Gần 5 năm sau, Bộ tứ đã đạt được những tiến bộ đáng kể. Nhóm này đã tồn tại qua các cuộc chuyển giao quyền lãnh đạo lớn ở Mỹ và Nhật Bản, cũng như những khác biệt nội bộ về các chủ đề như chiến tranh Nga-Ukraine. Hơn nữa, nhóm cũng đã phát triển và mở rộng phạm vi hợp tác bao gồm các công nghệ quan trọng và mới nổi, vaccine COVID-19 và hỗ trợ nhân đạo. Không còn là một nhóm đối thoại bên lề, Nhà Trắng giờ đây mô tả "Bộ tứ là một nhóm khu vực hàng đầu về các vấn đề quan trọng đối với Ấn Độ Dương - Thái Bình Dương."
Tuy nhiên, khi các nhà lãnh đạo của 4 quốc gia chuẩn bị cho hội nghị thượng đỉnh trực tiếp lần thứ hai tại Nhật Bản vào ngày 24/5, họ vẫn còn nhiều điều cần phải làm. Bất chấp những tiến bộ thực sự mà Bộ tứ đã đạt được trong các vấn đề bao gồm công nghệ, y tế, an ninh mạng và biến đổi khí hậu, họ vẫn phải làm nhiều hơn nữa để thực hiện các mục tiêu an ninh cốt lõi của mình.
Cho đến nay, nhóm đã ưu tiên một loạt các chức năng quan trọng không liên quan đến an ninh hoặc gần với an ninh, chẳng hạn như công nghệ và sức khỏe cộng đồng, thay vì các nỗ lực liên quan đến an ninh, một phần do sự nhạy cảm của các quốc gia Ấn Độ - Thái Bình Dương khác về sự cạnh tranh quân sự ngày càng cao.
Tuy nhiên, để có được hiệu quả lâu dài, Bộ tứ phải đảm bảo rằng họ có thể thích ứng với các cuộc khủng hoảng đang diễn ra nhanh chóng như xung đột quân sự khu vực và thiên tai, đồng thời đáp ứng được các kỳ vọng.
Nhóm cũng phải làm nhiều hơn nữa để hợp tác về các mối quan tâm chung về an ninh ở Ấn Độ Dương - Thái Bình Dương. Trong khi Bộ tứ đã đạt được những tiến bộ có ý nghĩa, sự quyết đoán ngày càng tăng của Trung Quốc đòi hỏi nhóm này phải hành động khẩn trương hơn.
Cuộc xung đột Nga-Ukraine dẫn đến khả năng xảy ra các cuộc khủng hoảng trong ngắn hạn đến trung hạn ở châu Á và cần phải ngăn chặn hoặc đáp trả hành động này. Với những lo ngại mới về sự bành trướng của Trung Quốc tại eo biển Đài Loan, biên giới với Ấn Độ và trên Biển Đông, nhiệm vụ của Bộ tứ là phải đảm bảo hòa bình và ổn định chung trong khu vực.
Trong khi hội nghị thượng đỉnh vào ngày mai sẽ có một số nội dung trong chương trình nghị sự, bao gồm các dự án kinh tế đa phương như Khuôn khổ Kinh tế Ấn Độ - Thái Bình Dương và các diễn biến khu vực từ bất ổn ở Sri Lanka đến thỏa thuận gần đây của Trung Quốc với Quần đảo Solomon, đây cũng sẽ là một cơ hội quan trọng cho nhóm thúc đẩy hợp tác về an ninh.
Lấy lại niềm tin
Bộ tứ đã đạt được những bước tiến đáng kể kể từ khi hồi sinh vào năm 2017. Nó đã mang bản sắc thể chế hơn rất nhiều trong 16 tháng kể từ khi Tổng thống Joe Biden nhậm chức. Trong lần lặp lại trước đó, nhóm chỉ gặp nhau ở cấp quan chức tương đối nhỏ và tiến hành một cuộc tập trận hải quân một lần.
Giờ đây, Bộ tứ có nhiều cuộc họp đa dạng, bao gồm các nhà lãnh đạo, bộ trưởng, quan chức cấp cao và các chuyên gia về chủ đề và thường xuyên đưa ra các tuyên bố nêu rõ các lập trường chung. Tất cả những điều này đều khó xảy ra cách đây 5 năm, khi các quan chức thậm chí còn đề cập đến các cuộc tụ họp thăm dò và không chính thức một cách thận trọng.
