Từ Hà Nội Rethink
Tháng 11/2023, nhà máy xe lửa Gia Lâm, một khu công nghiệp cũ đã khiến hàng vạn người ngỡ ngàng khi lột xác trở thành một sân chơi cộng đồng rộng mở cho nghệ thuật và văn hóa. Hơn 200 ngàn người khi đó đã đến check in địa điểm này, tạo thành một làn sóng trải nghiệm văn hóa chưa từng có. Hơn 20 hoạt động văn hóa bao gồm hội thảo, triển lãm và biểu diễn nghệ thuật đã được trình diễn tại đây gây được tiếng vang lớn trong cộng đồng sáng tạo văn hóa trong nước cũng như khu vực.
 |
Nhà máy Xe lửa Gia Lâm trở thành không gian trưng bày triển lãm sáng tạo và tổ chức các hoạt động nghệ thuật. |
 |
Pavilion “Không gian Kiến trúc và Nghệ thuật Phân xưởng nóng” (bản phác họa). |
Một tháng sau, tháng 12/2023, tháp nước hàng Đậu, một di tích bao năm im lìm, trầm mặc bên phố, như bị lãng quên, bỗng dưng được hồi sinh trở lại, thành không gian nghệ thuật với hai hệ sắp đặt chủ chốt: tái hiện âm thanh của nước trong tự nhiên và sắp đặt ánh sáng mở rộng thị giác về hình ảnh hiện vật được tái chế từ rác thải đô thị. Du khách tấp nập xếp hàng check in không gian sáng tạo mới mẻ này, trải nghiệm thiên nhiên trong mối quan hệ kết nối xã hội đô thị với thế giới tự nhiên thông qua hình ảnh nước và ánh sáng.
 |
Tháp nước hàng Đậu trong Lễ hội Thiết kế Sáng tạo Hà Nội 2023. |
Đây chỉ là hai trong số hơn 40 hoạt động đã được thực hiện với sự tham gia của hơn 30 bên đối tác bao gồm cơ quan nhà nước, các trường học, các sáng kiến thanh niên và các hiệp hội trong một hợp phần dự án mang tên Hà Nội Rethink.
Trước đó, hồi tháng 9/2020, Tập đoàn SOVICO và các tổ chức trực thuộc Liên hợp quốc (bao gồm UNESCO, UNIDO và UN-Habitat) đã cùng hợp tác triển khai dự án "Hà Nội Rethink" với mục tiêu hỗ trợ Hà Nội trở thành thủ đô sáng tạo ở châu Á.
Dự án nằm trong nội dung hợp tác giữa Liên Hợp Quốc và Sovico - Tập đoàn tư nhân hàng đầu của Việt Nam, hướng tới các Mục tiêu Phát triển Bền vững.
Các hoạt động của Hà Nội Rethink lúc bấy giờ được nhìn nhận là các mục tiêu khó và mới lạ với chiều sâu và chất lượng được đong đếm bằng sự phát triển của các ngành công nghiệp sáng tạo tại Hà Nội. Đây cũng là một trong những hoạt động phối hợp liên ngành đầu tiên giữa các cơ quan của Liên Hợp Quốc rại Việt Nam với sự hợp tác của khối tư nhân Việt Nam.
Bằng cách thúc đẩy các ngành công nghiệp sáng tạo và các sáng kiến của giới trẻ vì sự phát triển bền vững của Hà Nội, dự án mang lại lợi ích trực tiếp cho cộng đồng những tài năng sáng tạo và doanh nhân trẻ Việt Nam, đặc biệt là những người đang sinh sống tại thành phố Hà Nội.
Những người hưởng lợi gián tiếp từ dự án bao gồm gần 6 triệu cư dân Hà Nội và gần 19 triệu du khách tới Hà Nội hàng năm.
Các hoạt động và sáng kiến đa chiều của dự án Hà Nội Rethink tập trung vào ba nhóm chủ đề- giáo dục sáng tạo, tái tạo đô thị và năng động văn hóa.
Trong suốt thời gian thực hiện dự án, các bên đã triển khai những hoạt động đồng hành có ý nghĩa như: kêu gọi ủng hộ quỹ vaccine ngừa COVID-19, thi sáng tạo kiến trúc không gian, tái hiện lại không gian Nhà máy xe lửa Gia Lâm, tháp nước vườn hoa Hàng Đậu, hỗ trợ hoạt động nghệ thuật và sáng tạo cho trẻ em khuyết tật, tự kỷ, hình thành hoạt động thương mại, đưa sản phẩm tới khách hàng trong nước và quốc tế. Đặc biệt, bằng cách tăng cường quan hệ đối tác công- tư toàn diện và phát triển các ngành công nghiệp văn hóa, sáng tạo ở mọi cấp độ, dự án Hà Nội Rethink đã chứng minh rằng hợp tác là chìa khóa để đạt được Tầm nhìn Thành phố Thiết kế sáng tạo. Tầm nhìn chiến lược và kế hoạch hành động đã được xây dựng một cách chi tiết, tạo nền tảng vững chắc cho việc tích hợp các ngành công nghiệp văn hóa và sáng tạo vào khung phát triển của thành phố.
