Xử lưu động: Đừng trình diễn tội ác

(Ngày Nay) -Tại hội thảo do Bộ Tư pháp tổ chức ngày 7/12, Vụ Pháp chế và Quản lý khoa học đề nghị TAND tối cao có hướng dẫn thống nhất, đưa ra tiêu chí vụ án nào thì được xử lưu động.
Xét xử lưu động vụ thảm sát ở Bình Phước.
Xét xử lưu động vụ thảm sát ở Bình Phước.

Theo thống kê, hiện nay mỗi năm ngành tòa án tổ chức khoảng 9.000 phiên tòa lưu động. Trong tham luận gửi tới hội thảo, Vụ Pháp chế và Quản lý khoa học (TAND tối cao) cho biết các vụ án mà tòa đưa ra xét xử lưu động thường là án hình sự liên quan đến an ninh trật tự, an toàn xã hội gây bức xúc, phẫn nộ trong dư luận như giết người, cướp tài sản, trộm cắp, đánh bạc, ma túy…hoặc án xâm phạm kinh tế và trật tự an toàn xã hội đã cản trở việc thực hiện chính sách của Đảng và Nhà nước, gây ảnh hưởng chính trị xấu trong nhân dân.

Mỗi tòa tự quyết định

Tuy nhiên, theo tiến sĩ (TS) Đỗ Xuân Lân (Vụ trưởng Vụ Phổ biến giáo dục pháp luật, Bộ Tư pháp), qua mấy chục năm nay vẫn chưa có một báo cáo tổng kết, đánh giá tác dụng của xét xử lưu động trong việc nâng cao ý thức chấp hành và tuân thủ pháp luật ngoài việc coi đây là tiêu chí bình xét thi đua. Đáng chú ý, hiện chưa có một tiêu chí chung để lựa chọn vụ án ra xét xử lưu động như tội gì, khung hình phạt bao nhiêu, tính chất nghiêm trọng của vụ án như thế nào…

“Các vụ án được đưa ra xử lưu động có tính chất, mức độ khác nhau, từ nghiêm trọng đến ít nghiêm trọng, từ giết nhiều người đến chỉ gây thương tích nhẹ, từ mua bán hàng chục bánh heroin đến vài tép heroin, từ trộm cắp cả tỷ đồng đến trộm chó mấy triệu đồng… Điều này vô hình trung tạo ra sự thiếu thống nhất trong áp dụng hình thức này”, ông Lân nói.

Cạnh đó, pháp luật tố tụng không quy định cụ thể hình thức tổ chức xét xử lưu động, dẫn đến việc ngoài quy định của Luật Phổ biến giáo dục pháp luật thì tòa không có căn cứ để viện dẫn. Mỗi tòa thấy cần thiết thì quyết định xử ngay tại trụ sở hay đi lưu động...

Cần tiêu chí chung để chọn lựa

Từ các bất cập trên, Vụ Pháp chế và Quản lý khoa học đề nghị TAND tối cao cần có hướng dẫn thống nhất đưa ra tiêu chí vụ án nào thì được xét xử lưu động.

Theo đó, chỉ nên xử lưu động đối với các tội xâm phạm tính mạng, sức khỏe (giết người, cố ý gây thương tích), các tội xâm phạm sở hữu (cướp tài sản, cướp giật tài sản, trộm cắp…), tổ chức đánh bạc, đánh bạc, các tội phạm về ma túy, một số tội phạm thuộc tệ nạn xã hội như chứa mại dâm, môi giới mại dâm…

Đặc biệt, không xử lưu động đối với bị cáo hoặc người bị hại là người chưa thành niên, đối với các tội xâm phạm nhân phẩm như hiếp dâm, cưỡng dâm, giao cấu hoặc dâm ô với trẻ em…

TS Hoàng Anh Tuyên (Vụ Pháp chế và Quản lý khoa học) đề xuất sáu tiêu chí lựa chọn án xử lưu động. Theo ông, đó phải là án trọng điểm, có tính điển hình, được dư luận xã hội quan tâm. Hành vi của bị cáo có tính nguy hiểm cao, thậm chí là rất dã man, tàn độc, phi nhân tính, gây bức xúc trong nhân dân…Ông Tuyên dẫn hai dẫn chứng điển hình là vụ Lê Văn Luyện sát hại cả gia đình tiệm vàng ở Bắc Giang và vụ Nguyễn Hải Dương giết cả sáu người trong gia đình bạn gái ở Bình Phước.

