Nhật Bản và sự phá sản của kinh tế học Keynes

0:00 / 0:00
0:00
(Ngày Nay) - Thế vận hội Olympic đang diễn ra trong bối cảnh biến chủng Delta lây lan với tốc độ chưa từng có ở Tokyo, với những kỷ lục về số ca mắc trong ngày liên tiếp được xác lập, nhưng có lẽ, đây không phải nỗi lo duy nhất của nước chủ nhà Nhật Bản.
Nhật Bản và sự phá sản của kinh tế học Keynes

Trong năm tài khoá kết thúc vào tháng 3 vừa qua, Nhật Bản ghi nhận mức suy giảm GDP kỷ lục ở mức 4,6%, dù sự tăng trưởng nhẹ trong xuất khẩu khi nhu cầu thế giới về đồ điện tử và ô tô hồi phục, thì nhu cầu nội địa ảm đạm vẫn đè nặng lên triển vọng tăng trưởng trong năm nay.

Tuy nhiên đáng nói ở chỗ, người Nhật đã thực hiện triệt để những biện pháp để ngăn chặn suy thoái, ít nhất là theo quan điểm của các chuyên gia kinh tế, với hy vọng tạo ra phép màu tăng trưởng bằng chính sách tiền tệ, điều đã được John Maynard Keynes khuyến khích từ cuộc Đại Suy Thoái năm 1929.

Trong năm 2020, chính phủ của thủ tướng Suga Yoshihide đã tung ra 3 gói cứu trợ, tổng cộng trị giá hơn 300 nghìn tỉ Yen, tương đương hơn 50% GDP Nhật Bản, và cao hơn bất kỳ một quốc gia G7 nào theo tương quan quy mô kinh tế, nhằm hỗ trợ các doanh nghiệp và hộ gia đình trước sự bùng phát của đại dịch Covid 19.

Đây không phải lần đầu tiên Nhật Bản sử dụng tư duy kinh tế học Keynes - mà sau này được “nội địa hoá” thành học thuyết Abenomics để giải quyết khó khăn kinh tế. Nhật Bản từng có truyền thống tung ra những gói kích thích khổng lồ từ giai đoạn suy thoái những năm 90, mà di sản ngày nay vẫn còn được thấy từ khoản nợ công lên tới hơn 200% GDP.

Kể từ năm 1991 cho tới khủng hoảng tài chính 2008, Nhật Bản đã chi tổng cộng hơn 6300 tỉ USD để kích thích nền kinh tế, chủ yếu dưới hình thức đầu tư cơ sở hạ tầng. Khi khủng hoảng tài chính nổ ra, Nhật Bản lại tiếp tục kiên trì thực hành lý thuyết Keynes bằng cách tung ra thêm các gói cứu trợ hàng nghìn tỉ USD hỗ trợ cho các doanh nghiệp và kích thích lạm phát.

Tất cả những điều này đã không giúp nền kinh tế Nhật phục hồi như kỳ vọng, khi tăng trưởng kinh tế trong suốt hơn 20 năm đầu thế kỷ 21 vẫn dao động quanh mức 0% đi cùng khoản nợ công ngày một phình to. Một thập kỷ mất mát của thế kỷ trước, tới giờ đã biến thành ba.

Nhật Bản và sự phá sản của kinh tế học Keynes ảnh 1

Tăng trưởng kinh tế ca Nht Bn trong hơn 20 năm qua bt chp các gói kích thích hàng nghìn t USD, th duy nht có xu hướng tăng phi mã là n quc gia. (Ngun: Tradingeconomics.com)

Khủng hoảng kinh tế và các gói kích thích thường đi với nhau, như sốt cao và Panadol. Tuy nhiên ít người biết rằng, phác đồ chính sách tưởng như rất kinh điển này, lại không phải là bài thuốc cổ truyền của các quốc gia. Nó mới chỉ được áp dụng trong chưa đầy 100 năm trở lại đây, và không phải lúc nào cũng hiệu quả.

Trong kinh tế học cổ điển, khi một quốc gia gặp khó khăn kinh tế (như do mất mùa, dịch bệnh, chi trả chiến phí…), thì phản ứng phù hợp nhất của Chính Phủ cũng sẽ giống như một bà nội trợ quản lý tiền bạc của gia đình, đó là thắt lưng buộc bụng để chờ qua thời điểm khó khăn.

Họ sẽ giảm thuế, cắt giảm chi tiêu công, khuyến khích người dân tiết kiệm tiền bạc, để rồi sau vài năm, kinh tế và sản xuất sẽ được phục hồi một cách hoàn toàn lành mạnh mà không để lại các di chứng dài lâu, như lạm phát, dư thừa công suất hay nợ xấu.

Không quá khi nói, Nhật Bản - như mọi tín đồ của Keynes, ở chiều ngược lại, tin rằng lạm phát là con đường dẫn tới thịnh vượng, lãi suất siêu thấp và đòn bẩy nợ cao sẽ kích thích sản xuất kinh doanh, duy trì các doanh nghiệp zombie có tác dụng không làm tăng thất nghiệp, phá giá tiền tệ đem lại lợi thế cho xuất khẩu, và thâm hụt ngân sách là một tiêu chuẩn của văn minh tài khoá.

Keynes thậm chí cho rằng, có thể kích thích kinh tế bằng cách cho tiền vào bình chôn ở góc làng, rồi các cậu bé sẽ đào nó lên và đem chi tiêu. Ben Bernanke - chủ tịch thứ 14 của FED đã đề xuất hiện đại hoá liệu trình Keneys bằng cách in hàng tỉ đô la, cho lên trực thăng rồi thả xuống đám đông dân chúng.

