Trung tâm sáng tạo- dự án điểm của hình thức đối tác công tư
Hà Nội đã định vị mình như một trung tâm sáng tạo triển vọng tầm cỡ quốc tế bằng việc áp dụng một cách tiếp cận đa chiều qua đó biến đổi rộng rãi cảnh quan văn hóa và sáng tạo của Thành phố.
Năm 2021, một đội ngũ chuyên gia được tuyển chọn từ nhiều lĩnh vực công và tư đã hợp tác chặt chẽ với lãnh đạo Hà Nội, UNESCO, UNIDO và UN Habitat để trở thành nguồn lực chính trong quá trình phát triển và thực hiện tầm nhìn chiến lược Thành phố Sáng tạo.
Từ tháng 5 đến tháng 6 năm 2021, một đề xuất dự án về Trung tâm Sáng tạo tại Splendora đã được phát triển với sự hợp tác của doanh nghiệp sáng tạo trẻ và các trường đại học địa phương. Từ tháng 8 đến tháng 11 năm 2021, thực hiện chuẩn bị tổ chức Cuộc thi Thiết kế Trung tâm Sáng tạo thông qua sự tư vấn và hợp tác với các bên liên quan chính, đặc biệt là Tập đoàn SOVICO, UNESCO và VICAS, cũng như các chuyên gia và các trường đại học địa phương.
Các cuộc thảo luận về chủ đề và kế hoạch tổ chức một cuộc thi để xác định các không gian/trung tâm sáng tạo công cộng đã được thực hiện từ tháng 5 năm 2022, và đã được hiện thực hóa thành Cuộc thi Thiết kế Nghệ thuật Công cộng Hà Nội 2022 như một phần của Lễ hội Thiết kế Sáng tạo 2022. Cuộc thi nhằm tạo ra một nền tảng cho các ý tưởng nghệ thuật công cộng xuyên lĩnh vực do giới trẻ dẫn dắt được tổ chức và đánh giá để hỗ trợ hình thức đối tác công tư, thu hút 104 bài dự thi với 6 đề án chiến thắng.
 |
Tác phẩm "Hà Nội Rong", Tác giả Đặng Thái Tuấn, giải Nhất cuộc thi vẽ minh họa "Hà Nội là..." |
Tháng 11/ 2022, Sở Văn hóa và Thể thao Hà Nội và UNESCO đã tổ chức hội thảo “Xây dựng trung tâm thiết kế sáng tạo – Kinh nghiệm từ các Thành phố Sáng tạo của UNESCO trong khu vực” với sự tham gia của 7 Thành phố Sáng tạo trong khu vực và 60 khách mời từ các đối tác chính phủ, nhà nghiên cứu, nghệ sĩ... Sự kiện mở ra một nền tảng cho Hà Nội để tập hợp những kinh nghiệm quốc tế từ các thành viên khác của UNCC và kêu gọi ý tưởng sángtạo từ các bên liên quan.
Trong phiên của UN-Habitat về Nghề Thủ công và Sự phát triển đô thị tại Hội nghị Thượng đỉnh về Nghề Thủ công Quốc tế tại Jajpur vào tháng 1, UN-Habitat Việt Nam đã trình bày về quá trình phát triển của Hà Nội với tư cách là Thành phố Sáng tạo của UNESCO từ năm 2019 và cách dự án Hà Nội Rethink đã giúp thúc đẩy danh hiệu này. thanh thiếu niên về thiết kế và thử nghiệm ý tưởng cho Trung tâm Sáng tạo
Trong khuôn khổ Cuộc thi Thiết kế Nghệ thuật Công cộng Hà Nội 2022 và Lễ hội Thiết kế Sáng tạo Hà Nội 2022, sau khi xác định các ý tưởng chiến thắng, Lễ trao giải đã được tổ chức vào ngày tại Công viên Đài tưởng niệm Lý Thái Tổ và các ý tưởng đoạt giải được trưng bày tại “Khoảng trời Hòa nhập” trong Hội chợ Thiết kế Sáng tạo Hà Nội 2022.
Sau triển lãm, vào tháng 4 năm 2023, một hội thảo nhằm cải thiện các ý tưởng đoạt giải đã được tổ chức với sự tư vấn của chuyên gia. Hội thảo dự kiến chọn ra 01 giải pháp thử nghiệm với mô hình tỷ lệ 1:100 của ý tưởng được chọn và ước tính ngân sách chi tiết cho việc thí điểm. Việc thử nghiệm thực tế của giải pháp sẽ được thực hiện sau đó.
