'Chủ quyền' đàn bầu

(Ngày Nay) - Trong rất nhiều thứ chúng ta đang lo lắng mất chủ quyền thì vừa qua đã diễn ra hội thảo khoa học “Đàn bầu và vai trò của nó trong nền văn hóa Việt Nam” do Viện Âm nhạc Việt Nam (Bộ Văn hóa, Thể thao và Du lịch) tổ chức tại Hà Nội.
'Chủ quyền' đàn bầu

Lo lắng mất chủ quyền văn hóa với cây đàn bầu. Theo một số nghệ sỹ và nhà nghiên cứu văn hóa như NSND Thanh Tâm, Giáo sư - Tiến sỹ Tô Ngọc Thanh… thì việc lập hồ sơ đề nghị UNESCO công nhận cây đàn bầu là di sản văn hóa của Việt Nam là việc cấp thiết, bởi nguy cơ đã treo lơ lửng “càng để lâu chúng ta càng mất chủ quyền với cây đàn bầu” (Giáo sư- Tiến sỹ Tô Ngọc Thanh). Theo lời NSND Thanh Tâm, gần đây ở tỉnh Quảng Tây (Trung Quốc) đã đưa đàn bầu vào dạy trong các trường phổ thông. Giáo sư Trần Quang Hải tiết lộ thêm, những năm trở lại đây tại Trung Quốc đã diễn ra những festival dân tộc có màn biểu diễn đàn bầu của hàng trăm người chơi v.v..

Khi câu chuyện chủ quyền đàn bầu được khơi ra, nhiều bạn đọc đã phẫn nộ chỉ trích kẻ nhận vơ đàn bầu: Sao cái gì cũng nhận vơ được, chán ngán luôn! Rất nhiều ý kiến đồng tình,  phải làm hồ sơ ngay và luôn để UNESCO khẳng định “độc quyền” đàn bầu của người Việt. Có người thở dài: Ước chi giáo sư Trần Văn Khê còn sống, có đủ tư liệu, đủ uy tín đề chứng minh đàn bầu là của Việt Nam. Nhưng không hẳn việc chứng minh đàn bầu là của Việt Nam sẽ giúp cho chúng ta khẳng định vững chắc chủ quyền văn hóa với đàn bầu. Ý kiến của một độc giả khác đáng suy nghĩ: “Vẫn là bệnh thành tích, suốt ngày lo đi chứng minh danh hiệu, sáng chế, phát minh mà không lo chơi cho giỏi. Hữu xạ tự nhiên hương. Lo chơi cho hay, sáng tạo nhiều chương trình đặc sắc. Đi biểu diễn khắp thế giới. Chơi hay tự khắc thế giới công nhận”. Độc giả này hỏi: Tại sao cần UNESCO cấp giấy công nhận trong khi chính chúng ta đang không thừa nhận bằng cách lãng quên?

Một thực tế đang diễn ra không chỉ ở nước ta mà ở cả các nước khác, âm nhạc truyền thống ngày càng mất dần đất sống trước sức tấn công mạnh mẽ của thị hiếu thời đại. Đàn bầu nói riêng và nhạc cụ dân tộc nói chung đã từ lâu không còn “hot” trong các trường đào tạo âm nhạc ở ta. Trước khi chờ đợi  UNESCO, chỉ còn cách tự cứu mình. Những người làm âm nhạc truyền thống đã nói đến việc đàn bầu được đưa vào giảng dạy ở nước bạn, tại sao ngay tại nơi sinh ra đàn bầu, chúng ta lại chưa làm điều này? Tiến sỹ So Inhwa, người Hàn Quốc, trong một hội thảo về âm nhạc cổ truyền dân tộc trong bối cảnh toàn cầu hóa, cách đây nhiều năm đã công nhận: Đưa âm nhạc truyền thống vào nhà trường là sự lựa chọn hợp lí nhất. Tại Hàn Quốc, có thể thấy rõ nỗ lực gia tăng nội dung về âm nhạc truyền thống trong các sách giáo khoa phổ thông. Hay trên sóng truyền hình, phát thanh chúng ta đã có ưu tiên đặc biệt nào cho âm nhạc dân tộc? v.v..

Dân gian có câu: “Mất bò mới lo làm chuồng”. Biết đâu vì nguy cơ sắp “mất bò” mà tiếng đàn bầu tìm lại được vị thế của mình, trước khi UNESCO “dán nhãn” công nhận?

