Từ một bài báo "bị giấu"
Tháng 08/2025, nam sinh Â.N.H, 24 tuổi, tốt nghiệp Đại học Tân Tạo thì chỉ hai tháng sau đã trúng tuyển Á khoa chương trình tiến sĩ ngành Nội khoa tại Trường Đại học Y khoa Phạm Ngọc Thạch với tổng điểm 88,80. Câu chuyện nghe như có vẻ là một kỳ tích của "thần đồng" trong lĩnh vực y học với khát vọng chinh phục đỉnh cao học thuật.
Nhưng khi lật lại hồ sơ, những con số ấn tượng nhanh chóng bị che mờ bởi một ma trận gian lận có hệ thống. Một dữ liệu học thuật dần được "sao chép" thành hàng loạt bài báo, tên tác giả được "tặng" cho người thân và học vị bị ngụy tạo để tô điểm cho thành tích. Tổ VAR – một danh xưng của nhóm ẩn danh “Liêm chính khoa học” đã lật tẩy vụ việc, kêu gọi cộng đồng lưu trữ các bài phân tích và chia sẻ rộng rãi để thông tin, chứng cứ không mất.
Câu chuyện bắt đầu từ một bài báo “bị giấu” đăng ngày 17/05/2025 trên Tạp chí Khoa học Tiêu hóa Việt Nam, với tên tác giả PGS.TS.BSCKII Trần Thị Khánh Tường (mẹ của Huy), ThS.BSCKII Nguyễn Hồng Thanh, và Â.N.H. Bài này không xuất hiện trong hồ sơ tuyển sinh tiến sĩ của H dù nó được công bố trước khi hồ sơ được nộp. Không phải vì lý do thời gian – bởi bài quốc tế đăng muộn hơn vào ngày 14/07/2025 trên Chronic Obstructive Pulmonary Diseases: Journal of the COPD Foundation, vẫn được H kịp đưa vào.
Lý do thực sự, theo Tổ VAR, là vì bài này "trực tiếp tố cáo gian lận khoa học của mẹ con Huy". Gần như toàn bộ nội dung từ quần thể bệnh nhân, thời gian nghiên cứu, cỡ mẫu, phương pháp, kết quả, kết luận, đến từng biểu đồ và bảng biểu được sao chép nguyên xi từ một bài khác đăng ngày 08/11/2024 trên Tạp chí Y học lâm sàng Bệnh viện Trung ương Huế. Chỉ có một thay đổi nhỏ, tên Trần Thị Mai Thảo, đồng tác giả bài gốc không có trong danh sách.
Bốn tác giả bài gốc, gồm: N.H.T, Â.N.H, TTMT, Trần Thị Khánh Tường bị rút gọn còn 3 tác giả và nội dung được "tái chế" như mới. Tổ VAR đã so sánh chi tiết và chỉ ra rằng "gần như bất kỳ đoạn nào trong bài gốc đều được sao chép sang bài bị giấu".
Theo tra cứu của Tổ VAR, Â.N.H có tên trong ít nhất 9 bài báo khoa học chỉ trong vòng 8 tháng. Nhưng trong hồ sơ tuyển sinh, H chỉ kê khai 8 bài. Nhờ 8 bài này, H nhận điểm 10 tối đa về kinh nghiệm nghiên cứu, trở thành thí sinh trẻ nhất trúng tuyển. Nhưng khi Tổ VAR rà soát, ít nhất 4 bài đầu tiên lộ rõ sai phạm nghiêm trọng.
“Ma trận” những bài nghiên cứu có dấu hiệu gian lận
Và khi xem xét các bài còn lại, hành vi càng rõ nét hơn. Hầu như toàn bộ 8 bài đều có dấu hiệu gian lận hoặc có vấn đề. Bài 6 là bài gốc của "bài bị giấu", bị đạo nguyên xi để tạo bài mới trên Tạp chí Khoa học Tiêu hóa Việt Nam. Quần thể bệnh nhân, phương pháp, kết quả… tất cả được "chép" sang, chỉ xóa tên Trần Thị Mai Thảo.
Đây là hành vi tự đạo văn, công bố trùng lặp, gian lận tác giả và tiếp tục vi phạm liêm chính của hai mẹ con. Tổ VAR đính kèm minh chứng, chỉ ra "sự giống nhau như đúc" giữa hai bài. Lý do bài bị giấu khỏi hồ sơ nhằm che giấu toàn bộ… ma trận.
 |
Các chứng cứ chứng minh liên quan đến hành vi gian lận học thuật. |
"Ma trận" được Tổ VAR minh họa qua hình ảnh đính kèm. Một sơ đồ kết nối các bài báo, tác giả, và hành vi gian lận. Theo phân tích, 8 bài trong hồ sơ được chia thành ba nhóm chủ đề, nhưng thực chất chỉ từ ba bộ dữ liệu gốc, bị "nhân bản" thành hàng loạt phiên bản.
