Liên kết giáo dục tại TP.HCM như thế nào?

Bài 1: “Mảnh đất màu mỡ”

Năm học 2025-2026 này, các trường công lập trên địa bàn TP.HCM tiếp tục tổ chức liên kết với các doanh nghiệp, trung tâm để giảng dạy các môn, như: Kỹ năng sống, Giáo dục STEM, Tiếng Anh thông qua môn Toán và Khoa học; Tiếng Anh với người nước ngoài, Tin học chuẩn quốc tế... Nhiều trường ở hai địa phương cũ là Bình Dương và Bà Rịa Vũng Tàu cũng lần đầu bước chân vào “mảnh đất” này.

Không thể phủ nhận hoàn toàn những mặt tích cực mà mô hình liên kết giáo dục đào tạo mang lại, mặt khác, nếu liên kết giảng dạy được triển khai chặt chẽ, bài bản sẽ mang lại nhiều lợi ích, giúp cho học sinh phát triển tốt hơn các kỹ năng mềm, tư duy khoa học và khám phá những điều mới mẻ, cần thiết cho cuộc sống.

Chẳng hạn như rèn luyện kỹ năng sống và sinh hoạt câu lạc bộ ngoài giờ chính khóa đáp ứng nhu cầu rèn luyện thể chất, năng khiếu, nhận thức cho học sinh. Giáo dục STEM giúp học sinh làm quen với khoa học, kỹ thuật. Còn tiếng Anh qua môn Toán và Khoa học, tiếng Anh với người bản xứ giúp phát triển tốt các kỹ năng, đặc biệt là nghe nói... hướng đến mục tiêu “Đưa tiếng Anh thành ngôn ngữ thứ hai trong trường học giai đoạn 2025 - 2035, tầm nhìn đến năm 2045” mà Chính phủ đặt ra...

Tuy nhiên, nhiều phụ huynh cũng bày tỏ lo ngại khi các chương trình liên kết đang được triển khai dày đặc trong hệ thống các trường công lập. Câu chuyện sắp xếp thời khoá biểu như thế nào là hợp lý, chi phí giáo dục vượt quá khả năng và sức chịu đựng của kinh tế gia đình. Bên cạnh đó, vấn đề hồ sơ pháp lý, nội dung chương trình, danh sách giáo viên, chất lượng giảng dạy... làm sao cho minh bạch và hiệu quả cũng là mối bận tâm của phụ huynh.

Những phàn nàn

Các hội nhóm phụ huynh học sinh trên nhiều nền tảng mạng xã hội sau ngày khai giảng lại bàn tán xôn xao về chủ đề đến hẹn lại lên, học phí và các khoản thu. Nhiều bảng thông báo đóng tiền của các trường được người dùng đăng tải, thu hút sự chú ý và tranh luận sôi nổi của những người làm cha, làm mẹ.

Đa phần, phụ huynh phàn nàn về các môn liên kết, số khác tỏ thái độ đồng tình nhưng cũng có người trung dung “sao cũng được”. Một bài đăng trong nhóm Hội phụ huynh TP.HCM với hơn 370.000 thành viên thắc mắc: “Các phụ huynh cho mình hỏi, giờ các môn Kỹ năng sống, STEM, Tiếng Anh nước ngoài là trở thành bắt buộc và không cần hỏi ý kiến phụ huynh nữa phải không mọi người? Mình buộc phải đóng tiền vì đó là chương trình chính thức của trường. Trường làm như vậy có đúng không phụ huynh?”.

Một bài đăng trong nhóm Hội phụ huynh TP.HCM với hơn 370.000 thành viên.