Không đồng tình, TS Nguyễn Thị Hằng Nga (Chánh Văn phòng Liên đoàn Luật sư Việt Nam) lo ngại nếu lựa chọn án “dã man, tàn độc, phi nhân tính” để xét xử lưu động thì có khi phản tác dụng.

“Dự phiên tòa ở Bình Phước, người ta thấy sự hả hê, mãn nguyện của dân chúng. Chưa kể những hành động vô cùng phi nhân tính lại được phơi bày trước toàn dân, trước bao trẻ em”, bà Nga bức xúc. Bà Nga sau đó đề nghị nên đặt ra tiêu chí không lựa chọn án xét xử lưu động sẽ dễ dàng hơn nhiều so với làm ngược lại.

Không nên xử lưu động?

Bên lề hội thảo đã diễn ra những cuộc tranh luận nhỏ rằng có nên duy trì hình thức xét xử lưu động hay không.Theo Vụ Phổ biến giáo dục pháp luật, xét xử lưu động là một biện pháp tăng cường tính công khai, minh bạch, nghiêm minh của tòa theo Hiến pháp 2013, giúp đưa kiến thức pháp luật tới gần người dân. Người dân được trực tiếp chứng kiến quá trình thẩm vấn, tranh tụng, luận tội tại phiên tòa, giúp họ được tiếp cận, trang bị những kiến thức pháp luật thực tế…

Tuy nhiên, mặt trái của xét xử lưu động có thể ảnh hưởng tới bí mật cá nhân, danh dự, nhân phẩm của bị cáo, gây ảnh hưởng đến tâm lý của bị cáo, gây sự kỳ thị của cộng đồng.

Đã có trường hợp bị can, bị cáo tự tử vì xấu hổ khi nhận được quyết định là phiên tòa sẽ xét xử lưu động hoặc những trường hợp sau khi xét xử lưu động, do bị xã hội, cộng đồng kỳ thị khiến họ khó hòa nhập cộng đồng. Cạnh đó, bản thân người thân, cha mẹ, anh em ruột thịt của người vi phạm pháp luật cũng bị ảnh hưởng không nhỏ về mặt tâm lý trong cuộc sống hằng ngày…

Ngoài ra, xét xử lưu động có nguy cơ tạo thành hiệu ứng tuyên truyền ngược. Một số vụ án với tình tiết rùng rợn, ly kỳ dễ kích thích sự tò mò, hiếu kỳ của đám đông và dư luận, gây hiệu ứng và nhận thức sai lệch trong giới trẻ như vụ Lê Văn Luyện đã tạo hiệu ứng cổ súy trong giới trẻ. Đó là chưa kể trong nhiều trường hợp, xét xử lưu động đã gây áp lực không nhỏ cho bộ máy tố tụng tư pháp…