Nhóm 1 về bệnh gan nhiễm mỡ ở bệnh nhân phổi tắc nghẽn mạn tính: “Bài 4 trùng với Bài 2 và bài gốc không có tên H”. Nhóm 2 về xơ hóa gan ở bệnh nhân thừa cân: “Bài 3 đạo từ bài cũ, ngụy tạo dữ liệu”. Nhóm 3 về kháng sinh Helicobacter pylori: “Bài 1 dịch từ bài hai năm trước, không có tên H”; “Bài 6 bị đạo để tạo bài bị giấu”.
Tiếp tục mở rộng, Tổ VAR đăng bằng chứng trên PubPeer, một diễn đàn bình luận và duyệt hậu xuất bản quốc tế vào ngày 28/10. Bảy bài báo liên quan đến mẹ con Tường – H bị tố cáo, với minh chứng công khai. PubPeer từng góp phần gỡ 1/5 bài báo bị rút và cho phép bình luận ẩn danh nhưng đòi hỏi dữ kiện xác minh. Việc này làm cho vụ việc lan truyền không còn là phạm vi trong nước mà lan rộng ra thế giới, ảnh hưởng đến uy tín các trường và hội đồng liên quan.
Vụ việc phơi bày "lỗ hổng" thực tế, từ tạp chí thiếu phản biện đến hội đồng xét tuyển thờ ơ, từ mạng lưới thân tộc đến áp lực thành tích. Với Retraction Watch Database ghi nhận bài báo đầu tiên của VinUni bị gỡ, uy tín các trường liệu có bị ảnh hưởng?
Ngày 11/11/2025, sau khi Ngày Nay đăng tải bài viết: "Ma trận gian lận khoa học - Bài 1: Liêm chính khoa học có xa xỉ?", tòa soạn đã nhận được phản hồi của độc giả xác nhận là PGS.TS.BS Trần Thị Khánh Tường.
Nội dung cụ thể như sau (xin được trích nguyên văn):
Kính gửi Ban Biên tập báo ngaynay.vn,
Tôi là PGS.TS.BS Trần Thị Khánh Tường, Trưởng khoa Y, Trưởng Bộ môn Nội – Trường Đại học Y khoa Phạm Ngọc Thạch.
Ngày 11/11/2025, tôi phát hiện trên mạng xã hội Facebook (trang Liêm Chính Khoa Học) có chia sẻ bài viết với tiêu đề:
“Ma trận gian lận khoa học – Bài 1: Liêm chính khoa học có xa xỉ?”, gắn đường dẫn từ báo ngaynay.vn, kèm hình ảnh cơ sở nơi tôi đang công tác. Bài viết này mang nhiều nội dung ám chỉ, quy chụp, xuyên tạc sai sự thật và gây tổn hại nghiêm trọng đến danh dự, nhân phẩm và sức khỏe tinh thần của tôi và gia đình.
Tôi xin thông báo rằng:
Ngày 30/10/2025, tôi đã chính thức gửi đơn trình báo đến Phòng An ninh mạng và phòng, chống tội phạm sử dụng công nghệ cao – Công an TP.HCM (PA05) về hành vi vu khống, xúc phạm và phát tán thông tin sai sự thật có tổ chức trên không gian mạng (đơn trình báo đính kèm) và Công an đã nhận đơn đang tiến hành xử lý.
Các nội dung trong bài viết và chuỗi chia sẻ có thể xuất phát từ tư thù cá nhân, hoàn toàn thiếu kiểm chứng, vi phạm nguyên tắc thông tin một chiều, gây ảnh hưởng nặng nề đến môi trường học thuật nghiêm túc và danh dự người làm giáo dục, bác sĩ, đảng viên.
Vì vậy, tôi kính đề nghị:
Quý báo rà soát toàn bộ nội dung bài viết, tránh tiếp tục gây hiểu nhầm và thiệt hại;
Tạm thời gỡ bài trong khi xác minh, hoặc đăng phản hồi để bảo vệ người bị ảnh hưởng;
Liên hệ với tôi nếu cần xác minh trực tiếp các thông tin liên quan để đảm bảo sự công bằng và đa chiều trong truyền thông.
Tôi mong Quý báo sẽ phản hồi trong thời gian sớm nhất. Trong trường hợp tiếp tục lan truyền nội dung không đúng bản chất sự việc, tôi sẽ buộc phải thực hiện các bước pháp lý tiếp theo để bảo vệ quyền và lợi ích hợp pháp của mình.
Trân trọng cảm ơn.
PGS.TS.BS Trần Thị Khánh Tường
Trưởng Khoa Y – Trưởng Bộ môn Nội
Trường Đại học Y khoa Phạm Ngọc Thạch
📞 Điện thoại: 0903 164 xxx
----------
P/S: Để rộng đường dư luận và có sự công bằng cho tất cả các bên có liên quan được phản hồi một cách chân thực, khách quan nhất, ngày 12/11/2025, chúng tôi đã liên hệ với số điện thoại trên. Tuy nhiên, người cầm máy từ chối trả lời theo nội dung email gửi về tòa soạn.
Ma trận gian lận khoa học - Bài 3: Nâng tầm đỉnh cao mới!
