Với giá cao ngất ngưởng chưa từng có trong lịch sử, thu được lãi lớn nhưng nông dân vừa mừng vừa lo vì ớt chủ yếu xuất sang thị trường Trung Quốc, họ “ăn hàng” mạnh thì bán được với giá cao, còn họ ngừng mua thì giá thấp, thậm chí đổ đi…
1 tạ ớt có giá cao hơn chỉ vàng
Đầu mùa thu hoạch ớt, nông dân buồn rầu khi giá ớt chỉ khoảng 4.000 đồng/kg. Thế nhưng, đến những ngày cuối tháng 4, giá ớt tăng vọt lên 53.000 đồng/kg. Nhiều hộ trồng ớt ở Bình Định cho hay, đây được xem là giá cao ngất ngưởng trong lịch sử.
Theo ghi nhận của PV vào ngày 30/4, từ sáng sớm, tại “thủ phủ” ớt huyện Phù Mỹ (tỉnh Bình Định), nông dân đã hối hả ra đồng thu hoạch ớt. Bà Nguyễn Thị Thúy (ngụ thôn Trường An, thị trấn Phù Mỹ, huyện Phù Mỹ) cho biết hơn 30 năm trồng ớt chưa bao giờ bà bán được với giá 52.000 đồng/kg. Gia đình bà Thúy trồng hơn 2 sào ớt, một ngày nếu 3 người ra thu hoạch là bỏ túi gần chục triệu đồng. Từ đầu vụ đến nay, gia đình bà Thúy đã thu được hơn 60 triệu đồng.
“Tôi cũng “choáng” với giá ớt, bởi trước ngày 22/4, buổi sáng thương lái mua 20.000 đồng/kg, đến chiều tăng lên 25.000 đồng/kg. Sáng hôm sau nhảy lên 33.000 đồng/kg, rồi đến chiều tối nhảy lên 42.000 đồng/kg. Đến tối 28/4, giá tăng lên kỷ lục 52.000 đồng/kg”, bà Thúy vui vẻ nói.
 |
Nông dân Bình Định thu hoạch ớt.
Ở Bình Định, vụ ớt hàng năm thường kéo dài từ tháng Giêng đến hết tháng Năm âm lịch. Năm nay, năng suất ớt chỉ bằng một nửa so với năm ngoái nhưng bù lại giá ớt tăng cao, mỗi ngày hái được 1 tạ ớt sẽ thu về hơn 5 triệu đồng.
Giá ớt tăng cao nên ông Nguyễn Minh Thái (ngụ xã Mỹ Hiệp, huyện Phù Mỹ) huy động cả gia đình gồm 5 người đi thu hoạch ớt. Ông cho biết, với giá ớt hiện nay, mỗi sào ớt trung bình sẽ cho người dân thu nhập khoảng 60 triệu đồng, trừ hết chi phí sẽ lãi ròng gần 50 triệu đồng.
Ông Thái hồ hởi khoe: “Những mùa trước, giá ớt cao nhất cũng chỉ 30.000 đồng/kg nhưng năm nay thì tăng kỷ lục. Với giá này, người trồng ớt mừng lắm, bởi 1 tạ ớt là có giá cao hơn 1 chỉ vàng. Nếu so với trồng rau màu khác thì trồng ớt thu lãi cao hơn, giá ớt hiện nay cao gấp 5 lần so với giá lúa”.
Ghi nhận tại các điểm thu mua ớt, không khí vô cùng nhộn nhịp, giống như nhiều người trồng ớt, thương lái thu mua ớt cũng “choáng” trước sự leo thang từng ngày của giá ớt. Tại điểm thu mua của ông Nguyễn Văn Bảo (ngụ xã Mỹ Chánh, huyện Phù Mỹ) có hàng chục nhân công đang phân loại và đóng thùng ớt để chuẩn bị xuất đi. Còn bên ngoài có 3-4 chiếc container đang đợi “ăn hàng”.
Ông Bảo, người có thâm niên hơn 20 năm thu mua ớt cho biết, một ngày ông thu mua của người dân hơn 20 tấn ớt, toàn bộ số hàng này được xuất đi Trung Quốc trong ngày. “Hiện nay giá ớt 52.000 đồng/kg là giá kỷ lục nhất từ trước đến nay. Giá ớt tăng chóng mặt, tôi là thương lái mà còn “choáng” nói gì đến nông dân. Giá ớt nhảy từng giờ, có khi sáng mua giá 42.000 đồng/kg nhưng chiều lại mua giá 52.000 đồng/kg”, ông Bảo nói.
Bà Huỳnh Thu Điệp, một tiểu thương ở xã Mỹ Hiệp (huyện Phù Mỹ) cho biết: “Ớt thu mua được tiêu thụ ngay trong ngày, không phải chờ thương lái vì nếu có cũng không để lâu được. Ngoài Bình Định, tôi còn thu mua từ các tỉnh Quảng Ngãi, Gia Lai để xuất đi duy nhất thị trường Trung Quốc, một ngày xuất khoảng 3-4 container”.
Tăng, giảm tùy vào “cuộc điện thoại”...
