(Ngày Nay) - Sống ở thế kỷ 18, nổi tiếng học rộng, có tài thao lược và đức hạnh hơn người, ông được các nhân sĩ trí thức, nhà nghiên cứu gọi là “Cụ tổ ngành giáo dục Nam Kỳ”.
1 Người được mệnh danh là 'cụ tổ ngành giáo dục Nam Kỳ' là ai?
icon
Nguyễn Đình Chiểu
icon
Trương Vĩnh Ký
icon
Võ Trường Toản
Giải thích Võ Trường Toản hay Vũ Trường Toản (chưa rõ năm sinh, mất 1792) hiệu Sùng Đức do chúa Nguyễn Phước Ánh (sau này là hoàng đế Nguyễn Thế Tổ) phong tặng. Ông là nhà giáo nổi tiếng "học rộng, có tài thao lược và đức hạnh hơn người". Theo sách Đất và người Nam Bộ của Ngạc Xuyên Ca Văn Thỉnh (NXB Trẻ năm 2016), công đức giáo dục của ông có nhiều ảnh hưởng trong giới tri thức, không chỉ cuối thế kỷ 18 mà cho đến sau này, đặc biệt là thời kỳ đầu thực dân Pháp xâm chiếm. Sĩ phu yêu nước và nghĩa binh Nam Bộ, Sài Gòn rất tôn kính ông. Khi nhắc đến ông, các nhân sĩ trí thức, nhà nghiên cứu đều gọi là "cụ tổ ngành giáo dục Nam Kỳ".
2 Ông quê ở đâu?
icon
Hà Nội
icon
Thừa Thiên - Huế
icon
Gia Định
Giải thích Võ Trường Toản quê ở làng Hòa Hưng, huyện Bình Dương, Gia Định (nay là hai bên đường Cách Mạng Tháng Tám ở quận 3 và 10 của TP HCM). Sách Đại Nam nhất thống chí ghi tổ tiên Võ Trường Toản từ miền Trung di cư vào Nam theo làn sóng chung, được khởi phát mạnh mẽ từ năm 1623. Đây cũng là thời điểm người Việt vào xứ Đồng Nai, Gia Định lập nghiệp.
3 Ông từng mở lớp dạy học ở đâu?
icon
Gia Định
icon
Hà Tiên
icon
Cả 2 đáp án trên
Giải thích Nhà nghiên cứu Nguyễn Đình Đầu trong cuốn Tạp ghi Việt - Sử - Địa cho rằng, Võ tiên sinh không làm quan cả Tây Sơn lẫn chúa Nguyễn, sống ẩn dật với chính quyền nhưng không ẩn dật với xã hội. Võ Trường Toản mở trường dạy học hàng trăm học sinh ở làng Hòa Hưng (Gia Định), khuôn viên nay là đình Chí Hòa trong con hẻm đường Cách Mạng Tháng Tám, quận 10, TP HCM.
4 Nhận định nào sau đây đúng khi nói về cách dạy học của ông?
icon
Lối dạy máy móc giáo điều
icon
Lối dạy tri ngôn dưỡng khí
icon
Lối dạy nghĩa lý giáo hóa
Giải thích Là một nhà nho, nhưng ông không rơi vào lối dạy máy móc, giáo điều mà chủ trương lấy lối học "nghĩa lý để giáo hóa". Khi giảng với học trò về sách Đại học, một sách trong Tứ thư, ông nói rõ: "Sách Đại học một nghìn bảy trăm chữ, tán ra gồm vô số sự vật, tóm lại còn 200 chữ, tóm nữa thì còn một chữ, tóm lại nữa một chữ cũng không". Đại ý, thầy căn dặn học trò cần thấu triệt nội dung cuốn sách chứ không nên học vẹt từng câu, từng chữ, cách dạy ấy thường gọi là "Tri ngôn dưỡng khí". Tri ngôn là hiểu lời, còn dưỡng khí là nuôi dưỡng khí phách, muốn có được khí phách phải tập nghĩa, tức là làm việc nghĩa, cống hiến hết mình cho nghĩa lớn. Phan Thanh Giản - danh sĩ triều Nguyễn viết về Võ Trường Toản: "Chỉ biết sở học của tiên sinh đã tới bậc dày dặn, đầy đủ, chất thật và có thuật nghiệp thâm uyên, thông đạt. Ở ẩn mở trường dạy học, thường học trò đến mấy trăm người".
