"Ngày mai trời lại sáng" xoay quanh hôn nhân của một gia đình trẻ, yêu nhau tha thiết nhưng nhìn cuộc đời và tiêu xài cuộc đời theo những cách quá trái ngược nhau. Xã hội kim tiền xô đổ giá trị và hất tung phẩm giá đã cộng hưởng với những tha hoá ở con người, khiến một bắt đầu đầy tình ái đã kết thúc bằng tội lỗi tan nát chia lìa. Trong vở kịch thì khán giả đã theo chân con gái của đôi vợ chồng kia, lần ngược về quá khứ để hiểu rõ hơn bi kịch gia đình.
Ngoài đời thì con gái của tác giả, vào những phút cuối cùng trong đêm diễn, sau khi khẳng định đây không phải bài tốt nghiệp sinh viên mà đây là một vở diễn thực thụ của những nghệ sĩ có nghề thì đã vừa trang trọng vừa khiêm nhường đặt vở kịch của cha mình trong góc chiếu của lịch sử và di sản. Rất chính xác và gợi mở. Đậm tinh thần của một nhà khảo cứu và nghiên cứu khoa học nhân văn.
Cách đây hai năm, cùng thời điểm này, tôi may mắn có mặt khi K41B thi học kỳ với những tiết mục trả bài còn nhiều vụng dại nhưng đã lấp lánh ánh sao băng, lúc đó các bạn hiện ra trong các trích đoạn "Cậu Vanya" của Anton Chekhov (Nga), "Người Gối" của Martin McDonagh (Anh - Ireland), "Hạc Chiều" của Junji Kinoshita (Nhật Bản)... các bạn trình diện một tập thể trẻ trung còn nhiều hỗn loạn nhưng lại đa dạng và đáng mong chờ. Nhờ may mắn ấy, tôi - người khán giả lẻn vào cuối cùng tối nay, đã được chứng kiến sự trưởng thành ngoạn mục của hầu như tất cả các em.
 |
 |
Một số cảnh diễn trong "Ngày mai trời lại sáng" |
Dùng chữ "ngoạn mục" có lẽ không công bằng với các bạn, chữ này thường dùng để chỉ một cái gì khó tin, một cái gì đột ngột trở thành chính quả... Nhưng ở đời, và đặc biệt là trong nghệ thuật làm gì có ngoạn mục cứ tự nhiên rơi xuống được đâu. Đằng trước chính quả là tu hành, đằng trước phút giây các bạn khiến tất cả không ngừng vỗ tay, không ngừng rơi nước mắt là rất nhiều âu lo - khổ luyện - sai - thử - chắt lọc - phủ nhận - khẳng định - sáng tạo - vỡ lẽ. Và nếu không có cơ may cách đây hai năm về trước, có lẽ tôi cũng không thể chắc chắn về cảm xúc của mình đến thế. Các bạn trưởng thành, thực sự trưởng thành.
Không có sự ngoạn mục nào ở đây cả, chỉ có K41B toả sáng cực kỳ xứng đáng thông qua hành trình được đếm bằng năm tháng ngày giờ phút giây cực kỳ cụ thể.
Phải mất một lúc lâu sau tôi mới nhận ra (mà thực ra là nhờ một khán giả nhắc cho) đây là lần đầu tiên sau khi định danh với lối ước lệ biểu hiện thì NSND Trần Lực đã dựng một vở chính kịch tâm lý theo lối hiện thực thường gặp. Tuy vậy, tôi lại nhận ra rất nhanh chóng sự ẩn mình của đạo diễn trong việc cố ý tiết chế ngón nghề mà tập trung toàn lực vào bệ đỡ để diễn xuất được thoải mái trưng trổ.
 |
 |
Một số cảnh diễn trong "Ngày mai trời lại sáng" |
Làm đạo diễn điện ảnh, khi đi xem kịch tôi thường ngã lòng bởi tay nghề đạo diễn, nhưng với vở diễn hôm nay, tôi sẽ đặt NSND Trần Lực sang một bên, đặt cả mâu thuẫn thời đại và triết lý sống của cố tác giả Đinh Xuân Hoà sang một bên. Để tập trung hoàn toàn vào những ngôi sao sinh viên ngày mai sẽ thành diễn viên thực thụ rồi. Công bằng mà nói, các diễn viên đã cực kỳ bản lĩnh và trong vài khoảnh khắc, họ đã nắm lấy trái tim tôi mà điều khiển tuỳ theo ý họ!
Còn bây giờ, rất cá nhân, tôi sẽ kể đôi chút ấn tượng của mình với Bùi Thạc Phong - diễn viên chính của vở, nhưng ở chiều không gian khác thì là diễn viên thứ trong phim 1982 của tôi. Có một lúc tôi thấy cậu ấy chân trần, đứng sát mép của bục kê lên tạo ra lớp sân khấu thứ hau nhân danh sàn của căn hộ, một nửa bàn chân trái ở giữa khoảng không - trong điện ảnh, có thể sẽ cần đến một đặc tả. Nhưng trên sân khấu, Phong đã tự mình tạo ra một đặc tả tinh tế khó ngờ. Tương tự, một vài giây sau, cậu ấy tự giữ chặt cánh tay phải của mình để ngăn cơn bạo lực bùng phát, vẫn là một đặc tả xác đáng được tiếp tục phôi thai. Thoại từ từ, đều đều...làm nền cho cơn bão tàn nhẫn lát sau sẽ xồ ra trong cơn loạn thần, Phong là người giữ nhịp tàn bạo trước khi tất cả rơi xuống - cả cơ thể các diễn viên lẫn tinh thần của khán giả. Có một cái gì rất mong manh nhưng sắc bén đã được cậu ấy tạo nên.
 |
Có một lúc tôi thấy cậu ấy chân trần, đứng sát mép của bục kê lên tạo ra lớp sân khấu thứ hai nhân danh sàn của căn hộ, một nửa bàn chân trái ở giữa khoảng không... |
Cái kết của vở kịch đến sau một cao trào đạp đổ - phá vỡ theo nhiều lớp nghĩa. Lúc này các diễn viên ra chào khán giả, họ nắm tay nhau giơ lên cao rồi cúi đầu lâu hơn mức cần thiết, khi ngẩng lên là nước mắt lây lan. Tôi không nhớ tên em, cô diễn viên đóng vai thư ký, nhưng tôi sẽ nhớ lối đài từ run run của em khi đọc bài diễn văn toàn lời cảm ơn của sinh viên gửi tới thầy cô gia đình bè bạn. Đêm diễn cũng là ngày tạm biệt đời sinh viên!
"Sự bất tử" của Milan Kundera đi thẳng vào não của "tôi" trong truyện và cả tôi đang viết những dòng này bằng cú vươn tay bên thành bể bơi. K41B đi thẳng vào não khán giả bởi những điều ngầm ẩn đằng sau vai diễn tối nay, đó là tinh thần thanh xuân tận hiến mà các bạn hoặc tự nhiên có hoặc rèn giũa mà thành... Những sinh viên nghệ sĩ đột nhiên cho thấy rõ ràng một thân phận nghệ thuật mong manh, cần được nghiêm cẩn tựu thành và bảo vệ.
Ngày mai trời lại sáng và hôm nay có những ngôi sao đã được sinh ra.
Ngày mai những ngôi sao dẫu phải kiên nhẫn ẩn mình chờ toả sáng hi vọng sẽ thắng đời để tự tạo nên quỹ đạo của riêng mình.
