Cẩn trọng với những thông tin lợi dùng lòng tin tâm linh để trục lợi

Cảnh giác lợi dụng tâm linh để trục lợi

Trong những năm gần đây, cùng với sự bùng nổ của mạng xã hội, các dịch vụ mang màu sắc tâm linh, từ xem bói, giải hạn cho đến “giải mã năng lượng”, “đọc tướng số online” đã trở thành một thị trường đầy biến động và phức tạp.

Người dùng chỉ cần vài thao tác là có thể tham gia một buổi “luận giải vận mệnh”, nhấn nút theo dõi một tài khoản tự nhận là chuyên gia hoặc chuyển khoản để đặt lịch xem riêng. Sự tiện lợi này khiến nhu cầu tìm kiếm chỉ dẫn, dự báo tương lai tăng mạnh, nhưng đồng thời cũng là mảnh đất màu mỡ cho không ít hành vi trục lợi, lừa đảo, gây hậu quả lớn về tài sản và ảnh hưởng tâm lý cho người dân.

Liên quan đến tình trạng này, cơ quan chức năng đã nhiều lần cảnh báo nhưng các vụ việc vẫn tiếp diễn, thậm chí ngày càng tinh vi hơn. Cuối tháng 1/2025, Công an tỉnh Thái Nguyên triệt phá một đường dây 25 đối tượng chuyên lợi dụng nỗi sợ tâm linh để lừa đảo.

Nhóm này đã chiếm đoạt hơn 8 tỷ đồng của 28.000 người bằng chiêu bài gọi điện dọa vong theo, hạn nặng, yêu cầu mua vật phẩm phong thủy hoặc làm lễ “giải hạn” giá từ 200.000 đến 500.000 đồng/vật phẩm. Nạn nhân nhiều khi vì hoang mang, mất bình tĩnh nên làm theo, chỉ đến khi bị lừa số tiền lớn mới trình báo.

Ngày 6/2/2025, Công an tỉnh Thanh Hóa bắt giữ Trịnh Phương Mai, 37 tuổi, do chiếm đoạt hơn 1 tỷ đồng thông qua việc xem bói, trục vong, giải hạn online. Đối tượng sử dụng thủ đoạn lập tài khoản Facebook “Triệu Phương Mai”, livestream hàng ngày, nhận giải hạn từ xa cho một phụ nữ ở Bắc Ninh. Nạn nhân tin vào lời phán đoán “gia đình bị âm khí nặng” và liên tục chuyển tiền để “làm lễ”, dẫn đến thiệt hại lớn trong nhiều tháng.

Đối tượng Trịnh Phương Mai bị Công an tỉnh Thanh Hoá bắt giữ do chiếm đoạt hơn 1 tỷ đồng thông qua việc xem bói, trục vong, giải hạn online.

Có thể nhận thấy rằng, những vụ án này cho thấy một điểm chung: người hành nghề xem bói online luôn nắm lấy yếu tố tâm lý lo lắng, mong cầu bình an và khai thác nó một cách triệt để. Công nghệ giúp thủ đoạn dễ lan truyền hơn, thêm vào đó việc ẩn danh trên không gian mạng khiến các đối tượng càng khó bị kiểm soát.

Tuy nhiên, vấn đề không chỉ nằm ở những vụ án hình sự, mà còn nằm ở "khoảng xám" giữa “dịch vụ tâm linh giải trí” và hành vi gây hiểu lầm, gây thiệt hại cho người dùng.

Rủi ro đặt lên vai người dùng khi chuyên môn không được kiểm chứng

Qua khảo sát cho thấy, hiện nay, người dân, chủ yếu là giới trẻ có xu hướng quan tâm và tập trung sự chú ý nhiều hơn đến những nhân vật nổi lên nhờ các hoạt động mang tính huyền thuật, trong đó phải kể đến bà Nguyễn Thị Thu Thủy, người thường xuất hiện trên các clip đào tạo, livestream và được giới thiệu là Phó Chủ tịch HĐQT Công ty CP Công nghệ số Vitus System, đồng thời là “nhà huyền học có nhiều năm nghiên cứu chuyên sâu, đào tạo hàng nghìn học viên”.

Những lời mô tả này được lặp đi lặp lại trên website, fanpage và trong các buổi giới thiệu dịch vụ thần số học của Vitus. Tuy nhiên, đến thời điểm hiện tại, chưa có bất kỳ cơ quan chuyên môn hay tổ chức khoa học nào xác nhận tính chính xác của các danh xưng như “nhà huyền học”, “chuyên gia đào tạo”, “13 năm nghiên cứu sâu” như những gì bà Thuỷ đã đưa ra.