Mặc dù bài viết không nêu cụ thể trường nào, ở đâu nhưng nhận được nhiều sự quan tâm và giải đáp từ các thành viên trong nhóm. Một người trả lời: “Quy định từ Bộ và thông tin của Sở những môn này là không bắt buộc, tự nguyện...”. Một người khác bổ sung: “Trường Tiên tiến Hội nhập thì đó là nội dung bắt buộc trong bộ tiêu chí. Còn lại thì nó vốn là môn tự chọn, tuy nhiên nếu phụ huynh không thật sự khó khăn về kinh tế thì nên cho các con tham gia, bởi đó đều là những khoảng thời gian vui vẻ, sáng tạo...”.

Không chỉ thảo luận trên mạng xã hội, phụ huynh còn mang thực trạng đang diễn ra của các chương trình giáo dục bổ sung phản ánh lên Cổng dịch vụ công Quốc gia để mong Chính phủ, Bộ Giáo dục và Đào tạo, các cơ quan chức năng xem xét, chỉ đạo kịp thời, bảo đảm quyền lợi chính đáng của học sinh và phụ huynh, đồng thời thực hiện đúng chủ trương của Nhà nước về miễn học phí.

Nội dung mà phụ huynh có con đang học tại một trường tiểu học nằm trên địa bàn P.Dĩ An, TP.HCM (trước đây là TP.Dĩ An, tỉnh Bình Dương) trình bày, có đoạn: “Nhà trường hiện đang triển khai các chương trình học bổ sung, được lồng ghép trực tiếp vào thời khóa biểu chính khóa, cụ thể: Tiếng Anh tăng cường, STEM, Tin học quốc tế và Kỹ năng sống... Vì các môn học bổ sung trên được tổ chức trong giờ học chính khóa, học sinh không thể từ chối tham gia, nếu không học thì cũng không có phương án quản lý, giám sát riêng cho các em trong cùng khung giờ”.

“Điều này dẫn đến gánh nặng tài chính vẫn tiếp tục đặt lên vai phụ huynh, làm giảm ý nghĩa của chính sách miễn học phí; Tính tự nguyện của các chương trình bổ sung chưa được đảm bảo, do phụ huynh không có lựa chọn thay thế; Chất lượng và hiệu quả thực tế của một số môn học cũng như hiệu quả ứng dụng CNTT & Chuyển đổi số chưa được đánh giá độc lập, khiến phụ huynh khó xác định tính cần thiết...”, phụ huynh này nhận định và kiến nghị:

“Các cơ quan chức năng rà soát, đánh giá lại việc triển khai các môn học bổ sung thu phí và việc bắt buộc áp dụng ứng dụng công nghệ thông tin... Nếu tiếp tục triển khai, cần: Xây dựng cơ chế tự nguyện rõ ràng cho phụ huynh lựa chọn tham gia hoặc không; Có phương án quản lý, trông giữ học sinh không tham gia trong cùng khung giờ; Công bố minh bạch chương trình học, chi phí, mục tiêu đào tạo, báo cáo đánh giá hiệu quả hằng năm và đặc biệt báo cáo hiệu quả thực tế của ứng dụng công nghệ thông tin... để tránh hình thức”.

Phụ huynh phản ánh lên Cổng dịch vụ công Quốc gia.

Hình thức liên kết như thế nào?

Cũng như nhiều trường tiểu học công lập khác trên địa bàn TP.HCM, ngày 18/9/2025, Trường Tiểu học Kim Đồng, P.Tân Thuận (Q.7 cũ) có thông báo “Tiêu chí lựa chọn đối tác phối hợp tổ chức giảng dạy chương trình nhà trường cho học sinh theo chức năng, nhiệm vụ được giao năm học 2025 - 2026”, tính từ tháng 9/2025 - hết tháng 5/2026.

Trường sẽ phối hợp tổ chức giảng dạy 7 môn/chương trình, như: Dạy Kỹ năng sống, Tổ chức Giáo dục STEM, Dạy Tiếng Anh với giáo viên nước ngoài có trang bị bảng tương tác, Học ngoại ngữ qua môn Toán và Khoa học, Đề án Tin học Quốc tế (IC3, khối 3, 4, 5), và các lớp năng khiếu - thể dục - câu lạc bộ...

