‘Dựa trên một câu chuyện có thật’: Hiện thực, hư cấu và sức mạnh của một nhà văn

0:00 / 0:00
0:00
(Ngày Nay) - “Quan niệm văn là người đã ăn sâu vào nhiều thế hệ người đọc. Văn mang nhiệm vụ phản ánh hiện thực, văn đi sâu và đời sống xã hội. Vì vậy, chúng ta luôn cố gắng tìm kiếm sự thật đằng sau những dòng văn,” TS. Mai Anh Tuấn bình luận tại buổi tọa đàm nhân dịp ra mắt tiểu thuyết “Dựa trên một câu chuyện có thật” của nhà văn nữ người Pháp Delphine de Vigan.
Tiến sĩ văn học Mai Anh Tuấn và nhà văn Hiền Trang chia sẻ tại buổi tọa đàm. Ảnh: Minh Hiếu, Thùy Dung
Tiến sĩ văn học Mai Anh Tuấn và nhà văn Hiền Trang chia sẻ tại buổi tọa đàm. Ảnh: Minh Hiếu, Thùy Dung

Trong khuôn khổ Ngày hội Văn học châu Âu, sáng 8/5, buổi tọa đàm nhân dịp ra mắt tiểu thuyết “Dựa trên một câu chuyện có thật” của nhà văn nữ người Pháp Delphine de Vigan đã diễn ra tại Nhã Nam Book&Coffee, số 3 Nguyễn Quý Đức, Hà Nội. Với sự tham gia của tiến sĩ văn học Mai Anh Tuấn và nhà văn Hiền Trang, tọa đàm đã gợi mở ra nhiều đề tài xoay quanh văn chương và hiện thực.

“Dựa trên một câu chuyện có thật” là một cuốn sách tuyệt vời lấy đề tài thao túng tâm trí, đã đạt giải thưởng Renaudot năm 2015. Trong tiểu thuyết này, nữ nhà văn Delphine de Vigan đã hóa thân vào câu chuyện và tái hiện chính mình. Với cô, việc viết nên cuốn sách còn thể hiện một cuộc chiến dai dẳng chống lại nỗi sợ viết lách. Đây là cuốn tiểu thuyết về nỗi kinh hoàng, nhưng cũng là một câu chuyện tràn đầy hy vọng.

Nỗi trăn trở của người viết

Tại buổi tọa đàm, TS. Mai Anh Tuấn và nhà văn Hiền Trang đã có nhiều chia sẻ xoay quanh cuốn tiểu thuyết. Hiền Trang chia sẻ, cô hoàn toàn đồng cảm với chứng sợ viết điển hình của nhân vật chính Delphine, đồng thời cũng đặt ra nhiều câu hỏi về ý nghĩa của việc viết đối với một nhà văn. Viết là một hạnh phúc, nhưng liệu khi viết chỉ để đáp ứng nhu cầu của độc giả, liệu có phải ta đang sống cho người khác? Và khi đó, nhà văn viết để giải thoát khỏi cái gì?

Đặt trong bối cảnh ghostwriter (cây bút “ma” - người nhận viết thuê nhưng không đứng tên tác phẩm) đang trở nên phổ biến, nỗi niềm trăn trở này càng trở nên day dứt hơn. Ghostwriter tuy đem lại nguồn thu nhập cho người viết, nhưng “khi mà họ không bao giờ viết câu chuyện của bản thân mình, liệu họ có thỏa mãn hay không?”

Người đọc và câu chuyện truy tìm sự thật

Sử dụng mô típ phân tâm học, cuốn sách “Dựa trên một câu chuyện có thật” đã tạo ra sự phản đề trong mối quan hệ giữa hai nhân vật chính là Delphine và L, từ đó gợi ra những băn khoăn về hiện thực và hư cấu trong văn chương. Theo TS. Mai Anh Tuấn, độc giả thường có xu hướng “soi bao nhiêu phần trăm là sự thật” trong tác phẩm văn học.

“Quan niệm văn là người đã ăn sâu vào nhiều thế hệ người đọc. Văn mang nhiệm vụ phản ánh hiện thực, văn đi sâu và đời sống xã hội. Vì vậy, chúng ta luôn cố gắng tìm kiếm sự thật đằng sau những dòng văn,” TS. Mai Anh Tuấn trao đổi với người nghe tọa đàm.