Sự hợp nhất của nhóm cũng đã được đẩy nhanh thông qua các cuộc họp thường xuyên hơn: các nhà lãnh đạo 4 nước gặp nhau lần đầu tiên vào tháng 3 năm 2021 và sau đó tổ chức hội nghị thượng đỉnh trực tiếp đầu tiên vào tháng 9 năm 2021 — một cuộc gặp mặt trực tiếp hiếm hoi của các nhà lãnh đạo thế giới khi đại dịch COVID-19 vẫn còn hoành hành. Họ gặp lại nhau vào tháng 3 năm 2022, sau khi bắt đầu nổ ra xung đột Nga-Ukraine, thiết lập một tiền lệ về sự phát triển toàn cầu lớn.
Bốn chính phủ cũng đã mở rộng phạm vi của nhóm bằng cách thiết lập hợp tác chính thức về một loạt các vấn đề. Ban đầu, họ thành lập các nhóm làm việc để giải quyết các công nghệ quan trọng và mới nổi, vaccine COVID-19 và biến đổi khí hậu.
Về phần mình, ba nhóm công tác này đã phản ánh những tiến bộ lớn trong các nỗ lực hợp tác toàn cầu: họ nhận thấy sự cần thiết phải tham vấn và phối hợp trong và giữa các chính phủ và đại diện cho trung gian giữa các cuộc họp không chính thức, định kỳ và cơ sở hạ tầng quan liêu chính thức. Nhưng kể từ đó, Bộ tứ đã bổ sung thêm nhiều nhóm làm việc như vậy và hiện họ bao gồm các vấn đề khác nhau như khả năng phục hồi chuỗi cung ứng, cơ sở hạ tầng khu vực, nghiên cứu và đổi mới STEM, hỗ trợ nhân đạo và cứu trợ thảm họa, năng lượng sạch, an ninh hàng hải, an ninh mạng, chống khủng bố và vũ trụ.
Các sáng kiến khu vực được xây dựng dựa trên sức mạnh của 4 quốc gia: một sáng kiến y tế công cộng đầy tham vọng liên quan đến việc kết hợp công nghệ của Mỹ, tài trợ của Nhật Bản, năng lực sản xuất của Ấn Độ và hậu cần của Australia để cung cấp vaccine COVID-19 cho Ấn Độ Dương-Thái Bình Dương và đã đóng góp vaccine sang các nước như Campuchia và Thái Lan.
Bộ tứ gần đây đã công bố một học bổng STEM nhằm mục đích xây dựng năng lực và hợp tác khoa học và công nghệ. Nhóm cũng đã thiết lập một cơ chế hỗ trợ nhân đạo và cứu trợ thảm họa, sẽ giúp các chính phủ trong khu vực ứng phó nhanh hơn và hiệu quả hơn với các trường hợp khẩn cấp. Các sáng kiến đầy hứa hẹn khác, bao gồm một số sáng kiến về lập bản đồ cơ sở hạ tầng khu vực và vận chuyển xanh, đang trong giai đoạn phát triển ban đầu.
Mặc dù vẫn còn một chặng đường dài phía trước, nhưng Bộ tứ cũng đã đạt được một số tiến bộ trong chương trình an ninh của mình. Nhóm này đã tham vấn ở cấp cao nhất về những rủi ro chiến lược do Trung Quốc gây ra và đã thảo luận về các vấn đề từ an ninh hàng hải ở Ấn Độ Dương-Thái Bình Dương đến bất ổn ở Afghanistan, cuộc đảo chính quân sự ở Myanmar và hiểm họa hạt nhân của Triều Tiên.
Các thành viên 4 nước đã có những nỗ lực thiện chí hướng tới hợp tác và tiến bộ an ninh: vào tháng 9 năm 2021, lãnh đạo tình báo của 4 nước đã tham gia Diễn đàn Tình báo Chiến lược Tứ giác và các điều phối viên cao cấp về an ninh mạng từ cả 4 nước đã được triệu tập tại Australia vào đầu năm 2022. Cuộc tập trận Malabar bắt đầu như một hoạt động song phương giữa Ấn Độ và Mỹ nhằm tăng cường khả năng tương tác giữa lực lượng hải quân hai nước hiện giờ đã có sự tham dự thường xuyên của hải quân bốn nước.
Các cuộc tập trận riêng biệt về tác chiến chống tàu ngầm thường bao gồm các đối tác khác như Canada và Hàn Quốc. Bộ tứ cũng đã tiến hành các cuộc tập trận quân sự khác với Pháp và Vương quốc Anh trên cơ sở đặc biệt nhằm xây dựng năng lực bổ sung cho hợp tác quân sự.