Tài sản của trường tham gia sẽ bao gồm 35 lớp học, mỗi lớp rộng 68m2, trong đó có một phòng tin học, hai phòng tiếng anh, một phòng đa năng. Trang thiết bị, công cụ, dụng cụ tham gia gồm: bàn ghế học sinh, bàn ghế giáo viên, bảng viết, ti vi và các trang thiết bị khác.

Trường yêu cầu đối tác liên kết phải có tư cách pháp nhân hợp lệ, quyết định thành lập, giấy phép hoạt động hoặc tương đương theo định pháp luật. Hợp đồng giảng dạy cho học sinh tiểu học ở các trường trong 3 năm liền kề, chương trình giảng dạy được cơ quan thẩm quyền thẩm định hoặc phê duyệt, danh sách giáo viên tham gia giảng dạy đạt chuẩn đã được phê duyệt của cấp thẩm quyền.

Ngoài ra, đối tác liên kết giảng dạy với trường phải có tối thiểu 3 năm kinh nghiệm hoạt động trong lĩnh vực tổ chức giảng dạy chương trình giáo dục tiểu học, báo cáo quyết toán tài chính, báo cáo quyết toán thuế và phương án tài chính cụ thể theo quy định. Công cụ, trang thiết bị dạy học của đối tác phải đảm bảo an toàn, kể cả nguồn tài chính độc lập cho việc đầu tư, mua sắm, thuê phục vụ giảng dạy.

Trường Tiểu học Kim Đồng phối hợp tổ chức giảng dạy 7 môn/chương trình.

Trường Tiểu học Kim Đồng hợp tác, phối hợp tổ chức, quản lý học sinh trong quá trình dạy và học, đảm bảo điều kiện cơ sở vật chất trong phạm vi cho phép. Trường và đối tác không thành lập pháp nhân mới, các bên sử dụng tài sản, trang thiết bị, dụng cụ dạy học của mình để thực hiện tổ chức giảng dạy và có trách nhiệm quản lý, bảo dưỡng, bảo trì...

Trường Tiểu học Kim Đồng nêu, đối tác và nhà trường: “Tự đảm bảo chi phí phát sinh trong quá trình hoạt động giảng dạy và được chia số thu phí học từ chương trình giảng dạy theo hợp đồng... Phần chia căn cứ trên phần thực thu các khoản thu phí từng tháng để chi trả cho đối tác; Nghĩa vụ thuế bên nào thì bên đó thực hiện...”.

Kết quả, Công ty Cổ phần Đầu tư Giáo dục và Đào tạo Quốc tế Rồng Việt được chọn dạy Kỹ năng sống (chi phí 92.000 đồng/học sinh/tháng), Công ty TNHH Tư vấn và Đào tạo Giáo dục Sài Gòn dạy STEM (90.000 đồng/học sinh/tháng), Công ty TNHH Đầu tư Giáo dục Rainbow tổ chức dạy Tiếng Anh với người nước ngoài có trang bị bảng tương tác cho khối 1, 2, 3 (253.000 đồng/học sinh/tháng);

Công ty Cổ phần Giáo dục GELA là đối tác chương trình dạy Tiếng Anh với người nước ngoài có trang bị bảng tương tác cho khối 4, 5 (253.000 đồng/học sinh/tháng), Công ty TNHH MTV Thương mại Dịch vụ và Đào tạo Anh ngữ Thông Minh dạy ngoại ngữ thông qua môn Toán và Khoa học (500.000 đồng/học sinh/tháng)... Công ty TNHH Truyền thông Giáo dục Thông Minh dạy Tin học IC3 (khối 3, 4, 5, 150.000 đồng/học sinh/tháng)...

