Các nhà lãnh đạo ASEAN đã tái khẳng định cam kết kiên định của mình trong việc duy trì hòa bình, ổn định và tự do hàng hải và hàng không tại Biển Đông, trong bối cảnh gia tăng lo ngại về căng thẳng hàng hải trong khu vực.
Trong Tuyên bố Chủ tịch được công bố ngày 28/5 sau khi kết thúc Hội nghị Cấp cao ASEAN lần thứ 46 với chủ đề “Bao trùm và Bền vững,” các nhà lãnh đạo đã nhắc lại nhu cầu duy trì trật tự khu vực dựa trên luật lệ và kêu gọi tất cả các bên kiềm chế tối đa và tránh mọi hoạt động có thể làm leo thang tranh chấp hoặc đe dọa hòa bình và ổn định ở vùng biển đang tranh chấp.
Tuyên bố nêu rõ: "Chúng tôi tái khẳng định tầm quan trọng của việc duy trì và thúc đẩy hòa bình, an ninh, ổn định, an toàn và tự do hàng hải và hàng không trên Biển Đông," đồng thời nhấn mạnh tầm quan trọng của việc thúc đẩy lòng tin và sự tự tin lẫn nhau giữa các bên liên quan.
Các nhà lãnh đạo ASEAN kêu gọi tất cả các bên tránh các hành động khiêu khích có thể làm phức tạp thêm tình hình và thay vào đó theo đuổi các biện pháp hòa bình để giải quyết tranh chấp, tôn trọng đầy đủ các quy trình pháp lý và ngoại giao, và phù hợp với luật pháp được quốc tế công nhận, trong đó có Công ước Liên hợp quốc về Luật Biển (UNCLOS) năm 1982.
“Chúng tôi tái khẳng định nhu cầu tăng cường lòng tin và sự tự tin lẫn nhau, kiềm chế trong việc thực hiện các hoạt động làm phức tạp hoặc leo thang tranh chấp và ảnh hưởng đến hòa bình, ổn định,” Tuyên bố cho biết.
Nhóm khu vực cũng nhấn mạnh nhu cầu tránh đe dọa hoặc sử dụng vũ lực và duy trì tính toàn vẹn của luật pháp quốc tế như một khuôn khổ hướng dẫn trong mọi nỗ lực quản lý căng thẳng và tranh chấp trong lĩnh vực hàng hải.
Ngoài ra, các nhà lãnh đạo ASEAN nhấn mạnh tầm quan trọng của việc thực hiện đầy đủ Tuyên bố về ứng xử của các bên ở Biển Đông (DOC) năm 2002, đóng vai trò là cam kết chính trị nhằm tránh các hành động căng thẳng và giải quyết các tranh chấp thông qua đối thoại.
ASEAN hoan nghênh những tiến triển đạt được trong các cuộc đàm phán đang diễn ra hướng tới Bộ quy tắc ứng xử ở Biển Đông (COC) được mong đợi từ lâu.
"Chúng tôi hoan nghênh những tiến triển trong các cuộc đàm phán đang diễn ra về COC," các nhà lãnh đạo ASEAN lưu ý, đồng thời cho biết thêm rằng khối này vẫn cam kết sớm hoàn tất COC hiệu quả và thực chất theo luật pháp quốc tế, bao gồm cả UNCLOS năm 1982.
ASEAN hoan nghênh các biện pháp thiết thực nhằm giảm căng thẳng trên biển và giảm thiểu rủi ro tai nạn, hiểu lầm và tính toán sai lầm. Các nhà lãnh đạo tái khẳng định tầm quan trọng của việc thực hiện các biện pháp xây dựng lòng tin và phòng ngừa để thúc đẩy lòng tin và sự minh bạch hơn giữa các bên liên quan đến Biển Đông.
Tuyên bố kết thúc bằng việc khẳng định lại lập trường lâu dài của ASEAN về nhu cầu duy trì và tôn trọng luật pháp quốc tế, đặc biệt là UNCLOS năm 1982, với tư cách là khuôn khổ pháp lý chung chi phối các đại dương và hành vi hàng hải trên thế giới.
Tuyên bố Chủ tịch có 139 mục, tuyên bố của ASEAN về vấn đề Biển Đông nằm trong nội dung Các vấn đề khu vực và quốc tế.