Nhưng Nhật Bản - người học trò trung thành, cần mẫn nhất của Keynes trong hàng ngũ các quốc gia phát triển, trong mấy thập kỷ vừa qua, sau khi tiến hành một chuỗi thực nghiệm kinh tế dài và tốn kém nhất trong lịch sử, đã chứng minh rằng, một bà nội trợ chưa từng đi xa quá cửa hàng tiện lợi ở cuối phố, có lẽ vẫn hiểu về bản chất của kinh tế học hơn là các chuyên gia.

Thứ trưởng Bộ VH,TT&DL Hồ An Phong.
Hội nghị triển khai Chỉ thị 30/CT-TTg: Bước ngoặt quan trọng cho ngành công nghiệp văn hóa Việt Nam
(Ngày Nay) - Ngày 21 và 22/11/2024, Bộ VH,TT&DL đã tổ chức Hội nghị triển khai Chỉ thị số 30/CT-TTg ngày 29/8/2024 của Thủ tướng Chính phủ về phát triển các ngành công nghiệp văn hóa Việt Nam. Hội nghị được kỳ vọng trở thành bước đột phá, đặt nền tảng cho sự phát triển mạnh mẽ và bền vững của ngành công nghiệp văn hóa. Liên hiệp các Hội UNESCO Việt Nam cũng cử đại diện tham dự hội nghị nhằm học hỏi kinh nghiệm thực tiễn để thúc đẩy công nghiệp văn hóa gắn liền với hợp tác toàn cầu.
Bước tiến đột phá trong dự án xây dựng Bản đồ Tế bào con người
Bước tiến đột phá trong dự án xây dựng Bản đồ Tế bào con người
(Ngày Nay) - Các nhà khoa học quốc tế ngày 20/11 đã công bố bản thiết kế đầu tiên về sự phát triển của hệ xương người, đánh dấu bước tiến quan trọng trong dự án Bản đồ Tế bào con người (Human Cell Atlas), một nỗ lực lớn nhằm tạo ra bản đồ sinh học chi tiết của mọi loại tế bào trong cơ thể người.
Gia Lai : Ngôi cổ tự duy nhất được phong sắc tứ
Gia Lai : Ngôi cổ tự duy nhất được phong sắc tứ
(Ngày Nay) - Gia Lai hiện có hàng trăm ngôi chùa, trong đó có nhiều chùa đã qua trăm năm lịch sử. Nhưng chỉ duy nhất chùa Tân An (đường Nguyễn Thiếp, phường Tây Sơn, thị xã An Khê) được sự công nhận và ban tặng của hoàng gia nhà Nguyễn, gọi là sắc tứ.
Sắp xếp đơn vị hành chính của 12 tỉnh, thành phố trực thuộc Trung ương
Sắp xếp đơn vị hành chính của 12 tỉnh, thành phố trực thuộc Trung ương
(Ngày Nay) - Thay mặt Ủy ban Thường vụ Quốc hội, Chủ tịch Quốc hội Trần Thanh Mẫn đã ký ban hành các Nghị quyết của Ủy ban Thường vụ Quốc hội về việc sắp xếp đơn vị hành chính giai đoạn 2023 - 2025 của 12 tỉnh, thành phố trực thuộc Trung ương, gồm: An Giang, Đồng Tháp, Hà Nam, Hà Nội, Hà Tĩnh, TP Hồ Chí Minh, Phú Thọ, Sơn La, Quảng Ngãi, Quảng Trị, Trà Vinh, Vĩnh Phúc, giai đoạn 2023 – 2025.
Đặc sắc chương trình giao lưu "Sắc màu di sản"
Đặc sắc chương trình giao lưu "Sắc màu di sản"
(Ngày Nay) - Tối 21/11, tại hồ Nguyên Phi Ỷ Lan (thành phố Bắc Ninh), Sở Văn hóa, Thể thao và Du lịch tỉnh Bắc Ninh tổ chức Chương trình nghệ thuật dân ca trên thuyền và giao lưu các miền di sản chủ đề "Sắc màu di sản".
Phật dạy 5 điều thân kính với làng xóm
Phật dạy 5 điều thân kính với làng xóm
(Ngày Nay) - Mối quan hệ làng xóm cũng có những nhiêu khê và phức tạp, nếu không khéo thì từ thâm tình lại hóa ra giận ghét, thậm chí là oán thù. Cho nên Đức Phật rất tinh tế khi dạy phải thân kính với bà con.
Học cách trân quý từng phút giây còn sống
Học cách trân quý từng phút giây còn sống
(Ngày Nay) - Khi tôi nghe thấy tin có người nào đó vừa mất đi, tin ấy với tôi như tiếng chuông thức tỉnh. Tiếng chuông đó là một lời nhắc nhở sâu sắc về sự mong manh của kiếp người.
Oai nghi của người tu hành
Oai nghi của người tu hành
(Ngày Nay) - Oai nghi cùng với chánh kiến và tịnh giới là ba yếu tố làm nên đạo hạnh - phẩm chất của tu sĩ Phật giáo, như cố Trưởng lão Hòa thượng Thích Thiện Siêu, bậc am tường kinh luật luận đã từng nhấn mạnh.
Tác phẩm có tên “Comedian” của nghệ sĩ người Italy Maurizio Cattelan ra mắt lần đầu năm 2019 tại triển lãm Art Basel ở Miami Beach, đã gây tranh cãi về việc có thể được coi là nghệ thuật hay không. Ảnh: AP
6,2 triệu USD cho quả chuối dán tường
(Ngày Nay) - 6,2 triệu USD là mức giá vừa được trả cho một tác phẩm nghệ thuật gây tranh cãi, một quả chuối tươi dán lên tường bằng băng dính bạc. Tác phẩm được đưa ra trong một cuộc bán đấu giá của Sotheby’s ở New York, Mỹ.