhà nước nên nhà nước không bị thiệt hại trong vụ án này.
Gửi văn bản xin hủy việc hoán đổi đất là thủ đoạn nhằm gây sức ép lên lãnh đạo thành phố
HĐXX nhận thấy việc thế chấp của bị cáo Dương Thị Bạch Diệp đối với nhà 57 Cao Thắng được thể hiện qua nhiều tài liệu, như: Hợp đồng tín dụng, hợp đồng thế chấp đăng ký giao dịch bảo đảm. Mặc dù trong quá trình giao dịch ký kết thực hiện hợp đồng đăng ký giao dịch bảo đảm, đăng ký thế chấp giữa các bên và các cơ quan chức năng được giao nhiệm vụ còn có thiếu sót, chưa được thực hiện theo đúng quy chuẩn về hình thức mà pháp luật quy định.
Việc bị cáo Diệp có ký hợp đồng thế chấp và thế chấp tài sản này cho ngân hàng Agribank là một sự thật không thể phủ nhận. Bởi lẽ, việc thế chấp này, thông qua hợp đồng thế chấp bản chính đang được lưu giữ tại ngân hàng Agribank. Bản chính này cũng phù hợp với các hợp đồng, tài liệu được lưu giữ tại Văn phòng đăng ký đất đai, Phòng Công chứng số 1, Trung tâm đăng ký giao dịch bảo đảm. Chính hợp đồng này cũng đã được cơ quan tiến hành tố tụng giám định chữ ký, xác định đúng chữ ký của bị cáo Diệp ký ra.
Như vậy, việc thu thập xác minh liên quan đến hợp đồng thế chấp này được thực hiện thông qua nhiều cơ quan, nhiều nguồn khác nhau để bảo đảm sự thật khách quan của vụ án.
Các bị cáo trong vụ án. |
Theo đó, việc bị cáo Diệp cho rằng tài sản này không bị bảo đảm cho bất kỳ khoản vay nào cũng như việc bị cáo cho rằng hợp đồng thế chấp và các tài sản liên quan là giả là không có căn cứ, không phù hợp với các tài liệu đã được thu thập. Thực tế của vụ án đã chứng minh qua quá trình điều tra và tranh tụng công khai tại phiên tòa.
Bên cạnh đó, HĐXX xét việc có tranh chấp, việc thế chấp thực chất chỉ là một thủ đoạn của chính bị cáo Dương Thị Bạch Diệp nại ra với mục đích nhằm che đậy để phục vụ cho các sai phạm của mình. Mục đích trái pháp luật của chính bản thân bị cáo vì theo hồ sơ vụ án thể hiện việc tranh chấp này chỉ được bị cáo nêu ra từ khi bị cáo có nghĩa vụ phải bàn giao giấy chứng nhận cho Trung tâm ca nhạc nhẹ khi bị yêu cầu nhiều lần nhưng không bàn giao được.
Trước đó, bị cáo hoàn toàn không có đề cập hay bất cứ động thái gì, nói cho ai biết việc có tranh chấp căn nhà 57 Cao Thắng với ngân hàng. Mặc dù tại phiên tòa, những người bào chữa cho bị cáo Diệp nêu ra những luận cứ cho rằng có những vấn đề liên quan đến hợp đồng thế chấp có sai sót trong chính nội dung của hợp đồng thế chấp cũng như sự sai lệch về ngày tháng công chứng và trên hệ thống Master.
Nhưng thực tế cho thấy, căn nhà 57 Cao Thắng đến nay hoàn toàn chưa được giải chấp. Bản chính Giấy chứng nhận quyền sử dụng đất và quyền sở hữu nhà tại 57 Cao Thắng vẫn do ngân hàng Agribank chi nhánh TP.HCM giữ và quản lý theo hợp đồng thế chấp số 1538 ngày 31/12/2008.
Việc thế chấp này còn được thể hiện bằng chính ý chí của bị cáo Diệp trong đơn kiến nghị phương án trả nợ của công ty Diệp Bạch Dương được chính bị cáo ký gửi đồng chí Phó Thủ tướng Trương Hòa Bình, các đồng chí lãnh đạo Bộ Công an. Mặc dù tại phiên tòa, bị cáo không thừa nhận các đơn này và cho rằng đây là các tài liệu giả. Đây là một chứng cứ không thể phủ nhận.
Theo đó, có sơ sở xác định, ngân hàng Agribank đã nhận thế chấp cho các tài sản bảo đảm vay theo quy định của pháp luật khi tài sản này còn sở hữu của công ty Diệp Bạch Dương nên việc xác định sở hữu nhà nước đối với tài sản 57 Cao Thắng trong trường hợp này là không đúng với quy định của pháp luật, ảnh hưởng nghiêm trọng đến quyền lợi của ngân hàng Agribanh chi nhánh TP.HCM đã nhận thế chấp tài sản trên. Do đó, HĐXX xét ý kiến của luật sư bào chữa cho bị cáo Diệp về vấn đề này là không có cơ sở chấp nhận.
Về ý kiến cho rằng, bị cáo Dương Thị Bạch Diệp đã có văn bản xin hủy việc hoán đổi nhưng do có ý kiến của ông Quân nên mới phải tiếp tục thực hiện. HĐXX xét thấy, việc bị cáo Diệp gửi các văn bản xin hủy việc hoán đổi thực chất chỉ là một thủ đoạn của bị cáo nhằm gây sức ép lên lãnh đạo của thành phố phải nhanh chóng thực hiện hoán đổi cũng như chấp thuận yêu cầu của công ty Diệp Bạch Dương đưa ra chưa được các Sở, Ban, Ngành trong thành phố chấp thuận trong quá trình hoán đổi.
Việc này càng thể hiện rõ qua việc sau khi được cấp Giấy chứng nhận quyền sử dụng đất, quyền sở hữu nhà tại địa chỉ 185 Hai Bà Trưng, bị cáo đã đem thế chấp ngay cho ngân hàng Phương Nam để lấy tiền sử dụng vào mục đích cá nhân. Do đó, HĐXX không chấp nhận ý kiến bào chữa này của các vị luật sư.
Đối với ý kiến đề nghị xem xét trách nhiệm của ông Lê Hoàng Quân, HĐXX xét thấy về chủ trương hoán đổi mặc dù không phù hợp với quy định. Tuy nhiên, việc hoán đổi vẫn đảm bảo ngang giá nếu các cá nhân, tổ chức có liên quan thực hiện đúng quy định thì sẽ không gây thiệt hại về mặt vật chất. Theo đó, chỉ đạo của ông Quân thực chất chỉ là chỉ đạo về mặt chủ trương nhưng có yêu cầu các bên buộc phải thực hiện theo đúng yêu cầu quy định của pháp luật.
Nếu các bị cáo thực hiện đúng quy định trong công tác kiểm tra sẽ ngăn chặn kịp thời và không có hậu quả xảy ra trong vụ án này. Do đó, mặc dù việc chấp thuận chủ trương của ông Lê Hoàng Quân là chưa phù hợp với quy định nhưng HĐXX xét đây không phải là nguyên nhân dẫn đến hậu quả của vụ án nên không xem xét trách nhiệm đối với ông Quân. HĐXX đề nghị UBND TP.HCM xem xét xử lý về hành chính theo quy định.