Mặc dù không hoàn toàn là một phần trong các hoạt động của chính Bộ tứ, nhưng mối quan hệ giữa một số thành viên của nhóm đã được tăng cường thông qua các thỏa thuận mới khác trong hai năm qua. Chẳng hạn, Nhật Bản và Australia đã ký kết một thỏa thuận tiếp cận có đi có lại cho phép hai nước đóng quân trên lãnh thổ của nhau. Ấn Độ và Australia đã ký một hiệp định thương mại tự do tạm thời - một bước đột phá lớn đối với New Delhi, vốn đã chống lại các hiệp định thương mại trong những năm gần đây, đáng chú ý nhất là việc rút khỏi Hiệp định Đối tác Kinh tế Toàn diện Khu vực (RCEP) vào năm 2019.
Đáng chú ý nhất, Australia, Anh và Mỹ đã tham gia vào quan hệ đối tác an ninh được gọi là AUKUS để tạo điều kiện thuận lợi cho việc trao đổi công nghệ động cơ hạt nhân cho tàu ngầm và chia sẻ các công nghệ tiên tiến quan trọng khác. Ý nghĩa quân sự và địa chính trị của AUKUS là rất lớn: sự sắp xếp này không chỉ làm tăng phạm vi tiềm năng của các hoạt động quân sự của Australia mà còn khóa chặt mối quan hệ công nghệ quốc phòng Mỹ-Australia chặt chẽ trong nhiều thập kỷ tới.
Quan hệ an ninh song phương cũng phát triển mạnh mẽ hơn. Bốn quốc gia hiện có một loạt các thỏa thuận và cam kết an ninh song phương với nhau. Chúng bao gồm các cuộc họp hàng năm của các nhà lãnh đạo; hội nghị đối thoại 2 + 2 có sự tham gia của các bộ trưởng ngoại giao và quốc phòng; tọa đàm quân nhân; các cuộc diễn tập quân sự có sự tham gia của các lực lượng trên bộ, trên không và trên biển; các thỏa thuận chia sẻ hậu cần; liên lạc viên; chia sẻ tin tình báo;... Nhưng nhìn chung, tiến độ hợp tác an ninh của Bộ tứ không tiến triển nhanh chóng, một phần vì nhóm không muốn tạo ra căng thẳng với các quốc gia khác trong khu vực, chẳng hạn như các quốc gia ở Đông Nam Á, vốn lo ngại về cạnh tranh quân sự trong khu vực.
Hồi sinh tiềm năng
Bộ tứ đã phải đối mặt với một số khó khăn làm phức tạp những tiến bộ của họ về vấn đề an ninh. Ví dụ, cuộc xung đột ở Ukraine đã làm sáng tỏ sự khác biệt trong nhóm: Nhật Bản và Australia có quan hệ chặt chẽ với Mỹ và các đồng minh NATO khi lên án sự xâm lược của Nga và trừng phạt Moscow. Nhưng Ấn Độ đã áp dụng một cách tiếp cận thận trọng và hợp lý hơn đối với cuộc chiến do nước này tiếp tục phụ thuộc vào thiết bị quân sự của Nga, lo ngại về việc đẩy Nga về phía Trung Quốc trong các vấn đề mà Ấn Độ quan tâm, và nhu cầu sơ tán hàng chục nghìn công dân Ấn Độ khỏi Ukraine.
Tuy nhiên, thay vì thúc đẩy căng thẳng giữa các thành viên Bộ tứ, cuộc xung đột Ukraine đã tạo cơ hội cho nhóm này đóng vai trò là nền tảng để bốn nhà lãnh đạo thảo luận về sự khác biệt của họ. Tại hội nghị thượng đỉnh trực tuyến hồi tháng 3 năm 2022, 4 nhà lãnh đạo đã chia sẻ quan điểm về cuộc khủng hoảng và tác động của nó đối với Ấn Độ Dương - Thái Bình Dương.
Nhóm cũng đã cung cấp một nền tảng để 4 quốc gia cùng nhau đương đầu với thách thức về những hạn chế về nguồn lực và năng lực đang nổi lên trong khu vực. Mặc dù Mỹ đã vạch ra một chương trình nghị sự khu vực tích cực trong các văn kiện chiến lược quan trọng như Chiến lược Quốc phòng Quốc gia và Chiến lược Ấn Độ Dương - Thái Bình Dương, phía Washington chỉ chấp thuận tăng ngân sách quốc phòng có giới hạn, gây lo ngại về năng lực triển khai quân sự ở Ấn Độ Dương - Thái Bình Dương.