Theo Tiền Phong
Thứ trưởng Bộ VH,TT&DL Hồ An Phong.
Hội nghị triển khai Chỉ thị 30/CT-TTg: Bước ngoặt quan trọng cho ngành công nghiệp văn hóa Việt Nam
(Ngày Nay) - Ngày 21 và 22/11/2024, Bộ VH,TT&DL đã tổ chức Hội nghị triển khai Chỉ thị số 30/CT-TTg ngày 29/8/2024 của Thủ tướng Chính phủ về phát triển các ngành công nghiệp văn hóa Việt Nam. Hội nghị được kỳ vọng trở thành bước đột phá, đặt nền tảng cho sự phát triển mạnh mẽ và bền vững của ngành công nghiệp văn hóa. Liên hiệp các Hội UNESCO Việt Nam cũng cử đại diện tham dự hội nghị nhằm học hỏi kinh nghiệm thực tiễn để thúc đẩy công nghiệp văn hóa gắn liền với hợp tác toàn cầu.
Bước tiến đột phá trong dự án xây dựng Bản đồ Tế bào con người
Bước tiến đột phá trong dự án xây dựng Bản đồ Tế bào con người
(Ngày Nay) - Các nhà khoa học quốc tế ngày 20/11 đã công bố bản thiết kế đầu tiên về sự phát triển của hệ xương người, đánh dấu bước tiến quan trọng trong dự án Bản đồ Tế bào con người (Human Cell Atlas), một nỗ lực lớn nhằm tạo ra bản đồ sinh học chi tiết của mọi loại tế bào trong cơ thể người.
Gia Lai : Ngôi cổ tự duy nhất được phong sắc tứ
Gia Lai : Ngôi cổ tự duy nhất được phong sắc tứ
(Ngày Nay) - Gia Lai hiện có hàng trăm ngôi chùa, trong đó có nhiều chùa đã qua trăm năm lịch sử. Nhưng chỉ duy nhất chùa Tân An (đường Nguyễn Thiếp, phường Tây Sơn, thị xã An Khê) được sự công nhận và ban tặng của hoàng gia nhà Nguyễn, gọi là sắc tứ.
Đặc sắc chương trình giao lưu "Sắc màu di sản"
Đặc sắc chương trình giao lưu "Sắc màu di sản"
(Ngày Nay) - Tối 21/11, tại hồ Nguyên Phi Ỷ Lan (thành phố Bắc Ninh), Sở Văn hóa, Thể thao và Du lịch tỉnh Bắc Ninh tổ chức Chương trình nghệ thuật dân ca trên thuyền và giao lưu các miền di sản chủ đề "Sắc màu di sản".
Phật dạy 5 điều thân kính với làng xóm
Phật dạy 5 điều thân kính với làng xóm
(Ngày Nay) - Mối quan hệ làng xóm cũng có những nhiêu khê và phức tạp, nếu không khéo thì từ thâm tình lại hóa ra giận ghét, thậm chí là oán thù. Cho nên Đức Phật rất tinh tế khi dạy phải thân kính với bà con.
Học cách trân quý từng phút giây còn sống
Học cách trân quý từng phút giây còn sống
(Ngày Nay) - Khi tôi nghe thấy tin có người nào đó vừa mất đi, tin ấy với tôi như tiếng chuông thức tỉnh. Tiếng chuông đó là một lời nhắc nhở sâu sắc về sự mong manh của kiếp người.
Oai nghi của người tu hành
Oai nghi của người tu hành
(Ngày Nay) - Oai nghi cùng với chánh kiến và tịnh giới là ba yếu tố làm nên đạo hạnh - phẩm chất của tu sĩ Phật giáo, như cố Trưởng lão Hòa thượng Thích Thiện Siêu, bậc am tường kinh luật luận đã từng nhấn mạnh.
Tác phẩm có tên “Comedian” của nghệ sĩ người Italy Maurizio Cattelan ra mắt lần đầu năm 2019 tại triển lãm Art Basel ở Miami Beach, đã gây tranh cãi về việc có thể được coi là nghệ thuật hay không. Ảnh: AP
6,2 triệu USD cho quả chuối dán tường
(Ngày Nay) - 6,2 triệu USD là mức giá vừa được trả cho một tác phẩm nghệ thuật gây tranh cãi, một quả chuối tươi dán lên tường bằng băng dính bạc. Tác phẩm được đưa ra trong một cuộc bán đấu giá của Sotheby’s ở New York, Mỹ.