‘Dựa trên một câu chuyện có thật’: Hiện thực, hư cấu và sức mạnh của một nhà văn ảnh 1
Đông đảo bạn đọc tham gia tọa đàm nhân dịp ra mắt tiểu thuyết “Dựa trên một câu chuyện có thật” của nhà văn nữ người Pháp Delphine de Vigan. Ảnh: Minh Hiếu, Thùy Dung

Nhà văn Hiền Trang và nhiều người tham gia tọa đàm khác cũng cho rằng, chính khả năng tin vào những điều không có thật đã khiến con người có xu hướng cố gắng tìm ra một chút sự thật dù ở bất cứ câu chuyện nào. Đó cũng chính là điều làm nên sức mạnh của văn chương. Tài năng của người viết không nằm ở chỗ họ đã hư cấu bao nhiêu, mà nằm ở việc họ đã biến những hư cấu đó trở nên thật như thế nào.

Sức mạnh của một nhà văn

Lấy ví dụ từ các bộ phim tài liệu và truyền hình thực tế khác, TS. Mai Anh Tuấn cho rằng, rất khó để có thể tìm được sự thật tuyệt đối trong bất kỳ một tác phẩm nào. Bởi lẽ, khi qua bàn tay và ngôn ngữ của người làm ra nó, tác phẩm đó đã mang hình hài, cảm xúc và bản ngã của chính họ.

“Chúng ta cố gắng phơi bày quá nhiều sự thật ra để thu hút khán giả. Nhưng đồng thời, chúng ta cũng đang đánh mất khả năng nguyên thủy của con người: sức tưởng tượng, hư cấu và khả năng giải phóng bên trong chính sự tưởng tượng đó. Sức mạnh của một nhà văn nằm ở chỗ người ta bứt ra khỏi hiện thực như thế nào. Chúng ta nên nhìn vào năng lực sáng tạo của nhà văn thay vì cố gắng truy tìm sự thật đằng sau câu chuyện đó.” TS. Mai Anh Tuấn chia sẻ.

“Dựa trên một câu chuyện có thật” có cốt truyện rất đơn giản. Dù vậy, cuốn sách đã làm rất tốt việc đào sâu vào tâm lý con người, hay cụ thể hơn là tâm lý của một người viết, một người làm sáng tạo phục vụ công chúng. Bất kỳ ai, dù là người viết chuyên nghiệp hay chỉ đơn giản là đam mê việc viết lách, cũng đều có thể tìm được bản thân mình trong cuốn tiểu thuyết này của Delphine de Vigan..