Các đối tác của dự án đã được giới thiệu tới các mô hình và thực hành tốt tại Nhật Bản và được trình bày một số cơ hội hợp tác để khuyến khích cộng đồng sáng tạo giữa Hà Nội và các thành phố ở Nhật Bản. Hà Nội đã đạt được những tiến bộ đáng kể trong suốt thời gian thực hiện dự án nhằm hiện thực hóa một trong những cam kết chính của thành phố với tư cách là thành viên UCCN, đó là xây dựng một Trung tâm Sáng tạo cấp thành phố.
 |
| Hội đồng Giám khảo cuộc thi Thiết kế Nghệ thuật Công cộng Hà Nội 2022. |
Các ý tưởng được thu thập từ nhiều nguồn khác nhau, từ các cuộc tham vấn hợp tác với các bên liên quan công - tư và các chuyên gia địa phương đến Cuộc thi Thiết kế Nghệ thuật Công cộng Hà Nội 2022. Nhận về tổng số 104 bài dự thi, Cuộc thi đã tạo ra một sân chơi liên ngành cho các ý tưởng nghệ thuật công cộng xuyên lĩnh vực do giới trẻ dẫn dắt với ứng dụng công nghệ để phát triển và có khả năng hiện thực hóa với mong muốn biến Hà Nội thành một nơi đáng sống hơn thông qua nghệ thuật và văn hóa.
Xuyên suốt Cuộc thi, một chuỗi hội thảo về nghệ thuật công cộng và không gian công cộng vì mục tiêu phát triển bền vững đô thị của Hà Nội cũng được tổ chức. Thiết kế không gian sáng tạo lấy cảm hứng từ di sản là giải pháp được lựa chọn cho nghiên cứu, xây dựng mô hình và triển khai thí điểm thực tế từ tháng 3 năm 2023. Giải pháp sáng tạo này đóng vai trò là cầu nối gắn kết các hoạt động của xã hội hiện đại với di sản trong thời đại mới.
 |
Nghệ thuật sắp đặt tại Tháp nước Hàng Đậu trong Lễ hội Thiết kế Sáng tạo Hà Nội 2023. |
Bảng thông tin tương tác Di sản là một tác phẩm nghệ thuật sắp có lắp đặt cố định tại 3 điểm di tích nổi tiếng: Ga Hà Nội - Tháp nước Hàng Đậu - Ga Long Biên, với khả năng truy cập thông qua ứng dụng di động cá nhân. Trong Lễ hội Thiết kế Sáng tạo Hà Nội 2023, ý tưởng phát triển Trung tâm Sáng tạo trên cơ sở hạ tầng di sản đã được mở rộng tại các địa điểm nói trên và nhận được phản hồi tích cực, cho thấy dự án thí điểm Trung tâm Sáng tạo đã đặt nền tảng cho sự phát triển trong tương lai. Dự án đã tạo ra những trải nghiệm khám phá du lịch mới, kích thích sự tương tác và thay đổi cách tiếp cận di sản của cộng đồng.
Việc phát triển Trung tâm Sáng tạo và Hà Nội nói chung với tư cách là Thành phố Sáng tạo của UNESCO cũng dẫn đến sự thúc đẩy đáng kể trong việc gắn kết và hợp tác quốc tế. Hai sự kiện quốc tế lớn, hội thảo “Xây dựng trung tâm thiết kế sáng tạo - Kinh nghiệm từ các Thành phố Sáng tạo của UNESCO trong khu vực” năm 2022 và Diễn đàn Các thành phố Sáng tạo ASEAN+ “Tái sinh đô thị và Phát triển bền vững” năm 2023, đã được tổ chức với sự tham gia của 9 thành viên UCCN và 3 thành phố tiềm năng trong khu vực và trên toàn quốc.
Bằng cách khám phá tiềm năng và cơ chế của một Trung tâm Sáng tạo thành công tại Hà Nội, các sự kiện này đã tạo ra một nền tảng cho Hà Nội chia sẻ những phát hiện và tiến bộ trong quá trình chuyển đổi thành Thành phố Sáng tạo về Thiết kế và trao đổi những bài học ý nghĩa với các thành phố thành viên khác. Hơn nữa, chúng đã mở ra các cuộc đối thoại về hợp tác toàn diện giữa các Thành phố Sáng tạo của UNESCO trong khu vực hướng tới phát triển theo định hướng đổi mới, phù hợp với Chương trình nghị sự Phát triển bền vững 2030 của Liên Hợp Quốc trên cả cấp địa phương và quốc tế.
Hệ sinh thái góp phần định hình tương lai sáng tạo của Hà Nội.
Từ những hoạt động những hoạt động bền bỉ, những dự án ý nghĩa của cộng đồng sáng tạo, hình thành các không gian sáng tạo, xây dựng trung tâm thiết kế sáng tạo và hỗ trợ các không gian văn hóa sáng tạo trong dự án Hà Nội Rethink, diện mạo văn hóa của Hà Nội ngày càng trở nên đa dạng hơn sau 5 năm gia nhập Mạng lưới các Thành phố sáng tạo.