Các nỗ lực khác nhằm thúc đẩy năng lực của Mỹ để cạnh tranh với Trung Quốc, chẳng hạn như tổ chức Tập đoàn Tài chính Phát triển Quốc tế Hoa Kỳ, công ty đầu tư vào các dự án phát triển ở các nước có thu nhập thấp hơn, đã hoạt động ở quy mô nhỏ hơn ở Ấn Độ Dương so với hình dung ban đầu. Hỗ trợ quân sự nước ngoài của Mỹ trong khu vực vẫn còn khiêm tốn, với các cam kết kế thừa khác ở Trung Đông và Mỹ Latinh chiếm ưu thế trong phần lớn các nguồn lực của nước này. Những ràng buộc này đã củng cố nhu cầu chia sẻ gánh nặng nhiều hơn giữa Washington, Canberra, Tokyo và New Delhi: một mình Mỹ không thể đảm bảo an ninh ở Ấn Độ Dương - Thái Bình Dương.
Khả năng khắc phục những hạn chế này của Bộ tứ là rất quan trọng, một phần là do độ bền của nhóm phụ thuộc vào khả năng thực hiện những lời hứa của mình. Bộ tứ phải chứng minh rằng mình có thể là một cơ quan hiệu quả, vừa để chứng minh sự hữu ích của mình đối với các thành viên, vừa để cho cộng đồng khu vực thấy rằng họ có khả năng giải quyết các vấn đề khu vực.
Sự lựa chọn thay thế là một Trung Quốc cứng rắn và một khu vực cảm thấy họ không có lựa chọn nào khác ngoài việc gia nhập các điều khoản của quốc gia này. Chính quyền Bắc Kinh khẳng định rằng chiến lược của Mỹ ở Ấn Độ Dương-Thái Bình Dương, bao gồm cả Quad và AUKUS, có những điểm tương đồng chặt chẽ với việc thành lập và mở rộng NATO ở châu Âu và nó phải được chấm dứt. Nhưng Bộ tứ thực sự là hiện thân của một cách tiếp cận chia sẻ gánh nặng khác đối với an ninh và ổn định của Ấn Độ Dương - Thái Bình Dương dựa trên các liên minh lỏng lẻo hơn và phối hợp tốt hơn. Và nó tìm cách cung cấp các lựa chọn cho các quốc gia trong khu vực thay vì buộc họ phải làm theo ý mình.
Con đường phía trước
Trong những tháng tới, Bộ tứ sẽ phải tập trung vào việc củng cố và thực hiện các sáng kiến hiện có của mình, cũng như đa dạng hóa sự tham gia của mình với các đối tác và tổ chức cùng chí hướng. Bộ tứ không cần phải thêm nhiều thành viên để thực hiện điều này; thay vào đó, nó có thể lôi kéo các quốc gia khác tham gia vào các hoạt động hiện có của nhóm dựa trên nhu cầu và mức độ thoải mái của họ, hoặc tham gia vào các sáng kiến nhằm tăng cường an ninh và khả năng phục hồi của khu vực.
Bốn thành viên cũng phải linh hoạt và chuẩn bị cho sự phát triển toàn cầu đang diễn ra nhanh chóng đòi hỏi sự hợp tác liền mạch giữa họ. Ví dụ, sự xuất hiện của các biến thể COVID-19 rất dễ lây lan cùng với các rào cản pháp lý lớn hơn đã đòi hỏi Bộ tứ phải thu hẹp trọng tâm của sáng kiến vaccine toàn cầu đối với các quốc gia và các lựa chọn vaccine cụ thể.
Nhóm cũng nên lưu ý rằng các cuộc khủng hoảng có thể định hình lại các ưu tiên của họ. Ví dụ, những hạn chế trong chuỗi cung ứng được thúc đẩy bởi chính sách "zero COVID" của Trung Quốc và các giới hạn về năng lượng, phân bón và ngũ cốc do xung đột Nga-Ukraine đã củng cố thêm những lo ngại hiện có về các lỗ hổng kinh tế xuất phát từ sự phụ thuộc quá mức. Những biến động chồng chéo này đã nêu bật tầm quan trọng của các chuỗi cung ứng toàn cầu đối với Bộ tứ và nỗ lực củng cố chúng có thể có ý nghĩa lâu dài đối với các mối quan hệ kinh tế và chiến lược của các quốc gia thành viên.