5 Gia Định tam bảo là 3 người học trò nổi tiếng của Võ Trường Toản. 3 người này gồm những ai?
icon
Trịnh Hoài Đức, Phạm Ngọc Uẩn, Ngô Nhơn Tĩnh
icon
Trịnh Hoài Đức, Lê Quang Định, Ngô Nhơn Tĩnh
icon
Trịnh Hoài Đức, Diệp Minh Phụng, Ngô Nhơn Tĩnh
Giải thích Gia Định tam bảo là ba người nổi tiếng ở cuối thế kỷ 18, đầu thế kỷ 19 đều là học trò của Võ Trường Toản, gồm Trịnh Hoài Đức, Lê Quang Định, Ngô Nhơn Tĩnh. Thơ văn của họ được in thành sách Gia Định tam gia thi cập còn truyền đến nay. Trong khi đó, nhóm thi văn tao đàn Hội Sơn ở Sài Gòn xưa cũng từng theo học nhà giáo này gồm: Chỉ Sơn Trịnh Hoài Đức, Hối Sơn Phạm Ngọc Uẩn, Nhữ Sơn Ngô Nhơn Tĩnh, Kỳ Sơn Diệp Minh Phụng. Từ những học trò đỗ đạt cao sang ấy cho đến những người thuộc thế hệ sau như Nguyễn Đình Chiểu, Huỳnh Mẫn Đạt, Phan Văn Trị, Bùi Hữu Nghĩa, Trương Định, Nguyễn Hữu Huân... đều đã chịu ảnh hưởng về đạo đức, học phong, sĩ khí của nhà giáo Võ Trường Toản. Họ đã giữ tròn tiết tháo khi nước nhà bị xâm lược.
6 Không chỉ là nhà giáo, Võ Trường Toản còn có tài năng trong lĩnh vực gì?
icon
Thơ ca
icon
Quân sự
icon
Y học
Giải thích Không chỉ là nhà giáo, Võ Trường Toản còn là một nhà thơ lớn. Tuy nhiên, do những biến cố lịch sử nên sáng tác của ông gần như bị thất lạc, chỉ còn lưu giữ một bài phú "Hoài cổ" với 24 đối câu. "Rỡ rỡ cúc ba thu, ba thu lụn cúc đà tàn héo; hây hây sen chín hạ, chín hạ qua sen cũng rã rời. Cho hay vực thẳm nên cồn; khá biết gò cao hóa bể. Quán âm dương rước khách xưa nay, đã mấy mươi năm; đò tạo hóa đưa người qua lại, biết bao nhiêu chuyến. Nhấp nháy ngọn đèn trong kiếng, lênh đênh bóng nguyệt dòng sông...". Những điển tích, hình ảnh trong bài phú đều xuất phát từ Trung Hoa. Tác giả muốn ký thác vào đó tâm sự cùng quan niệm về đời, về người mà ông đã chứng kiến trong một giai đoạn lịch sử đầy biến động. Theo nhà nghiên cứu Huỳnh Công Tín trong Văn chương miền sông nước Nam Bộ, bài phú không có nghĩa là nuối tiếc cái xưa; sống ở hiện tại mà nhớ về quá khứ đâu đâu. Ở đây, nhà thơ muốn "ôn chuyện cũ" để giáo huấn người đời "lòng nhân nghĩa". Trong sự thăng trầm, biến đổi xã hội, chỉ có lòng nhân nghĩa mới là cái trường tồn đích thực. Bởi vậy, con người phải quyết tâm gìn giữ.
7 Hiện nay, phần mộ của ông được an táng ở đâu?
icon
Bến Tre
icon
Sài Gòn
icon
Vĩnh Long
Giải thích Võ Trường Toản mất vào mùng 9 tháng 5 năm Nhâm Tý (nhằm 27/7/1792) tại làng Hòa Hưng, được an táng tại đây. Hay tin này, chúa Nguyễn Ánh cảm mến, tiếc thương, ban từ hiệu là "Gia Định xử sĩ Sùng Đức Võ tiên sinh", nghĩa là bậc xử sĩ Võ Tiên Sinh, người Gia Định cùng đôi liễn truy điệu: "Triều hữu huân danh, bán thuộc Hà Phần cựu học Đẩu Nam phong giáo, tề khâm Nhạc Lộc dư uy" Tạm hiểu là: "Công danh tỏ rạng triều đình, một nửa thuộc về tài học, Giáo dục văn hóa phương Nam, ai cũng phục cái uy lớn". Dù không phải là học trò của Võ Trường Toản nhưng Phan Thanh Giản hết lòng kính trọng ông như thầy. Khi ba tỉnh miền Đông Nam Kỳ rơi vào tay Pháp (1862), Phan Thanh Giản không muốn hài cốt của bậc danh nhân nằm trong vùng đất bị giặc chiếm đóng nên bàn với Nguyễn Thông (đốc học Vĩnh Long), Phạm Hữu Chánh (Hiệp trấn thành An Giang) cùng nhiều sĩ phu khác bàn việc cải táng hài cốt. Năm Tự Đức thứ 18 (1867), hài cốt của Võ Trường Toản được rước về làng Bảo Thạnh, tỉnh Vĩnh Long (nay thuộc huyện Ba Tri, Bến Tre). Di hài vợ cùng con gái cũng được cải táng cạnh mộ của ông, được công nhận là di tích cấp quốc gia năm 1998.
