PV: Thưa Đại sứ, lý do khiến Azerbaijan trúng cử thành viên Hội đồng chấp hành UNESCO?
Trước hết, nhân dịp này, tôi xin chúc mừng Việt Nam đã được bầu vào Ban chấp hành UNESCO trong cuộc bầu cử diễn ra trong khuôn khổ khóa họp thứ 41 của Đại hội đồng UNESCO vào tháng 11 năm 2021. Việc Việt Nam được bầu một lần nữa thể hiện sự tín nhiệm cao của cộng đồng quốc tế vào hoạt động thành công của Việt Nam trên trường quốc tế.
 |
| Ngài Anar Imanov - Đại sứ đặc mệnh toàn quyền Azerbaijan tại Việt Nam. |
Với tư cách là Đại sứ đầu tiên của Azerbaijan tại Việt Nam, tôi tự hào tuyên bố rằng mối quan hệ hữu nghị truyền thống giữa Việt Nam và Azerbaijan từ năm này qua năm khác được củng cố không chỉ ở cấp độ song phương mà còn trên nền tảng đa phương, và sự ủng hộ lẫn nhau trong cuộc bầu cử và kết quả bầu cử thành viên Ban chấp hành UNESCO của Azerbaijan và Việt Nam trong cùng nhiệm kỳ là một ví dụ sinh động về sự hợp tác cùng có lợi của chúng ta.
Azerbaijan có một mối quan hệ lâu dài với UNESCO và trong năm 2022 chúng tôi sẽ chào mừng kỷ niệm 30 năm là thành viên của Tổ chức. Nhờ những nỗ lực không mệt mỏi của Phó Tổng thống thứ nhất của Cộng hòa Azerbaijan và Đại sứ thiện chí của UNESCO-Bà Mehriban Aliyeva, chúng ta có một mối quan hệ đối tác mạnh mẽ và năng động với UNESCO. Trong 30 năm, Azerbaijan đã trở thành một một đối tác quan trọng và tin cậy của Tổ chức. Cần lưu ý rằng Azerbaijan đã là thành viên của Ban chấp hành UNESCO nhiệm kỳ 2005-2009 và tích cực hoàn thành nhiệm vụ của mình. Với sự tích cực của Azerbaijan trong các chương trình của UNESCO, chúng tôi đã được đa số phiếu bầu làm thành viên Ban chấp hành nhiệm kỳ 2021-2025.
PV: Vậy tiềm năng hợp tác của Azerbaijan và Việt Nam trong những lĩnh vực hoạt động thuộc thẩm quyền của UNESCO là gì?
Đối với hoạt động của Azerbaijan trong khuôn khổ UNESCO, chúng tôi ủng hộ sứ mệnh cao cả của Tổ chức tại các khu vực khác nhau trên thế giới và là một trong những đối tác chính trong việc thúc đẩy đối thoại giữa các nền văn hóa.
Azerbaijan đã và đang hỗ trợ các Quốc gia thành viên của UNESCO từ các khu vực châu Phi, châu Á và châu Mỹ Latinh trong các lĩnh vực ưu tiên như giáo dục trẻ em gái, bảo vệ di sản văn hóa vật thể và phi vật thể, khoa học và công nghệ đổi mới, cũng như ứng phó với rủi ro thiên tai thông qua Quỹ ủy thác được thành lập giữa UNESCO và Azerbaijan. Azerbaijan cam kết bảo vệ các di sản văn hóa và thiên nhiên trên toàn cầu. Azerbaijan bày tỏ ý định tham gia Liên minh Giáo dục Toàn cầu do UNESCO phát động vào tháng 3 năm 2020. Về vấn đề này, Azerbaijan sẽ đóng góp vào các hành động hỗ trợ, nhằm hỗ trợ tất cả người học trên toàn thế giới, đặc biệt là những người dễ bị tổn thương nhất. Công bố khoản đóng góp một triệu đô la Mỹ của Chính phủ cho Liên minh Giáo dục Toàn cầu.
Được biết, tất cả các lĩnh vực nêu trên cũng đều là các lĩnh vực hoạt động ưu tiên của Việt Nam với tư cách là thành viên của UNESCO. Do đó, việc trở thành thành viên Ban chấp hành của UNESCO cùng nhiệm kỳ sẽ tạo cơ hội cho hai nước cùng hợp tác, góp phần giải quyết nhiều vấn đề thực tế và toàn cầu. Tôi tin rằng sự hợp tác hiệu quả chung sẽ không chỉ mang lại lợi ích cho các hoạt động chung của tổ chức mà còn tăng cường hơn nữa hợp tác giữa hai nước.
 |
Phó Tổng thống thứ nhất của Cộng hòa Azerbaijan và Đại sứ thiện chí của UNESCO-Bà Mehriban Aliyeva. |
PV: Một trong những quan tâm hàng đầu hiện tại của UNESCO hiện nay chính là tạo lập môi trường làm việc an toàn cho nhà báo, đặc biệt là trên không gian mạng và đối với các nhà báo nữ. Đại sứ nhận xét như thế nào về thực trạng môi trường truyền thông tại Azerbaijan và những nỗ lực của UNESCO trong vấn đề này?