Doanh thu chia làm 3 phần

Theo ghi nhận của phóng viên, mỗi trường sẽ có một bộ tiêu chí lựa chọn đối tác khác nhau và tuỳ theo yêu cầu mà tìm được hồ sơ năng lực phù hợp để tiến hành ký kết triển khai. Khi phụ huynh đăng ký cho con tham gia các môn tự chọn tổ chức tại Trường Tiểu học Lương Thế Vinh, P.Tân Hưng (Q.7 cũ) sẽ mặc định được “đóng góp” thêm chút đỉnh chi phí vào nguồn thu của nhà trường và đối tác phối hợp giảng dạy một cách “tự nguyện”.

Thông báo của Trường Tiểu học Lương Thế Vinh.

Tháng 10/2025, Trường Tiểu học Lương Thế Vinh thông báo kết quả có 8 doanh nghiệp được lựa chọn để liên kết giảng dạy. Trường và các đối tác sẽ thực hiện cơ chế phân chia doanh thu theo hợp đồng sẽ ký kết. Theo đó, trên tổng doanh thu hàng tháng hoặc theo số tiết thực tế, nhà trường đóng thuế 2% và 13% được chi cho bộ phận gián tiếp, hỗ trợ giáo viên, hỗ trợ cơ sở vật chất; 85% doanh thu còn lại thuộc về các đối tác.

Trường Tiểu học Lương Thế Vinh có khoảng 2.000 học sinh, nếu ước lượng 1.000 em đăng ký học Kỹ năng sống (học phí 92.000 đồng/học sinh/tháng) thì mỗi tháng nguồn thu đạt 92 triệu đồng, trong đó: nhà trường sẽ được giữ lại hơn 11,9 triệu đồng (13%), phía đối tác giảng dạy Công ty Cổ phần Đầu tư Giáo dục và Đào tạo Quốc tế Rồng Việt hưởng 78,2 triệu đồng (85%), còn lại 1,84 triệu đồng (2%) đóng thuế.

Công ty Cổ phần Giáo dục GELA được chọn giảng dạy hai môn: tiếng Anh giao tiếp với người nước ngoài (học phí 172.500 đồng/học sinh/tháng) và Tiếng Anh toán khoa (học phí 550.000 đồng/học sinh/tháng). Nguồn thu mỗi tháng nếu theo tính toán với 1.000 học sinh sẽ đạt lần lượt 172,5 triệu đồng và 550 triệu đồng, tổng cộng 722,5 triệu đồng. Theo tỷ lệ phân chia trên, nhà trường được giữ lại khoảng 94 triệu đồng, Công ty Cổ phần Giáo dục GELA thu gần 614 triệu đồng và chừng 14,5 triệu đồng đóng thuế.

Tính toán tương tự với môn STEM (học phí 90.000 đồng/học sinh/tháng), nguồn thu mỗi tháng đạt 90 triệu đồng; nhà trường được giữ lại 11,7 triệu đồng, đối tác là Công ty TNHH Tư vấn và Đào tạo Giáo dục Sài Gòn bỏ túi 76,5 triệu đồng, đóng thuế 1,8 triệu đồng. Các đối tác còn lại cũng được nhận 85% doanh thu khi thực hiện hợp đồng từ 9/2025 - hết tháng 5/2026, như Công ty Cổ phần Giáo dục ISMART dạy Tiếng Anh toán khoa (học phí 550.000 đồng/tháng), Công ty TNHH tư vấn và Đào tạo Đại Dương dạy Tin học IC3 (số tiền 150.000 đồng/tháng, khối 3-4)...

Chiều 10/12, phóng viên liên hệ và đề nghị trao đổi thông tin cùng lãnh đạo Trường Tiểu học Lương Thế Vinh để có góc nhìn khách quan và đa chiều nhưng được thông báo Hiệu trưởng bận việc. Nhân viên nhà trường đưa chúng tôi sang phòng Hiệu phó và sau đó hướng dẫn quay về phòng văn thư để lại giấy tờ tác nghiệp và thông tin cần trao đổi.

Bài 2: Nguồn thu khổng lồ chảy về đâu?