8 Tên của ông được đặt cho một trường đại học ở tỉnh nào nước ta ngày nay?
icon
Bến Tre
icon
Hậu Giang
icon
Vĩnh Long
Giải thích Võ Trường Toản không ra làm quan nên người đời không thấy được sự nghiệp nhưng công dạy dỗ, giáo dục của ông vẫn được giới trí thức nhắc đến qua nhiều thế kỷ. Ông được sĩ phu Nam Bộ xưng tôn là sư biểu, người đặt nền móng cho học phong phương Nam, có ảnh hưởng rộng lớn sâu xa đến học vấn, đạo đức. Khi nhắc đến ông, họ ví người thầy này là "Cụ tổ ngành giáo dục Nam Kỳ". Tên của ông được đặt cho một đại học ở tỉnh Hậu Giang, nhiều trường phổ thông khắp Nam Bộ. Riêng ở TP HCM, Võ Trường Toản là giải thưởng thường niên vinh danh những nhà giáo tiêu biểu của thành phố trong suốt 21 năm qua.
(Ngày Nay) - Là một người vợ, một người mẹ nhưng trên hết là một người con của Tổ quốc, những nữ quân nhân luôn xứng đáng được tôn vinh với sự hi sinh cao cả cho sự nghiệp bền vững của dân tộc. Hơn 15 năm công tác tại quân đội, Thiếu tá Đinh Thị Hà Thanh luôn hoàn thành tốt nhiệm vụ của mình, tỏa sáng với phẩm chất “Anh hùng - bất khuất - trung hậu - đảm đang”.
(Ngày Nay) - Tròn 80 năm xây dựng, chiến đấu và trưởng thành, dưới sự lãnh đạo tuyệt đối, trực tiếp về mọi mặt của Đảng, Quân đội nhân dân Việt Nam cùng với toàn dân đã lập nên những chiến công vĩ đại trong sự nghiệp giải phóng dân tộc, bảo vệ Tổ quốc.
(Ngày Nay) - Chương trình chính luận nghệ thuật "Con đường lịch sử" là dịp đặc biệt để người dân cả nước cùng tự hào nhìn lại chặng đường vẻ vang của một quân đội từ nhân dân mà ra, vì nhân dân mà chiến đấu.
(Ngày Nay) - Vào một buổi chiều giá lạnh gần đây tại thành phố Kovel, miền Tây Ukraine, một người đàn ông tóc bạc, mặc quân phục chuẩn bị lên tàu. Vài phút sau, tàu rời ga trong một hành trình dài về phía Đông đất nước, hướng đến tiền tuyến trong cuộc chiến với Nga.
(Ngày Nay) - Giám đốc điều hành OpenAI Sam Altman cho biết có kế hoạch ra mắt mô hình o3 mini vào cuối tháng 1 và bản o3 đầy đủ sau đó, bởi các mô hình ngôn ngữ lớn mạnh hơn có thể vượt trội hơn mô hình hiện có.
(Ngày Nay) - Bộ Giao thông Vận tải sẽ có giải pháp đầu tư hợp lý, hiệu quả, sắp xếp thứ tự ưu tiên đầu tư bảo đảm đồng bộ với các tuyến cao tốc, đặc biệt với các tuyến cao tốc sắp đưa vào khai thác.
(Ngày Nay) - Các nhà khoa học thuộc Đại học Vật lý và Công nghệ Moskva và Trung tâm Khoa học Lâm sàng Liên bang về Y học Hóa lý mang tên Lopukhin trực thuộc Cơ quan Y Sinh Liên bang của Nga đã phát triển một phương pháp mới để phân tích các hoạt chất sinh học có tác dụng trong việc tìm kiếm thuốc chống đông máu - những chất ngăn chặn hình thành cục máu đông.
(Ngày Nay) - Trao đổi văn học nghệ thuật, trao đổi văn hóa du lịch, giao lưu thể thao, trao đổi học thuật, trao đổi triển lãm và các hoạt động văn hóa khác là những biểu hiện chính của ngoại giao văn hóa.
(Ngày Nay) - Không chỉ bảo vệ vững chắc Tổ quốc, Quân đội nhân dân Việt Nam còn cử lực lượng tham gia hoạt động Gìn giữ Hòa bình Liên Hợp Quốc tại các quốc gia và khu vực đói nghèo, có xung đột vũ trang tại Châu Phi. Cùng với đó, bộ đội ta cũng từng lên đường hỗ trợ Thổ Nhĩ Kỳ khắc phục hậu quả động đất… Tại sao phải cử bộ đội đi lo những chuyện “thiên hạ”? Đó có phải là những việc làm phù phiếm và viển vông?
