Kỳ 1: Nét đẹp xứ Lạng từ lịch sử và truyền thuyết
"Những câu chuyện lịch sử ở Lạng Sơn luôn khiến tôi trào dâng cảm xúc tự hào. Nhưng những giai thoại, truyền thuyết nơi đây khiến tôi như lạc, như thấm, như cảm cái hồn người xứ Lạng ..."
Tôi bắt đầu cuộc hành trình đầy thú vị tới xứ Lạng sau buổi liên hoan vui vẻ cùng Tòa soạn kỷ niệm 90 năm ngày Báo chí cách mạng Việt Nam. Chặng đường hơn 100 km trải dài trên cao tốc Hà Nội - Lạng Sơn ngang qua Bắc Giang - vùng đất của rừng vải thiều Lục Ngạn. Con đường nhựa trong nắng sáng ban mai, trở mình như thông thoáng, sạch và đẹp hơn. Không gian vùng Đông Bắc như rộng mở đón chào kẻ lữ hành đến từ dải dất đồng bằng châu thổ.
 |
Con đường từ Hà Nội lên Lạng Sơn khá thoáng đãng và dễ đị. |
Hơn hai tiếng vi vu trên "ngựa chiến" Minsk từ Hà Nội là tôi đã chạm chân tới ải Chi Lăng (huyện Chi Lăng, Lạng Sơn) - nơi được coi là ải Cửa Quỷ. Ải được cấu thành từ một thung lũng hẹp với hai vách núi hai bên ép vào. Phía Đông là dãy núi Bảo Đài - Thái Họa, phía Tây là dãy núi Cai Kinh dựng đứng. Những ngọn núi nhỏ nằm rải rác dọc thung lũng với những cái tên phần nào nói lên sự hiểm trở: núi Hàm Quỷ, núi Phượng Hoàng, núi Kỳ Lân ...
 |
Một phần ải Chi Lăng - ải Cửa Quỷ hiểm trở tựa lên trời. |
 |
Cây cầu Kỳ Lừa bắc ngang dòng sông Kỳ Cùng thơ mộng. |
Chùa Tam Thanh nằm trong động núi đá thuộc phường Tam Thanh, TP Lạng Sơn. Là quần thể hợp nhất của 3 động Nhất Thanh, Nhị Thanh và Tam Thanh. Với sự vận động mạnh mẽ về địa chất, trải qua hàng triệu năm hình thành nên quần thể hang động đẹp kỳ bí và mê hoặc. Nơi đây được mệnh danh là "Đệ nhất bát cảnh xứ Lạng".
 |
Ngôi chùa "động trong đá" Tam Thanh (p.Tam Thanh, Tp Lạng Sơn) |
Chuyển hướng bánh xe sau khi vãn cảnh chùa Tam Thanh, tôi quay ra cây cầu Kỳ Lừa bắc ngang dòng Kỳ Cùng - con sông chính nơi đây. Mở căng lồng ngực, tôi hít hà những luồng gió thổi lên từ con sông có nguồn từ vùng núi Bắc Xa (huyện Đình Lập, Lạng Sơn). Một vòng bánh xe đảo qua thành phố, tôi cảm nhận sự phát triển mạnh mẽ của thành phố giáp biên với những khu hành chính, công viên, chợ Đông Kinh, các nhà hàng và cửa hiệu. Nhưng phảng phất đặc trưng vẫn là "mùi vị Đông Bắc" với những gánh hàng của người Tày, người Nùng, với hương hồi thơm đậm, với vị thịt quay mắc mật lừng cánh mũi ...
 |
Chợ Đông Kinh một trong những chợ lớn nhất Lạng Sơn. |
Có lẽ hưng phấn bởi sắc vị cảnh vật và con người nơi đây, tôi quyết định chuyển hướng lên phía thành nhà Mạc nơi có bức tượng truyền thuyết hòn Vọng Phu. Thành nhà Mạc thuộc phường Tam Thanh, xây bằng đá nằm giữa hẻm núi. Dấu tích còn lại của triều đại thế kỷ XVI là bức tường thành rêu phong và cổ kính. Đây là nơi Mạc Kính Cung cho xây dựng để làm căn cứ chống lại Lê - Trịnh. Nó là chứng tích cho một thời "huynh đệ tương tàn" giữa các triều đại phong kiến Việt Nam.
 |
Thành nhà Mạc - dấu tích của cuộc chiến "huynh đệ tương tàn". |
Tạm quên những cảm xúc hào hùng, bi ai của một thời lịch sử, tôi lặng người khi nhìn bức tượng nàng Tô Thị bồng con chờ chồng. Truyền thuyết Hòn Vọng Phu mà tôi được học, được đọc nhiều qua sách báo. Mối tình "loạn luân" một cách trớ trêu của số phận đã đẩy hai người anh em ruột vào kết cục buồn thảm. Đây có lẽ là mối tình đáng quên nhất trong số tất cả những câu chuyện tình buồn mà tôi biết được trên những chặng đường gió bụi của mình.
 |
Hình ảnh nàng Tô Thị bồng con chờ chồng đã đi vào thi ca, sử sách. |
Mối tình ngang trái đã khiến chàng trai Tô Văn hai lần lên đường biệt tích để lẩn tránh tội lỗi vô tình mắc phải. Mối tình chung thủy khiến nàng Tô Thị xinh đẹp mòn mỏi bồng con chờ người chồng (chính là anh trai mình) đi lính. Mòn mỏi, khát khao và đợi chờ trong tuyệt vọng để nước mắt, sự nhớ thương biến nàng thành đá. Khối đá vô tri như có hồn thổn thức với cái nhìn "vọng phu", vẫn một lòng hướng về người chồng đi lính bằng tấm lòng thủy chung sắt son.
 |
Tôi đã lặng người bên bức tượng "Hòn Vọng Phu". |
Từng bước chậm rãi quay xuống chân núi, tôi nghe lòng hỗn độn những cảm xúc trái chiều khó tả. Chừng như để thư thái hơn, không bị chìm lòng vào sự ủy mị, tôi kéo mạnh ga hướng thẳng đỉnh Mẫu Sơn để thưởng thức nắng, gió nơi độ cao hơn 1000m so mặt nước biển.
 |
Đỉnh Mẫu Sơn ở độ cao trên 1000 m ... |
 |
... sẽ thấy những nét vẽ sáng màu trên bức tranh màu xanh lá. |
Xem thêm:
- Ký sự xuyên Việt bằng xe Minsk: Vẻ đẹp hoang sơ của chiến khu Việt Bắc