Bộ tứ cũng nên tập trung vào việc tăng cường cam kết an ninh của mình. Các quốc gia khác ở Ấn Độ Dương - Thái Bình Dương có thể lo ngại về hợp tác an ninh của Bộ tứ, cụ thể là sự hợp tác chặt chẽ hơn trong liên minh có thể làm trầm trọng thêm căng thẳng hiện có.
Nhưng nếu không có tiến bộ trên lĩnh vực này, các quốc gia thành viên sẽ kém hiệu quả hơn trong việc mang lại lợi ích cho toàn khu vực, bao gồm răn đe, tự do hàng hải, nâng cao năng lực, hỗ trợ an ninh và giúp giải quyết các thách thức như thiên tai hoặc đánh bắt cá trái phép. Hơn nữa, bản thân Bộ tứ cũng cần phải chuẩn bị, do tính cấp thiết của những thách thức mà họ phải đối mặt, đặc biệt là khi liên quan đến Trung Quốc. Việc Bắc Kinh tham gia một thỏa thuận an ninh với Quần đảo Solomon, có thể cho phép Trung Quốc thiết lập các căn cứ hải quân gần lãnh thổ Australia và Mỹ hơn, cũng như mở rộng phạm vi hoạt động trong khu vực, chỉ là lời nhắc nhở mới nhất về tham vọng quân sự ngày càng tăng của họ ở Ấn Độ - Thái Bình Dương từ rất lâu trước khi Bộ tứ hồi sinh.
An ninh khu vực được cải thiện cũng đòi hỏi cả bốn quốc gia phải mở rộng phạm vi hoạt động của mình thông qua việc hợp tác, tiếp tế và bổ sung trên biển, sửa chữa tàu. Bộ tứ cũng nên làm nhiều hơn nữa để cùng giải quyết các mối đe dọa an ninh phi truyền thống như đánh bắt cá trái phép, cướp biển, buôn lậu ma túy.
Nhưng hợp tác an ninh của Bộ tứ cũng nên mở rộng ra ngoài lĩnh vực hàng hải. Mặc dù Bộ tứ đã tham gia vào các cuộc đối thoại chính thức quan trọng liên quan đến các bộ ngoại giao, hội đồng an ninh quốc gia và lực lượng vũ trang, nhưng nhóm này vẫn phải nỗ lực xây dựng mối quan hệ giữa các quan chức quốc phòng, điều này sẽ giúp củng cố lòng tin và thói quen hợp tác.
Nhóm Quad cũng sẽ rất quan trọng khi thảo luận về các cuộc khủng hoảng tiềm ẩn trong khu vực và đưa ra kỳ vọng của các thành viên về nhau trước mắt. Nhóm nên tạo ra các cơ chế và các đơn vị phản ứng nhanh để quản lý khủng hoảng, thực hiện lập kế hoạch dự phòng và tham gia vào các hoạt động mang tính chiến tranh. Và điều quan trọng là phải lập chiến lược về các phản ứng hiệu quả đối với hành động ép buộc và thù địch trong khu vực.
Bộ tứ cũng nên phối hợp để tăng cường hỗ trợ quân sự nước ngoài cho các quốc gia nhỏ hơn ở Ấn Độ Dương-Thái Bình Dương để giảm bớt gánh nặng cho họ cũng như tăng cường khả năng phục hồi và an ninh trong khu vực cũng như năng lực độc lập của họ. Cuối cùng, nhóm cần tăng cường sự tham gia với các đối tác châu Âu, chẳng hạn như Pháp và Anh, cũng như các đối tác khác như Canada, Indonesia, New Zealand, Philippines, Hàn Quốc, Singapore và Việt Nam, điều này có thể đặt nền móng cho nhiều hơn hợp tác quốc tế sâu rộng.
Bộ tứ không phải là một liên minh an ninh. Không giống như NATO, nó không phải là một khối được xác định bởi các đảm bảo an ninh lẫn nhau và các nguồn lực tổng hợp. Nhưng khi Bộ tứ mong muốn hợp tác và phối hợp khi đối mặt với các cuộc khủng hoảng toàn cầu gia tăng và khi Trung Quốc gia tăng sự hiện diện quân sự và sự quyết đoán trên khắp Ấn Độ Dương - Thái Bình Dương, Bộ tứ phải phát triển một chương trình nghị sự an ninh mạnh mẽ hơn nếu muốn duy trì chính mình và khu vực trong những năm tới.