Theo khảo sát của dự án, 97% người tham gia cho biết sau dự án Hà Nội Rethink, họ cảm thấy tự tin theo đuổi các ngành nghề văn hóa và sáng tạo, đồng thời sẵn sàng đóng góp ý kiến vào việc phát triển các cơ chế, chính sách của Thành phố Sáng tạo.
Cuộc khảo sát cũng cho thấy 100% bạn trẻ mong muốn hợp tác và tham gia các dự án tương tự.
 |
Đường hoa Home Hanoi Xuan tại Mailand Hanoi city. |
Tới chìa khóa tầm nhìn Thành phố Thiết kế sáng tạo
Nguồn lực văn hóa được thể hiện thông qua sự kiện mang tính bản sắc Lễ hội Thiết kế Sáng tạo Hà Nội đã thu hút sự tham gia đáng kể của công chúng, đưa Hà Nội trở thành trung tâm sáng tạo trên trường quốc tế.
Sức mạnh tổng hợp được tạo ra thông qua dự án Hà Nội Rethink không chỉ góp phần nâng cao sự hiện diện của thành phố mà còn gieo mầm cho một tương lai sáng tạo và bền vững song song với chuong trình phát triển của thành phố và quốc gia.
Hà Nội Rethink đã hỗ trợ thành phố Hà Nội thực hiện tầm nhìn chiến lược mới về thủ đô Thiết kế Sáng tạo, khai thác nguồn lực văn hóa và sự tham gia của giới trẻ như những tác nhân chính cho đổi mới, sáng tạo và thay đổi xã hội. Họ được trao quyền đóng góp và tác động vào chương trình phát triển thành phố thành Kinh đô sáng tạo với các sáng kiến và hành động sáng tạo.
“Giới trẻ chính là nòng cốt, nguồn tài nguyên quý giá nhất của quốc giá và chính họ cũng là những tác nhân chủ chốt cho sự đổi mới xã hội”, ông Christian Manhart, nguyên Trưởng đại diện Unesco tại Việt Nam nhấn mạnh.
Một tầm nhìn chiến lược và kế hoạch hành động cho Hà Nội- Kinh đô sáng tạo được xây dựng với sự tham gia tích cực của giới trẻ Việt Nam. Đặc biệt, Trung tâm sáng tạo được thành lập tại khu đô thị Splendora, được đề xuất thử nghiệm như một dự án điểm của hình thức đối tác công tư giữa Sovico và Unesco.
 |
Tọa đàm quốc tế TP sáng tạo Hà Nội 2023. |
Trong Lễ hội Thiết kế Sáng tạo Hà Nội 2023, ý tưởng phát triển Trung tâm sáng tạo trên cơ sở hạ tầng di sản đã được mở rộng tại các đia điểm Ga Hà Nội, Tháp nước Hàng Đậu và ga Long Biên, nhận được phản hồi tích cực cho thấy dự án thí điểm Trung tâm Sáng tạo đã đặt nền tảng cho sự phát triển trong tương lai, tạo ra những trải nghiệm khám phá du lịch mới, kích thích sự tương tác và thay đổi cách tiếp cận di sản của cộng đồng.
Việc phát triển Trung tâm Sáng tạo và Hà Nội nói chung với tư cách là Thành phố sáng tạo của Unesco cũng dẫn đến sự thúc đẩy đáng kể trong việc gắn kết và hợp tác quốc tế.
Unesco đặc biệt ghi nhận vai trò của nhà tài trợ Sovico ngay từ giai đoạn thiết kế dự án và trong suốt quá trình thực hiện dự án, tích cực cung cấp không gian và hỗ trợ truyền thông cho các hoạt động triển lãm và hoạt động của thanh niên ở phía Tây Hà Nội cũng như tổ chức thường niên Lễ hội Home Hà Nội Xuân thu hút hàng triệu lượt người tham gia.
