Diễn biến này không chỉ phản ánh sức chống chịu của thị trường mà còn mở ra cơ hội tái cấu trúc, định hình trụ cột mới cho giai đoạn trung và dài hạn.
Sau khi mua ròng nhẹ trong tháng 7/2025, nhà đầu tư nước ngoài đã quay lại bán ròng quyết liệt trong tháng 8, chỉ có hai phiên mua ròng hiếm hoi. Tổng giá trị bán ròng vượt 42.000 tỷ đồng. Bước sang tháng 9, khối ngoại vẫn liên tiếp bán ròng hàng nghìn tỷ đồng trong nhiều phiên giao dịch.
Ông Nguyễn Trọng Đình Tâm, Phó Giám đốc Khối Phân tích Công ty cổ phần Chứng khoán ASEAN (ASEAN Securities) cho biết: Lực bán ròng chủ yếu xuất phát từ hoạt động chốt lời ngắn hạn sau nhịp tăng mạnh từ đáy tháng 4/2025, kết hợp với việc phân bổ tài sản sang vàng và tiền mã hóa.
Dòng vốn ngoại tập trung chủ yếu vào FII (đầu tư gián tiếp) với mục tiêu tài chính. Việt Nam vẫn nằm trong nhóm thị trường cận biên, do đó áp lực bán ròng chỉ tác động tâm lý ngắn hạn, không đủ để đảo chiều xu hướng. Trong khi đó, dòng vốn nội chiếm gần 90% thanh khoản, giúp VN-Index tháng 8 tăng gần 12%. Giá trị giao dịch bình quân trên HOSE đạt 49.556 tỷ đồng/ngày, tăng 41,62% so với tháng 7. Đặc biệt, VN-Index lần đầu vượt mốc 1.700 điểm ngay sau ít phút mở cửa phiên 5/9. Dù sau đó thị trường điều chỉnh giảm, chỉ số hiện vẫn dao động quanh vùng đỉnh lịch sử.
“Mặc dù liên tục bán ròng trên thị trường chứng khoán, khối ngoại vẫn thể hiện sự quan tâm khi tham gia mua trong các đợt phát hành cổ phiếu mới và duy trì dòng vốn FDI vào Việt Nam. Tính đến hết tháng 8, vốn FDI đăng ký vào Việt Nam đạt 26,14 tỷ USD, tăng 27,3% so với cùng kỳ; vốn giải ngân thực tế đạt 15,4 tỷ USD, cao nhất trong 5 năm.
Các thương vụ phát hành của Công ty cổ phần Chứng khoán SSI (SSI), Công ty cổ phần Taseco Land (Taseco Land), Công ty cổ phần Chứng khoán TP. Hồ Chí Minh (HSC) và Công ty cổ phần Chứng khoán Kỹ Thương (TCBS) ghi nhận lượng giải ngân lớn từ khối ngoại. Riêng đợt phát hành của SSI cuối tháng 8, có tới 63,3% cổ phiếu được phân bổ cho khối ngoại, tương ứng hơn 2.000 tỷ đồng. Quỹ Dragon Capital cũng tham gia các đợt tăng vốn của Taseco Land, HSC và TCBS, thể hiện chiến lược đầu tư dài hạn.
Ông Tâm phân tích, vốn gián tiếp trên thị trường chứng khoán phụ thuộc vào rào cản pháp lý và xếp hạng thị trường, khác với FDI trực tiếp vào sản xuất kinh doanh. Việt Nam hiện vẫn thuộc nhóm cận biên, nhưng dự kiến được FTSE Russell nâng hạng lên thị trường mới nổi thứ cấp trong tháng 10/2025. Việc này có thể thu hút khoảng 680 triệu USD dòng vốn ETF vào năm 2026.
Do giới hạn về tỷ lệ sở hữu nước ngoài và số lượng cổ phiếu niêm yết chưa phong phú, dòng vốn ngoại chủ yếu tập trung vào một số mã vốn hóa lớn. Trong khi đó, nhà đầu tư cá nhân trong nước – hiện chiếm 85–90% thanh khoản – mới là lực lượng dẫn dắt thị trường.
Nhóm cổ phiếu vốn hóa lớn bứt phá với thanh khoản cao, định giá hấp dẫn; cùng với môi trường vĩ mô thuận lợi và việc Bộ Tài chính rút đề xuất đánh thuế 20% khi chuyển nhượng chứng khoán đã trở thành những yếu tố quan trọng hỗ trợ dòng tiền nội.Công ty TNHH Chứng khoán Ngân hàng TMCP Ngoại thương Việt Nam (VCBS) và Công ty TNHH Chứng khoán Maybank (Maybank Securities) dự báo VN-Index có thể đạt 1.800–1.838 điểm vào cuối năm 2025, với động lực chính từ nhóm tài chính, bất động sản và các ngành cổ phiếu vốn hóa lớn, trong khi ngành xuất khẩu cần thêm thời gian hồi phục.
Theo Công ty Chứng khoán Yuanta Việt Nam (Yuanta Việt Nam), bán ròng mạnh khiến tỷ lệ sở hữu của khối ngoại giảm xuống dưới 15%, mức thấp nhất trong 5 năm. Lũy kế 8 tháng đầu năm, khối ngoại đã rút ròng tới 78.000 tỷ đồng, trong khi tổ chức trong nước mua ròng hơn 9.450 tỷ đồng, duy trì nhịp tăng của thị trường. Báo cáo Yuanta cho thấy tổ chức nội đang trở thành lực lượng tác động mạnh nhất đến VN-Index giai đoạn 2024-2025, trong khi cá nhân nước ngoài có tương quan âm đáng kể, phản ánh xu hướng giao dịch ngược với thị trường.
