Từ ngày 15/2, thông tư 01 của Bộ Công an quy định nhiệm vụ, quyền hạn… của cảnh sát giao thông chính thức có hiệu lực. Theo đó, cảnh sát giao thông có quyền trưng dụng các loại phương tiện giao thông, phương tiện thông tin liên lạc; các phương tiện, thiết bị kỹ thuật khác của cơ quan, tổ chức, cá nhân và người điều khiển; sử dụng các phương tiện, thiết bị đó theo quy định của pháp luật.
Tuy nhiên, trước khi Thông tư 01 của Bộ Công an có hiệu lực, nhiều người dân, chuyên gia đã có ý kiến phân tích và bày tỏ lo ngại về quy định này.
Mới đây, trả lời báo giới, luật sư Nguyễn Văn Hậu - Phó chủ tịch Hội luật gia TP.HCM cho rằng, Thông tư 01 còn có quy định trái với pháp luật hiện hành. Cụ thể là Luật Trưng mua, trưng dụng tài sản năm 2008 và Hiến pháp năm 2013 về quyền trưng dụng tài sản.
Thông tư chỉ quy định là CSGT được trưng dụng các loại phương tiện, thiết bị mà không quy định trường hợp nào thì được trưng dụng những tài sản đó của nhân dân. Trong khi đó, Điều 32 Hiến pháp 2013 đã khẳng định, chỉ trong trường hợp thật cần thiết vì lý do quốc phòng, an ninh hoặc vì lợi ích quốc gia, tình trạng khẩn cấp, phòng, chống thiên tai. Nhà nước trưng dụng có bồi thường tài sản của tổ chức, cá nhân theo giá thị trường.
Luật cũng quy định rõ chỉ những người có thẩm quyền bao gồm: Bộ trưởng các bộ, Chủ tịch UBND cấp tỉnh trong phạm vi nhiệm vụ, quyền hạn của mình mới được quyền quyết định trưng dụng tài sản.
Trước đó, trả lời trên Báo Pháp luật TP.HCM, Thiếu tướng Trần Thế Quân, Phó Cục trưởng Cục Pháp chế và Cải cách hành chính tư pháp (Bộ Công an) cho biết: “Theo luật, chỉ có bộ trưởng Bộ Công an hoặc chủ tịch UBND cấp tỉnh mới có quyền quyết định trưng dụng tài sản.”
 |
“Điểm mấu chốt là nhiều người không hiểu giữa trưng dụng và huy động nên có phản ứng trái chiều”.
Theo Thiếu tướng Quân “Quyền trưng dụng” trong Luật CAND năm 2005 được hiểu là quyền huy động xe để truy đuổi tội phạm hoặc đưa người gặp nạn đi cấp cứu. Trưng dụng ở đây được hiểu là Nhà nước mượn tài sản của người dân trong thời gian nhất định, thông qua quyết định hành chính và quy trình chặt chẽ.
Sau khi có nhiều luồng ý kiến trái chiều Bộ Công an vừa ra Công văn số 252/C67-P9 để giải thích rõ ràng hơn.
Theo đó, Công văn 252 đồng tình với hầu hết các ý kiến đóng góp của các chuyên gia pháp lý, của công luận. Bộ Công an cho rằng, Thông tư 01 nhắc lại nhưng chưa đầy đủ dẫn tới hiểu nhầm và khẳng định “việc trưng dụng phương tiện phải được thực hiện theo đúng quy định của Luật Trưng mua, trưng dụng tài sản năm 2008 (điều kiện, thẩm quyền, trình tự, thủ tục...).
Riêng lực lượng CSGT chỉ được thực hiện quyền hạn trưng dụng phương tiện khi có quyết định của Bộ trưởng Bộ Công an”.
Bộ Công an dẫn lại trong Công văn, Khoản 15 Điều 15 Luật Công an nhân dân, quy định Công an nhân dân có nhiệm vụ, quyền hạn: "Huy động, trưng dụng theo quy định của pháp luật phương tiện thông tin, phương tiện giao thông, phương tiện khác và người đang sử dụng, điều khiển phương tiện đó trong trường hợp cấp bách để bảo vệ an ninh quốc gia, trật tự, an toàn xã hội hoặc để ngăn chặn hậu quả thiệt hại cho xã hội đang xảy ra hoặc có nguy cơ xảy ra".
Công văn 252 của Bộ Công an cũng nói rõ về việc kiểm soát giấy tờ của người trên phương tiện đang kiểm soát (khác với người điều khiển) chỉ được thực hiện khi có sự đồng ý của Thủ tướng, Phó thủ trưởng cơ quan điều tra; văn bản đề nghị của cơ quan chức năng liên quan cho phép dừng phương tiện để kiểm soát phục vụ công tác bảo đảm an ninh, trật tự, phòng ngừa, đấu tranh, chống tội phạm...
Trong các trường hợp trên, văn bản cũng phải ghi rõ thời gian cụ thể, tuyến đường, phương tiện dừng... theo đúng Điểm d Khoản 12 Thông tư số 01 của Bộ Công an vừa ban hành.
Trong ngày 14.2, trả lời báo giới, đại diện Cục Cảnh sát giao thông đã có phản hồi mới nhất liên quan đến nội dung này.
Bộ Công an cho biết, Thông tư 01 sẽ không đi ngược lại với những văn bản luật pháp hiện hành, với những nội dung trong Luật Trưng mua, Trưng dụng Tài sản năm 2008 (về điều kiện, thẩm quyền, trình tự, thủ tục...) và Luật Công an nhân dân năm 2014.
Lực lượng cảnh sát giao thông chỉ thực hiện quyền hạn trưng dụng phương tiện khi có quyết định của Bộ trưởng Bộ Công an. Những trường hợp cảnh sát giao thông được huy động, trưng dụng tài sản của người dân phải là trường hợp cấp bách để bảo vệ an ninh quốc gia, trật tự, an toàn xã hội hoặc ngăn chặn hậu quả thiệt hại cho xã hội đang xảy ra hoặc có nguy cơ xảy ra.
Bộ Công an cũng đã có công văn gửi giám đốc công an các tỉnh, thành giải thích, hướng dẫn việc thực hiện Thông tư 01, đảm bảo không để xảy ra tiêu cực, gây bức xúc trong nhân dân, cũng như không để tình trạng cảnh sát giao thông lạm quyền.
B.M
