1. Đây là triển lãm ảnh đầu tiên có sự tham gia của các thành viên cộng đồng dân cư Hà Nội với phương pháp photovoice. Họ là thợ cắt tóc, nhân viên văn phòng, người bán hàng, nội trợ, học sinh, sinh viên, là cán bộ Đoàn. Họ sống ở những đường phố, những con ngõ, những khu tập thể trong lòng Hà Nội. Họ được trao máy ảnh, được hướng dẫn cách chụp và tự kể câu chuyện của mình.
Hơn 1.000 bức ảnh đã được chụp với nhiều chủ đề: Cuộc sống thường nhật, nghề truyền thống, sinh hoạt văn hóa, tri thức dân gian và di sản sống. Những con người, cảnh vật, cuộc sống mưu sinh bình dị, gần gũi mà ta vẫn gặp hằng ngày, vẫn coi là bình thường, vẫn “trượt” qua mắt, qua tâm hồn. Nhưng những bức ảnh được những “người trong cuộc” chụp và những câu chuyện ghi lại những tri thức, những cảm xúc của họ trước cảnh ấy, vật ấy, không gian ấy..., người xem có thể giật mình (mà) trân trọng (lại) những ký ức của Hà Nội trong nhịp sống hối hả hôm nay. Có thể gặp qua ảnh một thời vang bóng chưa xa của những nghề độc đáo giữa lòng phố cổ: Vẽ truyền thần, rèn, đúc đồng và làm đồ thờ bằng đồng, khắc dấu, chữa bệnh theo cách Đông y, làm và bán cốm Vòng... và những người đã xế bóng vẫn muốn giữ nghề, canh cánh trăn trở nỗi cháu con không theo (được) tổ nghiệp. Cũng có thể thấy những lát cắt của sáng - chiều Hà Nội - lúc/nơi thì trầm tĩnh cờ tướng, lúc/nơi réo rắt tiếng chim, lúc/nơi sôi động đá/đánh cầu. Có thể thấy phố, ngõ, chợ, cửa hàng bình dị, và cả lễ hội truyền thống thiêng liêng vẫn được cộng đồng bảo lưu và trao truyền... Bằng cảm nhận riêng của mình, mỗi người chụp kể những câu chuyện chân thực, giàu cảm xúc về cuộc sống, về những người chung quanh.
Chị Nguyễn Thị Kim Luyến ở Đê La Thành chụp Lễ hội Bà Chúa kho đình Giảng Võ và kể rằng: Đình Giảng Võ (gần nhà chị) là nơi duy nhất ở Hà Nội hằng năm tổ chức lễ kỷ niệm tưởng nhớ ngày sinh và ngày mất của Bà Chúa kho. Lễ hội có nhiều nghi lễ trang trọng được cả cộng đồng chuẩn bị rất kỹ. Chị Luyến cũng kể rằng: “Dân làng chúng tôi nhà nhà chuẩn bị chu đáo đồ lễ dâng Bà và mời bạn bè cùng đến dự hội...”.
 |
Nguyễn Thị Kim Luyến bên bức ảnh Lễ hội Bà chúa kho của mình |
2. Những người chụp ảnh nhận thức rõ hơn những vốn văn hóa quý của mình, muốn những nét đẹp đó được lan tỏa và thấy rõ hơn trách nhiệm với những “tài sản” văn hóa của mình và vẫn hằng ngày ở bên cạnh mình. Họ trở thành hạt nhân lôi cuốn mọi người chung quanh cùng trân trọng bảo vệ những “tài sản” văn hóa đó với tình yêu như vậy. Đó là mục tiêu xa hơn của Dự án Nâng cao năng lực dành cho các khu di sản thế giới tại Campuchia, Lào và Việt Nam đã được UNESCO triển khai từ năm 2011. Cùng với Trung tâm Bảo tồn Di sản Thăng Long - Hà Nội, tham gia dự án này còn có Trung tâm Bảo tồn Thành Nhà Hồ, Ban Quản lý Di tích và Du lịch Mỹ Sơn và Bảo tàng Điêu khắc Chăm Đà Nẵng. Bà Katherine Muller-Marin, Trưởng đại diện UNESCO ở Hà Nội, phát biểu ý kiến trong lễ khai mạc triển lãm: “Tôi tin rằng dự án này là một cơ hội tuyệt vời để tất cả chúng ta kết nối và hỗ trợ những nỗ lực của nhau”.
Triển lãm “Hà Nội như tôi thấy”, mang đến một hy vọng mới về năng lực “tự bảo tồn” của cộng đồng được nâng cao cùng với năng lực của cán bộ, nhân viên của các bảo tàng và các khu di sản về tiếp cận và thu hút sự tham gia của cộng đồng địa phương.
Ngày 23/4, tại khu Di sản thế giới Hoàng thành Thăng Long, Trung tâm Bảo tồn Di sản Thăng Long - Hà Nội phối hợp Văn phòng UNESCO tại Hà Nội tổ chức khai mạc Triển lãm ảnh “Hà Nội như tôi thấy” của các thành viên cộng đồng trong chương trình Photovoice, một dự án do UNESCO tài trợ. Triển lãm mở cửa đến ngày 31/8.
Hợp tác cùng Thời Nay
>>> Xem thêm:
- Tây Nguyên độc đáo trong bộ sưu tập có một không hai