Trước khi nói về tình hình hiện tại của báo chí ở Azerbaijan, tôi muốn chia sẻ với các bạn và độc giả một số thông tin thú vị về lịch sử báo chí ở Azerbaijan. Phương tiện truyền thông Azerbaijan đầu tiên xuất hiện từ năm 1875 khi nhà báo và nhà trí thức người Azerbaijan Hasan Bey Zardabi, xuất bản tờ báo tiếng Azerbaijan đầu tiên Ekinchi (Thợ Cày). Trong một thời gian ngắn, nó đã trở nên phổ biến trong quần chúng vì nêu lên tất cả các vấn đề của thời điểm đó. Có thể tự tin khẳng định rằng thời kỳ này đã đặt nền móng cho sự phát triển của báo chí ở Azerbaijan.
 |
| Trang đầu tiên của báo Ekinchi (tiếng Azerbaijan, 1875) |
Đối với tình hình hiện tại của các phương tiện thông tin đại chúng ở Azerbaijan, cần lưu ý rằng khuôn khổ pháp lý về quyền tự do ngôn luận và tiếp cận thông tin bao gồm Hiến pháp của Azerbaijan, Luật Truyền thông đại chúng và Luật về Quyền thu thập thông tin.
Tôi muốn nhấn mạnh rằng môi trường hợp tác tốt đẹp giữa báo chí và Chính phủ đã được thiết lập ở Azerbaijan, và nhằm mục đích phát triển hơn nữa mối quan hệ hợp tác này trên cơ sở thường xuyên hàng năm tại Đại hội các nhà báo Azerbaijan với sự tham gia của đại diện Chính phủ tổ chức tại Baku. Truyền thống truyền thông dân chủ, nền tảng được xây dựng bởi lãnh tụ Heydar Aliyev, được tiếp tục và phát triển thành công ở Azerbaijan. Truyền hình, tạp chí, và báo đều được vận hành bởi cả các tập đoàn nhà nước và tư nhân vì lợi nhuận, các khoản thu liên quan đến bán hàng.
Azerbaijan hợp tác chặt chẽ với UNESCO trong việc tăng cường môi trường truyền thông trong nước, bao gồm một số chương trình khác nhau: thành lập trung tâm đào tạo thông tin tại Cộng hòa tự trị Nakhchivan của Azerbaijan, tổ chức các khóa học nghe nhìn tại Khoa Báo chí của Đại học quốc gia Baku, hội thảo về chủ đề “Biến đổi khí hậu và Azerbaijan” được tổ chức bởi Văn phòng UNESCO tại Moscow, Ủy ban UNESCO Quốc gia của Cộng hòa Azerbaijan và Hãng thông tấn Nhà nước AZERTAG nhằm nâng cao kỹ năng nghề nghiệp của các nhà báo môi trường.
Vào tháng 12 năm 2010, Azerbaijan đã thông qua Quy chế của Ủy ban Thông tin về tất cả các Chương trình của UNESCO thuộc Ủy ban UNESCO Quốc gia của Cộng hòa Azerbaijan, và Ủy ban này đã được thành lập. Năm 2011, Azerbaijan được UNESCO bầu vào Hội đồng Liên chính phủ của Chương trình Quốc tế về Phát triển Truyền thông của UNESCO với nhiệm kỳ 4 năm. Việc UNESCO làm chủ tọa chương trình “Nhân quyền và quyền tiếp cận thông tin” tại Đại học quốc gia Baku đã được thống nhất với UNESCO.
Azerbaijan rất chú trọng đến bình đẳng giới và ủng hộ các nhà báo nữ. Azerbaijan hợp tác trong các lĩnh vực này không chỉ với UNESCO mà còn với các tổ chức khác. Hội đồng Châu Âu đã tổ chức hội nghị về “Bình đẳng giới và truyền thông” trong khuôn khổ dự án “Bình đẳng giới và tự do truyền thông ở Azerbaijan” với sự hợp tác của Ủy ban Nhà nước về các vấn đề gia đình, phụ nữ và trẻ em, Văn phòng Thanh tra và Hội đồng báo chí Azerbaijan ở Baku. Hội nghị được tổ chức để kỷ niệm 70 năm thành lập Hội đồng châu Âu và 100 năm trao quyền bầu cử cho Phụ nữ Azerbaijan.
Ở đây, một lần nữa tôi muốn đưa ra một số nhận xét lịch sử ngắn gọn: vào năm 1918, nước Cộng hòa Azerbaijan mới thành lập đã trở thành một trong những quốc gia đầu tiên trên thế giới trao quyền bầu cử cho phụ nữ vào năm 1919. Thực tế lịch sử này chứng minh rằng xã hội Azerbaijan theo truyền thống rất chú ý đến bình đẳng giới.