Trong bối cảnh lĩnh vực huyền học không nằm trong hệ thống các ngành nghề khoa học được công nhận chính thức, việc tự giới thiệu bằng những cụm từ dễ gây hiểu nhầm về năng lực là điều cần được các cơ quan chức năng vào cuộc xem xét.

Việc một cá nhân xuất hiện công khai với nhiều danh xưng liên quan đến đào tạo và chuyên môn vốn không phải vấn đề. Tuy nhiên, đối với các lĩnh vực chưa được công nhận là ngành khoa học, dễ gây hiểu lầm với yếu tố tâm linh, việc tự giới thiệu bằng những cụm từ như “nhà huyền học”, “chuyên gia đào tạo nhân số học” hay “người nghiên cứu sâu” luôn đặt ra câu hỏi về tính xác thực.

Bà Nguyễn Thị Thu Thủy - Phó Chủ tịch HĐQT Công ty CP Công nghệ số Vitus System trong một buổi giới thiệu và đào tạo về thần số học.

Cho đến nay, chưa có cơ quan chuyên môn hay tổ chức học thuật nào xác nhận những chức danh mà bà Nguyễn Thị Thu Thủy - Phó Chủ tịch HĐQT Công ty Cổ phần Công nghệ số Vitus System sử dụng.

Một điểm đáng chú ý khác là phong cách truyền đạt của bà Thuỷ trong nhiều buổi chia sẻ thường pha trộn các thuật ngữ như “số chủ đạo”, “năng lượng linh hồn”, “chu kỳ vận mệnh”, “con số định danh”,… Những thuật ngữ này không thuộc bất kỳ hệ thống học thuật chính thức nào, nhưng lại được diễn giải như những tri thức có cơ sở.

Khi được đặt trong bối cảnh mạng xã hội nơi người xem không có điều kiện kiểm chứng, các nội dung này dễ tạo ra ấn tượng rằng người nói sở hữu kiến thức chuyên sâu, từ đó hình thành uy tín dựa trên cảm tính.

Việc bà Thủy gắn liền hình ảnh cá nhân với thương hiệu Vitus System thông qua chức danh Phó Chủ tịch HĐQT càng khiến hoạt động của bà thu hút sự chú ý. Với nhiều người dùng, sự xuất hiện của một chức danh doanh nghiệp bên cạnh các phát ngôn về “huyền học” có thể tạo ra cảm giác rằng hoạt động này có tính chính thống hoặc được bảo chứng bởi tổ chức.

Trong nhiều buổi livestream, bà đứng trước bảng trình bày, chia sẻ dạng giáo trình, hướng dẫn người xem “đọc vị bản đồ cuộc đời”. Với người xem thiếu kiến thức nền, hình thức này tạo cảm giác như đang theo học một khóa đào tạo bài bản.

Nhưng thực tế, nhân số học và các lĩnh vực bà Thủy đề cập không có hệ thống kiểm định chất lượng, không được thừa nhận trong chương trình đào tạo chính quy và càng không có thông báo nào về chuẩn năng lực cho người dạy.

Hoạt động thu phí của thần số học Vitus được thực hiện qua tài khoản cá nhân.

Sự thiếu vắng những tiêu chí này khiến người theo dõi dễ rơi vào trạng thái lệ thuộc vào lời giải thích cá nhân, từ đó đánh giá cao năng lực của người trình bày hơn mức thực tế.

Đây cũng là hiện tượng từng được chuyên gia tâm lý cảnh báo: việc sử dụng ngôn ngữ huyền bí, kết hợp yếu tố tâm linh và triết lý để giải thích vấn đề cá nhân khiến người nghe cảm thấy được “soi chiếu”, “đồng cảm”, từ đó dễ tin và làm theo.

Trước tình trạng các vụ lừa đảo liên quan đến xem bói, giải hạn, trục vong online liên tục bị phát hiện, sự xuất hiện của những nhân vật tự gán cho mình danh xưng chuyên môn càng khiến dư luận quan tâm hơn về nhu cầu kiểm chứng thông tin trên không gian mạng.

Mỗi người dân khi hoạt động trên không gian mạng đều có quyền tìm kiếm tri thức theo cách riêng, nhưng đồng thời cũng cần được bảo vệ khỏi nguy cơ bị dẫn dắt bởi những nội dung không có cơ sở kiểm chứng. Khi danh xưng chuyên môn và hình ảnh giảng dạy được sử dụng để tạo dựng niềm tin, tính minh bạch và sự thật càng phải được đặt lên hàng đầu.

Ngày Nay sẽ tiếp tục thông tin!