Theo Pháp Luật TP.HCM

Ông Ngô Đông Hải giữ chức Phó Trưởng Ban Tuyên giáo Trung ương
Ông Ngô Đông Hải giữ chức Phó Trưởng Ban Tuyên giáo Trung ương
(Ngày Nay) - Chiều 22/11, tại Hà Nội, Ban Tuyên giáo Trung ương tổ chức Hội nghị công bố quyết định của Bộ Chính trị về việc điều động, phân công, bổ nhiệm Ủy viên Trung ương Đảng, Bí thư Tỉnh ủy Thái Bình Ngô Đông Hải giữ chức Phó Trưởng Ban Tuyên giáo Trung ương.
Miễn vé tham quan Thành nhà Hồ trong Ngày Di sản văn hóa Việt Nam
Miễn vé tham quan Thành nhà Hồ trong Ngày Di sản văn hóa Việt Nam
(Ngày Nay) - Ngày 22/11, Trung tâm Bảo tồn Di sản Thành nhà Hồ (huyện Vĩnh Lộc, Thanh Hóa) cho biết, nhân kỷ niệm Ngày Di sản văn hóa Việt Nam (23/11/2005 - 23/11/2024), Trung tâm sẽ miễn vé cho du khách trong nước và quốc tế đến tham quan, trải nghiệm tại di sản Thành nhà Hồ.
Kháng thuốc tăng nguy cơ lây lan bệnh, bệnh nặng và tử vong
Kháng thuốc tăng nguy cơ lây lan bệnh, bệnh nặng và tử vong
(Ngày Nay) - Ngày 22/11, tại Hà Nội, Bộ Y tế phối hợp với Tổ chức Y tế Thế giới (WHO) và các đối tác quốc tế tổ chức mít tinh hưởng ứng “Tuần lễ Thế giới nâng cao nhận thức về kháng thuốc” từ ngày 18-24/11/2024 và Hội nghị triển khai Kế hoạch hành động phòng, chống kháng thuốc lĩnh vực y tế giai đoạn 2024 – 2025.
Thứ trưởng Bộ VH,TT&DL Hồ An Phong.
Hội nghị triển khai Chỉ thị 30/CT-TTg: Bước ngoặt quan trọng cho ngành công nghiệp văn hóa Việt Nam
(Ngày Nay) - Ngày 21 và 22/11/2024, Bộ VH,TT&DL đã tổ chức Hội nghị triển khai Chỉ thị số 30/CT-TTg ngày 29/8/2024 của Thủ tướng Chính phủ về phát triển các ngành công nghiệp văn hóa Việt Nam. Hội nghị được kỳ vọng trở thành bước đột phá, đặt nền tảng cho sự phát triển mạnh mẽ và bền vững của ngành công nghiệp văn hóa. Liên hiệp các Hội UNESCO Việt Nam cũng cử đại diện tham dự hội nghị nhằm học hỏi kinh nghiệm thực tiễn để thúc đẩy công nghiệp văn hóa gắn liền với hợp tác toàn cầu.
Bước tiến đột phá trong dự án xây dựng Bản đồ Tế bào con người
Bước tiến đột phá trong dự án xây dựng Bản đồ Tế bào con người
(Ngày Nay) - Các nhà khoa học quốc tế ngày 20/11 đã công bố bản thiết kế đầu tiên về sự phát triển của hệ xương người, đánh dấu bước tiến quan trọng trong dự án Bản đồ Tế bào con người (Human Cell Atlas), một nỗ lực lớn nhằm tạo ra bản đồ sinh học chi tiết của mọi loại tế bào trong cơ thể người.
Gia Lai : Ngôi cổ tự duy nhất được phong sắc tứ
Gia Lai : Ngôi cổ tự duy nhất được phong sắc tứ
(Ngày Nay) - Gia Lai hiện có hàng trăm ngôi chùa, trong đó có nhiều chùa đã qua trăm năm lịch sử. Nhưng chỉ duy nhất chùa Tân An (đường Nguyễn Thiếp, phường Tây Sơn, thị xã An Khê) được sự công nhận và ban tặng của hoàng gia nhà Nguyễn, gọi là sắc tứ.
Sắp xếp đơn vị hành chính của 12 tỉnh, thành phố trực thuộc Trung ương
Sắp xếp đơn vị hành chính của 12 tỉnh, thành phố trực thuộc Trung ương
(Ngày Nay) - Thay mặt Ủy ban Thường vụ Quốc hội, Chủ tịch Quốc hội Trần Thanh Mẫn đã ký ban hành các Nghị quyết của Ủy ban Thường vụ Quốc hội về việc sắp xếp đơn vị hành chính giai đoạn 2023 - 2025 của 12 tỉnh, thành phố trực thuộc Trung ương, gồm: An Giang, Đồng Tháp, Hà Nam, Hà Nội, Hà Tĩnh, TP Hồ Chí Minh, Phú Thọ, Sơn La, Quảng Ngãi, Quảng Trị, Trà Vinh, Vĩnh Phúc, giai đoạn 2023 – 2025.
Đặc sắc chương trình giao lưu "Sắc màu di sản"
Đặc sắc chương trình giao lưu "Sắc màu di sản"
(Ngày Nay) - Tối 21/11, tại hồ Nguyên Phi Ỷ Lan (thành phố Bắc Ninh), Sở Văn hóa, Thể thao và Du lịch tỉnh Bắc Ninh tổ chức Chương trình nghệ thuật dân ca trên thuyền và giao lưu các miền di sản chủ đề "Sắc màu di sản".
Phật dạy 5 điều thân kính với làng xóm
Phật dạy 5 điều thân kính với làng xóm
(Ngày Nay) - Mối quan hệ làng xóm cũng có những nhiêu khê và phức tạp, nếu không khéo thì từ thâm tình lại hóa ra giận ghét, thậm chí là oán thù. Cho nên Đức Phật rất tinh tế khi dạy phải thân kính với bà con.