“Dự án là minh chứng cho sự thành công của một cơ chế phối hợp giữa các cơ quan của Liên Hợp Quốc, với Unesco đóng vai trò đơn vị điều phối chủ quản. Bằng cách thúc đẩy quan hệ đối tác công- tư toàn diện và khuyến khích sự phát triển công nghiệp văn hóa ở các cấp, dự án chứng tỏ rằng hợp tác đa bên là yếu tố then chốt để hiện thực hóa tầm nhìn về Thành phố sáng tạo Hà Nội trong lĩnh vực thiết kế”, báo cáo của Unesco khẳng định.
Và tầm nhìn khơi nguồn lực tư nhân trong phát triển công nghiệp văn hóa và phát triển bền vững
Chia sẻ tại một cuộc hội thảo về Phát triển Công nghiệp Văn hóa, PGS.TS Nguyễn Thị Thu Phương, Viện trưởng Viện Văn hóa Nghệ thuật quốc gia cũng khẳng định: số lượng doanh nghiệp và các không gian văn hóa, trung tâm sáng tạo, thành phố sáng tạo trong mạng lưới các thành phố sáng tạo của UNESCO trong cả nước đã tăng lên. Nhiều sản phẩm, dịch vụ sự kiện, chương trình văn hóa nghệ thuật đã thể hiện sống động bản sắc, tinh thần sáng tạo Việt Nam, góp phần phát huy sức mạnh mềm văn hóa trong hội nhập quốc tế. Những kết quả khả quan này là tổng hòa của sự nỗ lực hợp tác của Bộ Văn hóa, Thể thao và Du lịch và nhiều cơ quan chính phủ khác trong việc xây dựng và cải thiện khung khổ chính sách, cơ chế liên quan... cho tới việc triển khai các kế hoạch và nhiệm vụ cụ thể ở cả cấp trung ương và địa phương. Và quan trọng nhất là sự tích cực và chủ động tham gia của các cá nhân nghệ sỹ, người thực hành, doanh nhân, nhà nghiên cứu, các tổ chức xã hội nghề nghiệp, các tổ chức quốc tế... đã kết nối và dần hình thành một hệ sinh thái văn hóa và sáng tạo sống động ở nước ta trong những năm vừa qua.
 |
Đường hoa xuân thường niên tại khu đô thị Mailand Hanoi City, một trong những hoạt động thể hiện rõ dấu ấn của Sovico trong quá trình đồng hành cùng các mục tiêu của dự án Hà Nội Rethink. |
 |
Hoạt động tại Home Hanoi Xuan Mailand Hanoi City. |
Thực tế từ sự thành công trong cơ chế phối hợp giữa các cơ quan của Liên Hợp Quốc, với Unesco và Tập đoàn tư nhân của Việt Nam, Sovico củng cố thêm vai trò quan trọng của những đóng góp của khối doanh nghiệp tư nhân vào chiến lược phát triển công nghiệp văn hóa.
Từ thành công này, Tập đoàn Sovico đã tiếp tục tài trợ cho việc triển khai các sáng kiến phát triển bền vững của UNESCO tại Việt Nam bao gồm hỗ trợ các dự án, tiếp tục giai đoạn hai của dự án các thành phố sáng tạo, trong đó có Thủ đô sáng tạo Hà Nội, hỗ trợ thúc đẩy hoạt động sáng tạo nghệ thuật trong lĩnh vực văn hoá, nhất là trong thanh niên, thúc đẩy mô hình trường học hạnh phúc trong lĩnh vực giáo dục; cũng như các sáng kiến khác trên lĩnh vực khoa học tự nhiên, khoa học xã hội và nhân văn, và truyền thông. Các sáng kiến này ưu tiên thúc đẩy các hoạt động văn hoá Việt Nam thông qua mạng lưới các thành phố sáng tạo toàn cầu của UNESCO và chương trình giáo dục với mô hình trường học hạnh phúc. Việc này sẽ tạo điều kiện quan trọng giúp hiện thực hoá các cam kết của hai bên dành cho các sáng kiến, mục tiêu phát triển bền vững trên nền tảng các giá trị văn hóa, lịch sử và các giá trị truyền thống tại Việt Nam sẽ có ảnh hưởng quốc tế ngày càng sâu rộng.
"Chúng tôi rất phấn khởi với kết quả đạt được trong giai đoạn hợp tác vừa qua cùng Tập đoàn SOVICO. Tôi tin tưởng vào năng lực và cam kết của Tập đoàn SOVICO trong việc hỗ trợ, triển khai các sáng kiến, mục tiêu của UNESCO tại Việt Nam trong thời gian tới", bà Bà Audrey Azoulay, Tổng giám đốc UNESCO chia sẻ tại Lễ ký kết Khung thoả thuận hợp tác giữa Unesco và Sovico giai đoạn 2025 – 2035 tại Paris vừa qua.
