Theo bài báo do nhà nghiên cứu miễn dịch học Akiko Iwasaki từ Đại học Yale, virus SARS-CoV-2 có thể tái tạo bên trong não và sự hiện diện của nó làm thiếu oxy ở các tế bào não.
Ông Andrew Josephson, chủ nhiệm khoa thần kinh tại Đại học California đánh giá cao nghiên cứu này và cho rằng "việc hiểu rõ liệu virus SARS-CoV-2 có xâm nhập vào não hay không là cực kỳ quan trọng."
Sẽ không hoàn toàn gây sốc nếu SARS-CoV-2 có khả năng phá vỡ hàng rào máu não, một cấu trúc bao quanh mạch máu não và cố gắng ngăn chặn các chất lạ.
Ví dụ, virus Zika từng làm điều tương tự, dẫn đến tổn thương đáng kể cho não của thai nhi.
Nhưng các bác sĩ cho đến nay vẫn tin rằng những tác động thần kinh được phát hiện ở khoảng một nửa số bệnh nhân COVID-19 thay vào đó có thể là kết quả của "cơn bão cytokine" gây viêm não - chứ không phải do virus xâm nhập trực tiếp.
Tỷ lệ phổ biến không xác định
Iwasaki và các đồng nghiệp đã quyết định tiếp cận câu hỏi theo 3 cách: đưa virus vào những bộ não mini được nuôi trong phòng thí nghiệm; tiêm virus vào chuột thí nghiệm; kiểm tra não của những bệnh nhân COVID-19 đã chết.
Trong phương pháp đầu, nhóm nghiên cứu phát hiện ra rằng virus SARS-CoV-2 có thể lây nhiễm các tế bào thần kinh và sau đó chiếm quyền điều khiển bộ máy tế bào thần kinh để tạo ra các bản sao của chính nó.
Đến lượt mình, các tế bào bị nhiễm virus lại thúc đẩy cái chết của các tế bào xung quanh bằng cách làm nghẹt nguồn cung cấp oxy của chúng.
Một trong những lập luận chính chống lại lý thuyết này đó là não thiếu một lượng protein cao gọi là ACE2 mà SARS-CoV-2 bám vào và được tìm thấy rất nhiều trong các cơ quan khác như phổi.
Nhưng nhóm nghiên cứu phát hiện ra rằng các bộ não mini vẫn có đủ ACE2 để tạo điều kiện thuận lợi cho sự xâm nhập của SARS-CoV-2 và các protein cũng có trong mô não của những bệnh nhân đã qua đời.
Họ cũng nghiên cứu các bệnh nhân COVID-19 bị mê sảng và phát hiện ra rằng những người này có các kháng thể trung hòa chống lại virus trong dịch tủy sống của họ - bằng chứng ủng hộ lý thuyết của nhóm nghiên cứu.
Sau đó, nhóm nghiên cứu đã xem xét hai nhóm chuột - một nhóm đã bị thay đổi gen để chúng chỉ có các thụ thể ACE2 trong phổi và nhóm kia chỉ ở não.
Những người bị nhiễm bệnh ở phổi có một số dấu hiệu tổn thương phổi, trong khi những người bị nhiễm bệnh ở não giảm cân nhanh và chết sớm, cho thấy khả năng gây tử vong cao khi virus xâm nhập vào cơ quan này.
Cuối cùng, họ kiểm tra não của 3 bệnh nhân đã chết vì các biến chứng nghiêm trọng liên quan đến COVID-19, tìm thấy bằng chứng về virus ở tất cả các mức độ khác nhau.
Người ta đã đưa ra giả thuyết rằng mũi có thể cung cấp đường dẫn cho virus đến não, nhưng nhóm tác giả cho rằng điều này cần được xác thực thông qua nghiên cứu thêm.