Ảnh: UNESCO Bangkok |
Cuộc khủng hoảng toàn cầu này cho thấy những thách thức đáng kể cần phải đối mặt để đảm bảo sự đa dạng của các biểu hiện văn hóa trên khắp thế giới được bảo tồn, phù hợp với Công ước 2005 của UNESCO về Bảo vệ và Thúc đẩy sự Đa dạng của các Biểu thức Văn hóa.
Đảm bảo sự đa dạng của các biểu hiện văn hóa
Một báo cáo mới của UNESCO, mang tên "Re|Shaping Policies for Creativity" (Tái định hình các chính sách cho ngành sáng tạo) cho thấy rằng các hỗ trợ phát triển dành cho văn hóa và giải trí đang giảm. Mặc dù dòng chảy của hàng hóa và dịch vụ văn hóa trên toàn cầu tiếp tục tăng lên, nhưng có rất ít tiến bộ trong việc giải quyết sự chênh lệch lớn giữa các nước phát triển và đang phát triển. Bất bình đẳng rất mạnh cũng tồn tại trong lĩnh vực văn hóa và sáng tạo, giống như nhiều lĩnh vực khác mà phụ nữ phải đối mặt.
Điều này hạn chế đáng kể sự tiếp xúc của mọi người với sự đa dạng của các biểu hiện văn hóa từ khắp nơi trên thế giới, vào thời điểm mà sự đa dạng là một yếu tố cấu trúc cho sự gắn kết xã hội và hòa bình giữa các dân tộc. Đồng thời, cũng hạn chế khả năng của ngành văn hóa - chiếm 3,1% GDP toàn cầu và 6,2% tổng số việc làm - trong việc thúc đẩy tăng trưởng kinh tế bền vững ở các nước đang phát triển.
Sự sụp đổ chưa từng có về thu nhập và việc làm trong lĩnh vực văn hóa sáng tạo
UNESCO ước tính rằng 10 triệu việc làm đã bị mất trong các ngành công nghiệp sáng tạo chỉ riêng vào năm 2020 vì đại dịch. Tổng Giá trị Gia tăng toàn cầu trong các ngành công nghiệp văn hóa và sáng tạo ước tính đạt 750 tỷ đô la Mỹ vào năm 2020. Ở các quốc gia có sẵn dữ liệu, doanh thu của các ngành công nghiệp văn hóa và sáng tạo giảm từ 20% đến 40%.
Chi tiêu công trên toàn thế giới trong các ngành công nghiệp sáng tạo đã giảm trong những năm trước đại dịch COVID-19, dẫn đến sự sụt giảm chưa từng có về thu nhập và việc làm trong lĩnh vực này, làm ảnh hưởng đến điều kiện làm việc vốn đã bấp bênh của nhiều nghệ sĩ và chuyên gia văn hóa trên toàn cầu.
Mạng lưới an sinh xã hội cho nghệ sĩ ở nhiều quốc gia vốn đã thiếu thốn, tuy nhiên đại dịch đã phơi bày mức độ dễ bị tổn thương của những người lao động trong lĩnh vực văn hóa và sáng tạo.
Ông Ernesto Ottone R. Trợ lý Tổng giám đốc UNESCO về lĩnh vực Văn hóa cho biết: "Một nghịch lý cơ bản đã xuất hiện. Theo đó, mặc dù khả năng tiếp cận và độ tin cậy của mọi người đối với các nội dung văn hóa đã tăng lên khắp toàn cầu, tuy nhiên, đồng thời, những người sản xuất văn hóa nghệ thuật ngày càng khó làm việc."
Cần có biện pháp bảo vệ những người làm công tác văn hóa
Ông Ernesto nhấn mạnh: "Chúng ta cần suy nghĩ lại về cách xây dựng một môi trường làm việc bền vững và hòa nhập cho các chuyên gia văn hóa và nghệ thuật, những người đóng vai trò quan trọng đối với xã hội và toàn thế giới."
Báo cáo kêu gọi các chính phủ đảm bảo bảo vệ điều kiện kinh tế và xã hội cho các nghệ sĩ và chuyên gia văn hóa. Ví dụ, đề xuất xem xét việc thiết lập mức lương tối thiểu, các kế hoạch lương hưu và trợ cấp ốm đau tốt hơn.
Và trong khi ghi nhận những cơ hội từ sự thay đổi nhanh chóng của nội dung văn hóa và các buổi biểu diễn sang các nền tảng kỹ thuật số, báo cáo này nhấn mạnh nhu cầu cấp thiết để thiết kế các hệ thống thù lao công bằng hơn cho các nghệ sĩ đối với nội dung được tiêu thụ trực tuyến. Doanh thu từ kỹ thuật số được ghi nhận không bù đắp được thu nhập giảm mạnh do thiếu các sự kiện trực tiếp.