PV: Hiện Azerbaijan đã có lộ trình lồng ghép biến đổi khí hậu hay nhận thức về đại dương vào các chương trình giáo dục thường xuyên hay chưa?
Bắt đầu từ nửa sau của thế kỷ 20, các vấn đề sinh thái ảnh hưởng đến thế giới cũng đã ảnh hưởng đến nước Cộng hòa của chúng ta. Hậu quả của sự dao động mực nước biển, các vấn đề liên quan đến tầng ôzôn, sự thay đổi khí hậu toàn cầu kết hợp với các quá trình quy mô lớn khác đã lên đến mức không thể bỏ qua ở Cộng hòa Azerbaijan. Vì vậy, đến thời điểm hiện tại, Chính phủ và xã hội Azerbaijan rất chú trọng đến môi trường, hệ sinh thái tự nhiên, khoáng sản bề mặt và trong lòng đất.
Một trong những hoạt động quan trọng nhất được thực hiện trong lĩnh vực bảo vệ môi trường ở Azerbaijan là giáo dục và nâng cao nhận thức cộng đồng. Kể từ khi chuẩn bị Thông báo quốc gia ban đầu, một số tổ chức quốc tế đã hỗ trợ giáo dục và nâng cao nhận thức của các nhân viên bảo vệ môi trường ở Azerbaijan, đặc biệt là về các vấn đề biến đổi khí hậu.
Trong hệ thống giáo dục công lập, các môn học về môi trường được giảng dạy ở cấp trung học cơ sở và trung học phổ thông. Các chuyên gia nghiên cứu về khí hậu và những kiến thức khoa học cơ bản về biến đổi khí hậu được đào tạo tại khoa Địa lý của Đại học quốc gia Baku. Các chương trình bảo vệ môi trường cũng được cung cấp trong các trường đại học và học viện khác, đặc biệt là trong các trường đại học và học viện kỹ thuật.
Việc thảo luận về các vấn đề biến đổi khí hậu tại các diễn đàn quốc tế cao hơn đã nâng cao sự quan tâm đến chủ đề này ở Azerbaijan. Các vấn đề về biến đổi khí hậu được đề cập đến trên hầu hết các phương tiện thông tin đại chúng, và các chuyên gia của Bộ Môi trường và Tài nguyên Azerbaijan và đại diện các tổ chức phi chính phủ đã trưng cầu ý kiến và đề xuất từ người dân để giải quyết vấn đề này.
PV: Theo Ngài, có những cách thức nào để thu hút lớp thanh thiếu niên và thế hệ tương lai tham gia tích cực hơn vào việc thực hiện các Mục tiêu phát triển toàn cầu SDGs?
Hiện nay chúng ta đang chứng kiến thế hệ thanh niên đông đảo nhất trong lịch sử nhân loại, và số lượng thanh niên dự kiến sẽ còn tăng lên. Ngày nay, nhờ các phương tiện thông tin hiện đại, thanh niên được kết nối với nhau dễ dàng hơn bao giờ hết. Những người trẻ muốn và đã đóng góp vào khả năng phục hồi của cộng đồng của họ, đề xuất các giải pháp sáng tạo, thúc đẩy tiến bộ xã hội và truyền cảm hứng cho sự thay đổi chính trị. Họ cũng là những tác nhân của sự thay đổi, vận động để thúc đẩy các Mục tiêu Phát triển Bền vững nhằm cải thiện cuộc sống của con người và sức khỏe của hành tinh. Với cam kết chính trị và các nguồn lực đầy đủ, những người trẻ tuổi có tiềm năng biến thế giới thành một nơi tốt đẹp hơn cho tất cả mọi người một cách hiệu quả nhất.
 |
Diễn đàn toàn cầu lần thứ nhất về chính sách thanh niên, Baku 2014. |
Tôi cũng nằm trong số những người tin rằng những người trẻ tuổi nếu được cung cấp các kỹ năng cần thiết và cơ hội cần thiết để phát huy tiềm năng của mình, có thể trở thành động lực để hỗ trợ phát triển và đóng góp cho hòa bình và an ninh. Về vấn đề này, các tổ chức do thanh niên lãnh đạo cần được khuyến khích và trao quyền để tham gia vào việc chuyển đổi chương trình nghị sự của các Mục tiêu Phát triển Bền vững thành chính sách địa phương, quốc gia và khu vực.
Tôi nghĩ chúng ta nên hỗ trợ và thúc đẩy sự tham gia của thanh niên vào các vấn đề quan trọng đối với họ, giúp họ có tiếng nói tại LHQ và trên toàn thế giới. Để đảm bảo an toàn cho tương lai của thế giới, chúng ta phải đảm bảo rằng giới trẻ sẽ trở thành những nhà tư duy phản biện, những nhà đổi mới, những người giao tiếp và lãnh đạo, và điều quan trọng là phải cho họ cơ hội để nhận ra tiềm năng của mình.