Hà Nội đã vươn lên đứng đầu, tiên phong trong lĩnh vực Thiết kế sáng tạo, phát huy các giá trị di sản của Thủ đô. Cộng đồng sáng tạo và các không gian sáng tạo tại Hà Nội đã không ngừng nỗ lực đổi mới, trở thành những điểm sáng về thiết kế, văn hóa, nghệ thuật, thủ công mỹ nghệ và khởi nghiệp sáng tạo. Không chỉ là nơi ươm mầm các ý tưởng mới mẻ, các không gian sáng tạo còn đóng vai trò cầu nối giữa truyền thống và hiện đại, giữa cộng đồng địa phương và quốc tế.
Theo giới chuyên gia, các không gian sáng tạo thực sự là những hạt nhân đổi mới, góp phần mạnh mẽ trong việc xây dựng bản sắc văn hóa sáng tạo đặc trưng của Thủ đô, phát triển kinh tế sáng tạo và thúc đẩy hình ảnh một Hà Nội trẻ trung, năng động, hiện đại mà vẫn đậm đà truyền thống.
 |
Trung tâm điều phối các hoạt động sáng tạo Hà Nội gặp mặt các không gian văn hóa sáng tạo Hà Nội |
Hà Nội cũng khẳng định nỗ lực của thành phố trong việc xây dựng chương trình, kế hoạch, triển khai giải pháp thúc đẩy các hoạt động sáng tạo như: Triển khai thi hành các chính sách mới theo Luật Thủ đô, xây dựng Nghị quyết HĐND Thành phố về việc thành lập Trung tâm Công nghiệp văn hóa; đẩy mạnh đầu tư cơ sở hạ tầng sáng tạo, hình thành các không gian văn hóa sáng tạo; tăng cường kết nối mạng lưới các không gian sáng tạo trong và ngoài nước; tổ chức các giải thưởng sáng tạo, sự kiện, lễ hội văn hóa sáng tạo quy mô đa dạng; thành lập Trung tâm Điều phối các hoạt động sáng tạo Hà Nội…
Sự ra đời của Trung tâm Điều phối các hoạt động sáng tạo Hà Nội với sự hỗ trợ của UNESCO cung cấp nền tảng thể chế vững chắc nhằm hỗ trợ việc học tập, hợp tác và đối thoại chính sách cho và với cộng đồng sáng tạo.
Mới đây, đại diện Unesco đã ngỏ lời kêu gọi các không gian văn hóa sáng tạo tham gia Mạng lưới chính thức của Hà Nội. “Chúng tôi khuyến khích tất cả các không gian sáng tạo lớn và nhỏ, công cộng và độc lập tham gia vào hệ sinh thái đang phát triển này. Ý tưởng, tiếng nói và biểu đạt văn hóa của bạn là điều cần thiết để định hình tương lai sáng tạo của Hà Nội”, ông Jonathan Baker, Trưởng đại diện Unesco tại Việt Nam nhấn mạnh.
 |
Ông Jonathan Baker, Trưởng đại diện Unesco tại Việt Nam. |
Khi tham gia Mạng lưới Không gian văn hóa sáng tạo Hà Nội, các thành viên sẽ được cấp chứng nhận và hưởng ưu đãi thuế theo quy định, đồng thời được hỗ trợ tuyên truyền, quảng bá hoạt động trên trang chính thức Thành phố sáng tạo Hà Nội và qua các cơ quan báo chí; bên cạnh đó, họ còn được hướng dẫn, hỗ trợ hoàn thiện thủ tục cấp phép.
Được biết, Trung tâm Điều phối các hoạt động sáng tạo Hà Nội là cơ quan điều phối được Sở Văn hóa Thể thao giao cho Bảo tàng Hà Nội thực hiện, có chức năng thúc đẩy các hoạt động sáng tạo; kết nối các nguồn lực sáng tạo ở địa phương và quốc tế; giới thiệu, chia sẻ, hỗ trợ triển khai thí điểm các ý tưởng trong lĩnh vực sáng tạo, tổ chức tọa đàm, tập huấn, hỗ trợ kết nối hợp tác nghiên cứu…
Các không gian còn có cơ hội tham gia mọi hoạt động của Mạng lưới sáng tạo Hà Nội, kết nối với các thành viên trong Mạng lưới các Thành phố sáng tạo của UNESCO ở trong nước và quốc tế, tham gia các khóa học, tập huấn do chuyên gia trong và ngoài nước giảng dạy, đồng thời nhận hỗ trợ kinh phí và nguồn lực để triển khai những hoạt động sáng tạo tiêu biểu, có ảnh hưởng đến cộng đồng.
Các thành viên được ưu tiên tổ chức sự kiện tại Trung tâm Điều phối các hoạt động sáng tạo, khu vực cảnh quan Bảo tàng Hà Nội và các không gian văn hóa trên tuyến phố đi bộ, thiết chế, di tích phù hợp, cũng như kết nối và mời nghệ sĩ, nhà sáng tạo trong và ngoài nước đến thực hành, biểu diễn, trao đổi tại các không gian của mình.