Miễn vé tham quan Thành nhà Hồ trong Ngày Di sản văn hóa Việt Nam
Miễn vé tham quan Thành nhà Hồ trong Ngày Di sản văn hóa Việt Nam
(Ngày Nay) - Ngày 22/11, Trung tâm Bảo tồn Di sản Thành nhà Hồ (huyện Vĩnh Lộc, Thanh Hóa) cho biết, nhân kỷ niệm Ngày Di sản văn hóa Việt Nam (23/11/2005 - 23/11/2024), Trung tâm sẽ miễn vé cho du khách trong nước và quốc tế đến tham quan, trải nghiệm tại di sản Thành nhà Hồ.
Kháng thuốc tăng nguy cơ lây lan bệnh, bệnh nặng và tử vong
Kháng thuốc tăng nguy cơ lây lan bệnh, bệnh nặng và tử vong
(Ngày Nay) - Ngày 22/11, tại Hà Nội, Bộ Y tế phối hợp với Tổ chức Y tế Thế giới (WHO) và các đối tác quốc tế tổ chức mít tinh hưởng ứng “Tuần lễ Thế giới nâng cao nhận thức về kháng thuốc” từ ngày 18-24/11/2024 và Hội nghị triển khai Kế hoạch hành động phòng, chống kháng thuốc lĩnh vực y tế giai đoạn 2024 – 2025.
Thứ trưởng Bộ VH,TT&DL Hồ An Phong.
Hội nghị triển khai Chỉ thị 30/CT-TTg: Bước ngoặt quan trọng cho ngành công nghiệp văn hóa Việt Nam
(Ngày Nay) - Ngày 21 và 22/11/2024, Bộ VH,TT&DL đã tổ chức Hội nghị triển khai Chỉ thị số 30/CT-TTg ngày 29/8/2024 của Thủ tướng Chính phủ về phát triển các ngành công nghiệp văn hóa Việt Nam. Hội nghị được kỳ vọng trở thành bước đột phá, đặt nền tảng cho sự phát triển mạnh mẽ và bền vững của ngành công nghiệp văn hóa. Liên hiệp các Hội UNESCO Việt Nam cũng cử đại diện tham dự hội nghị nhằm học hỏi kinh nghiệm thực tiễn để thúc đẩy công nghiệp văn hóa gắn liền với hợp tác toàn cầu.
Bước tiến đột phá trong dự án xây dựng Bản đồ Tế bào con người
Bước tiến đột phá trong dự án xây dựng Bản đồ Tế bào con người
(Ngày Nay) - Các nhà khoa học quốc tế ngày 20/11 đã công bố bản thiết kế đầu tiên về sự phát triển của hệ xương người, đánh dấu bước tiến quan trọng trong dự án Bản đồ Tế bào con người (Human Cell Atlas), một nỗ lực lớn nhằm tạo ra bản đồ sinh học chi tiết của mọi loại tế bào trong cơ thể người.
Gia Lai : Ngôi cổ tự duy nhất được phong sắc tứ
Gia Lai : Ngôi cổ tự duy nhất được phong sắc tứ
(Ngày Nay) - Gia Lai hiện có hàng trăm ngôi chùa, trong đó có nhiều chùa đã qua trăm năm lịch sử. Nhưng chỉ duy nhất chùa Tân An (đường Nguyễn Thiếp, phường Tây Sơn, thị xã An Khê) được sự công nhận và ban tặng của hoàng gia nhà Nguyễn, gọi là sắc tứ.
Đặc sắc chương trình giao lưu "Sắc màu di sản"
Đặc sắc chương trình giao lưu "Sắc màu di sản"
(Ngày Nay) - Tối 21/11, tại hồ Nguyên Phi Ỷ Lan (thành phố Bắc Ninh), Sở Văn hóa, Thể thao và Du lịch tỉnh Bắc Ninh tổ chức Chương trình nghệ thuật dân ca trên thuyền và giao lưu các miền di sản chủ đề "Sắc màu di sản".
Phật dạy 5 điều thân kính với làng xóm
Phật dạy 5 điều thân kính với làng xóm
(Ngày Nay) - Mối quan hệ làng xóm cũng có những nhiêu khê và phức tạp, nếu không khéo thì từ thâm tình lại hóa ra giận ghét, thậm chí là oán thù. Cho nên Đức Phật rất tinh tế khi dạy phải thân kính với bà con.
Học cách trân quý từng phút giây còn sống
Học cách trân quý từng phút giây còn sống
(Ngày Nay) - Khi tôi nghe thấy tin có người nào đó vừa mất đi, tin ấy với tôi như tiếng chuông thức tỉnh. Tiếng chuông đó là một lời nhắc nhở sâu sắc về sự mong manh của kiếp người.
Oai nghi của người tu hành
Oai nghi của người tu hành
(Ngày Nay) - Oai nghi cùng với chánh kiến và tịnh giới là ba yếu tố làm nên đạo hạnh - phẩm chất của tu sĩ Phật giáo, như cố Trưởng lão Hòa thượng Thích Thiện Siêu, bậc am tường kinh luật luận đã từng nhấn mạnh.
Tác phẩm có tên “Comedian” của nghệ sĩ người Italy Maurizio Cattelan ra mắt lần đầu năm 2019 tại triển lãm Art Basel ở Miami Beach, đã gây tranh cãi về việc có thể được coi là nghệ thuật hay không. Ảnh: AP
6,2 triệu USD cho quả chuối dán tường
(Ngày Nay) - 6,2 triệu USD là mức giá vừa được trả cho một tác phẩm nghệ thuật gây tranh cãi, một quả chuối tươi dán lên tường bằng băng dính bạc. Tác phẩm được đưa ra trong một cuộc bán đấu giá của Sotheby’s ở New York, Mỹ.