Theo nhiều tiểu thương ở Bình Định, mọi năm, ớt không được giá thì họ vẫn mua ớt của bà con về chờ tiêu thụ, thậm chí cả ớt khô. Còn năm nay thu mua đến đâu, chở đi bán đến đó. Thị trường chính vẫn là Trung Quốc nên giá năm nay mới cao kỷ lục. Tuy nhiên, theo các tiểu thương, chuyện mua bán này luôn đối mặt với rủi ro vì giá tăng, giảm tùy vào “cuộc điện thoại” từ... các cửa khẩu ở phía Bắc về.
“Sáng 25/4, mua ớt giá 42.000 đồng/kg nhưng sáng hôm sau thương lái ở cửa khẩu điện vào nói giá tăng 52.000 đồng/kg thì chúng tôi mua với giá đó. Trung Quốc “ăn hàng” mạnh thì bán được với giá cao, nếu họ ngừng mua thì giá thấp lắm. Có khi giá hôm trước 40.000 đồng/kg mà hôm sau rớt xuống còn 5.000 đồng/kg là chuyện bình thường”, ông Nguyễn Văn Bảo cho biết.
Bà Huỳnh Thu Điệp là một thương lái thu mua ớt lớn ở Bình Định nhưng cũng như nhiều tiểu thương khác, bản thân bà không thể quyết định giá thu mua ớt bởi lệ thuộc hoàn toàn vào các đại lý từ cửa khẩu phía Bắc báo về.
“Tôi thu mua ớt để xuất khẩu sang Trung Quốc, còn về giá cả do đại lý ở phía Bắc thông báo mua giá bao nhiêu, thì tôi thông báo cho nông dân. Mỗi ngày, tôi nhận được mỗi giá khác nhau, rồi thu mua theo giá đó. Giá ớt cao kỷ lục như hiện nay chỉ là nhất thời. Bán sang Trung Quốc, giá ớt bấp bênh lắm, giá cả tăng giảm lúc nào không hay”, bà Điệp giải thích.
Trao đổi với PV, ông Ngô Đình Ba, Trưởng phòng NN-PTNT huyện Phù Mỹ (tỉnh Bình Định) cho biết, tại địa phương có khoảng 800 - 900 ha trồng ớt, chủ yếu là để bán cho thương lái xuất sang Trung Quốc.
Trước và sau Tết Bính Thân, khi vụ thu hoạch ớt mới bắt đầu, giá ớt được thương lái mua để bán sang Trung Quốc với giá từ 11.000 - 12.000 đồng/kg. Đến cuối tháng 2 rớt thê thảm, chỉ còn khoảng 3.000 - 4.000 đồng/kg. Đến cuối tháng 3, giá ớt tăng nhanh, có lúc lên đến 42.000 đồng/kg.
Đến đầu tháng 4, giá ớt giảm xuống còn 30.000 đồng/kg và đến những ngày cuối tháng 4 giá ớt lại tăng lên kỷ lục 52.000 đồng/kg.
“Với giá ớt hiện nay, người dân sẽ được hưởng lợi rất lớn, tuy nhiên vẫn còn rất bấp bênh và phụ thuộc vào thị trường Trung Quốc. Mỗi khi thị trường Trung Quốc nhận hàng thì giá ớt đẩy lên cao, còn không thì giá rớt thê thảm”, ông Ba nói.
Ông Ba nói thêm: “Nông dân tại Phù Mỹ xuống giống trồng ớt là đã xác định mình đang đánh một canh bạc với thị trường. Do ớt tại đây chủ yếu bán cho thương lái để xuất sang Trung Quốc, địa phương lại không có cơ sở chế biến hay đầu ra nào khác nên giá ớt hoàn toàn phụ thuộc vào thị trường nước này.
Chúng tôi khuyến cáo nông dân không nên thấy giá cao nhất thời mà ồ ạt trồng ớt, trong khi chưa tìm thấy đầu ra ổn định”.
Năm nay do thời tiết bất lợi, cây trồng kém năng suất, việc ớt được giá là điều đáng mừng đối với những người nông dân tỉnh Bình Định.
Tuy nhiên, khi đầu ra của cây ớt phần lớn vẫn còn phụ thuộc vào thị trường Trung Quốc, thì tính bền vững cũng như hiệu quả lâu dài của việc chuyển đổi cây trồng là điều vẫn cần phải được tính đến.
Đừng để lặp lại tình trạng như vụ ớt năm 2014, đầu vụ thương lái Trung Quốc đến mua ớt, trả giá 30.000-50.000 đồng/kg. Nông dân ồ ạt trồng, sau đó giá chỉ còn 1.000-2.000 đồng/kg mà vẫn không bán được. Nhiều ruộng ớt chín đỏ rực, nông dân chỉ biết bất lực đứng nhìn...
Thương lái rủ nhau ép giá?
Ông Phạm Thanh Liêm, Phó Chủ tịch UBND xã Mỹ Hiệp cho biết: hiện trong xã có hơn 200 ha ớt đang đến mùa thu hoạch. Hồi cuối tháng Ba, thương lái ở huyện Phù Mỹ mua 17.000 - 18.000 đồng/kg, nông dân thấy có lãi nên tranh nhau bán.
Sau đó, một vài người dò hỏi mới biết giá ớt ở Quảng Ngãi đã lên đến hơn 30.000 đồng/kg nên nhiều hộ rủ nhau chở ra Quảng Ngãi bán. Sau đó, thương lái ở Phù Mỹ mới nâng giá thu mua lên bằng ở Quảng Ngãi.
Dương Kha