Dòng tiền nội là động lực chính giúp thị trường liên tiếp bứt lên các mốc cao lịch sử. Môi trường lãi suất thấp tiếp tục thúc đẩy dòng tiền đổ vào chứng khoán. Xu hướng này có thể kéo dài khi Chủ tịch Cục Dự trữ liên bang Mỹ (Fed) Jerome Powell phát tín hiệu khả năng cắt giảm lãi suất ngay trong tháng 9/2025, tạo dư địa cho Ngân hàng Nhà nước Việt Nam duy trì chính sách nới lỏng.
Ngoài ra, việc Bộ Tài chính bỏ đề xuất đánh thuế 20% đối với thu nhập từ chuyển nhượng chứng khoán càng tác động tích cực đến tâm lý nhà đầu tư cá nhân - lực lượng chiếm tỷ trọng lớn nhất trên thị trường.
Từ đầu năm đến hết tháng 8/2025, khối ngoại đã bán ròng gần 73.400 tỷ đồng (hơn 2,8 tỷ USD). Diễn biến bán ròng mang tính “giật cục”: sau 12 tháng bán liên tiếp trong năm 2024, họ quay lại mua nhẹ tháng 6/2025, tăng tốc nửa đầu tháng 7, rồi bất ngờ đảo chiều bán ròng mạnh trong tháng 8 và kéo dài cho đến nay.
Ở tầm quốc tế, đồng USD phục hồi mạnh, lãi suất tại Mỹ duy trì cao khiến chi phí quy đổi gia tăng. Thị trường Mỹ sôi động với Nasdaq lập đỉnh, quỹ ETF (quỹ hoán đổi danh mục) nội địa Mỹ hút hàng chục tỷ USD, kéo vốn ngắn hạn quay về “ngôi nhà an toàn”.
Ở trong nước, dòng vốn ngoại tập trung nhiều vào các chứng chỉ tham chiếu (Participatory Notes - P-Notes) với đặc tính ‘vào nhanh, rút nhanh’, khiến chỉ số và thanh khoản dễ rung lắc. Các quỹ dài hạn chủ yếu quan sát, chờ đợi cải cách chính sách. Cơ chế hoàn trả ETF cũng buộc quỹ bán tài sản tại Việt Nam khi nhà đầu tư rút vốn, bất chấp triển vọng doanh nghiệp tích cực.
“Các hạn chế nội sinh càng khuếch đại tác động: room ngoại tại nhiều ngân hàng gần kín, trong khi nhiều doanh nghiệp vừa và nhỏ chưa đáp ứng các tiêu chuẩn về Môi trường, Xã hội và Quản trị (ESG), hàng hóa niêm yết chưa phong phú. Do vậy, vốn ngoại dễ bị dồn vào vài mã lớn. Tổng hòa các yếu tố, bán ròng kỷ lục không phải “lá phiếu bất tín nhiệm”, mà phản ánh sự đan xen giữa chu kỳ vốn toàn cầu và hạn chế nội tại.
Đợt bán ròng vừa qua được coi là “phép thử” sức chống chịu của thị trường. Thị trường vượt qua áp lực, đồng thời mở ra cơ hội tái cấu trúc. Doanh nghiệp cần nâng chuẩn quản trị, thực hành ESG, công bố thông tin minh bạch, phát triển chiến lược dài hạn. Cơ quan quản lý tập trung phát triển vốn nội dài hạn, đa dạng hóa hàng hóa niêm yết, nâng cấp hạ tầng và chuẩn hóa công bố thông tin.
Nhà đầu tư cá nhân chiếm 85-90% thanh khoản đang chuyển từ vai trò “lực đỡ” sang “người dẫn dắt”. Khi hành vi nội địa ổn định, tác động tâm lý từ khối ngoại giảm đáng kể. Trong dài hạn, cấu trúc vốn trở nên cân bằng: vốn ngoại quan trọng nhưng không “cầm trịch”, vốn nội dài hạn là trụ cột, còn vốn ngắn hạn vẫn có chỗ đứng nhưng không quyết định xu hướng. Khi ba lớp vốn phối hợp hài hòa, những đợt bán ròng kỷ lục sẽ chỉ là dao động ngắn hạn.
Ông Trần Hoàng Sơn, chuyên gia Công ty cổ phần Chứng khoán VPBankS (VPBankS) nhận định, các tín hiệu như Fed hạ lãi suất và nới lỏng chính sách tiền tệ sẽ tiếp tục hỗ trợ thị trường.
So với vàng, chứng khoán năm nay có nhiều dư địa tăng trưởng nhờ chính sách tài khóa - tiền tệ nới lỏng. Dư nợ tín dụng nửa đầu năm tăng trên 10%, dự báo cả năm có thể đạt trên 20%. Điều này cho thấy chứng khoán có khả năng trở thành câu chuyện đầu tư hấp dẫn với tiềm năng tăng trưởng bền vững trong năm 2025.
Bán ròng kỷ lục vừa là áp lực, vừa là cơ hội. Thị trường chứng khoán Việt Nam không được đo bằng một tháng mua hay bán, mà bằng khả năng chống chịu và tái cấu trúc. Khi doanh nghiệp nâng chuẩn, vốn nội dài hạn trưởng thành và vốn ngoại quay lại kiên nhẫn, thị trường sẽ vững vàng hơn trên con đường phát triển bền vững, đồng thời tạo cơ hội hấp dẫn cho nhà đầu tư trung và dài hạn.
