Nơi giảm giá, nơi không
Từ ngày 19 tháng Chạp Giáp Ngọ đến nay, lượng khách đi xe về quê từ Bến xe Miền Đông, TP Hồ Chí Minh hàng ngày đã tăng từ 1,5 đến hai lần so ngày thường và tổng cộng đã có khoảng 350 nghìn lượt hành khách về quê ăn Tết. Theo ông Thượng Thanh Hải, Phó Giám đốc Bến xe Miền Đông, sau khi Bến thực hiện nêu công khai danh sách 57 doanh nghiệp (DN) vận tải khách liên tỉnh, nhà xe không chịu giảm giá vé để hành khách có được thông tin và lựa chọn, đến nay cũng mới chỉ có thêm tám DN vận tải, nhà xe thực hiện giảm giá vé; các DN, nhà xe còn lại vẫn làm ngơ. Do các DN này đều đăng ký kê khai giá vé tại các tỉnh, thành phố khác và đã được các địa phương này chấp thuận nên các cơ quan có trách nhiệm của TP Hồ Chí Minh, như Sở Giao thông vận tải, Sở Tài chính đều không thể buộc DN phải kê khai lại hoặc giảm ngay giá vé.
Trong khi các DN vận tải hành khách, nhà xe của TP Hồ Chí Minh nghiêm túc thực hiện kê khai, giảm giá vé từ 3% đến 10%, các DN vận tải, nhà xe thuộc tỉnh Đồng Nai lân cận giảm giá vé ở mức từ 3% đến 20%, thì việc các nhà xe, DN vận tải khách liên tỉnh chây ì, không giảm giá vé là không thể biện minh, dù với bất kỳ lý do gì.
Không chỉ không giảm giá vé, hầu hết các DN này còn áp dụng phụ thu tối đa mức cho phép khiến giá vé xe từ TP Hồ Chí Minh đi khu vực miền trung, Tây Nguyên và phía bắc có sự chênh lệch khá lớn. Cụ thể, với một số nhà xe thương hiệu chạy tuyến TP Hồ Chí Minh đi Hà Nội, giá vé giường nằm chỉ ở mức từ 1,45 đến 1,5 triệu đồng/lượt, thì xe giường nằm của một hãng khác đi Hải Phòng có cự ly ngắn hơn tới vài chục km lại thu của khách đến 1,63 triệu đồng/lượt.
Cũng theo ông Hải, nhu cầu đi lại bằng xe giường nằm của hành khách từ TP Hồ Chí Minh đi các tuyến miền trung, Tây Nguyên và phía bắc còn khá cao. Hiện nhiều DN, nhà xe có thương hiệu vẫn tiếp tục thuê thêm xe ngoài, nhiều thì thuê thêm từ 20 đến 30 xe, ít cũng từ 5 đến 7 xe. Dự kiến, dịp Tết năm nay, các nhà xe có thương hiệu tại Bến xe Miền Đông sẽ thuê xe ngoài, đưa vào tăng cường khoảng 400 xe. Tuy nhiên, theo một đại diện nhà xe, năm nay các DN đi thuê thêm xe ngoài vào chạy tăng cường rất khó khi bị xe dù, xe hợp đồng trá hình ngoài bến giành giật thuê với giá cao hơn. Để có thể thuê được xe với giá thấp hơn trong lúc trần giá vé đã bị khống chế, nhiều DN vận tải, nhà xe khi thuê xe đã phải chấp nhận “cắt” lại phần hầm hàng cho chủ xe tự khai thác.
Từ đây đã xuất hiện tình trạng hành khách đi xe gửi theo hành lý bị nhà xe "chặt chém" cước hành lý, hàng hóa một cách vô tội vạ. Xe trong bến còn vậy, nên xe ngoài bến càng được đà "chặt chém" khách nhiều hơn. Những ngày qua giá vé xe khách ngoài bến, xe hợp đồng trá hình của một số nhà xe chạy từ khu vực Tân Bình, Tân Phú về miền trung đã được hét cao hơn giá vé xe trong bến đến vài trăm nghìn đồng. Còn muốn được đi xe thương hiệu, xe hợp đồng ngoài bến về khu vực phía bắc, những ngày này khách chỉ còn cách phải chấp nhận trả tiền ngang bằng, thậm chí là cao hơn so giá vé tàu hỏa hạng sang.
 |
Ảnh minh họa. |
“Móc túi” hành khách?
Thông tin về số lượng khách và số đầu xe xuất bến hằng ngày của Bến xe Miền Đông cho thấy, bình quân ngày thường, mỗi xe xuất bến chỉ đạt từ 15 đến 20 hành khách, chưa đầy một nửa số ghế, số giường trên xe, nhưng các nhà xe, DN vận tải khách đường dài vẫn có thể duy trì hoạt động và có lãi khi lách luật khai thác thêm hàng hóa để bù đắp tiền nhiên liệu và chi phí dọc đường. Vào những ngày cao điểm Tết, khi khách chật kín xe, chiều rỗng đã được khách trả đến 60% giá vé để nhà xe có thể quay đầu từ các tỉnh, thành phố vào TP Hồ Chí Minh chạy lượt mới, nhiều nhà xe vẫn không chịu giảm giá vé hoặc chỉ giảm nhỏ giọt để đối phó. Tình trạng này giống như kiểu kinh doanh cơ hội, bắt chẹt các thượng đế thời điểm nhu cầu đi lại tăng cao.
Để tiếp tục giám sát việc giảm giá cước vận tải, ngày 10-2 vừa qua chính quyền TP Hồ Chí Minh đã chỉ đạo Sở Tài chính phối hợp các sở ngành liên quan thành lập các đoàn kiểm tra việc chấp hành quy định về quản lý giá cước vận tải trên địa bàn từ nay đến sau Tết Nguyên đán; kiểm tra việc thực hiện niêm yết giá, kê khai giá, bán theo giá kê khai đối với dịch vụ kinh doanh vận tải hành khách bằng xe taxi và bằng xe ô-tô theo tuyến cố định. Các đoàn kiểm tra được phép xử lý nghiêm với những DN vận tải chưa giảm giá cước hoặc giảm chưa tương xứng với mức giảm giá xăng dầu và các vi phạm về giá; truy thu thuế đối với các DN kê khai giá không đúng với cơ cấu và tỷ lệ chi phí trong giá thành kinh doanh vận tải…
Tuy nhiên, với những nhà xe đăng ký kê khai giá ở các tỉnh, thành phố khác chưa chịu giảm giá vé hiện vẫn công khai “móc túi” hành khách, các đoàn kiểm tra của TP Hồ Chí Minh cũng chỉ có thể kiến nghị Sở Tài chính, Sở Giao thông vận tải gửi văn bản tới các địa phương để đề nghị xem xét lại việc kê khai giá vé của DN vận tải. Nhưng trong lúc nhu cầu đi xe Tết đang nóng, thì việc kiến nghị qua lại cũng sẽ phải mất nhiều ngày mới có kết quả.
Theo tính toán đại diện một hãng vận tải khách, xăng dầu chiếm đến 40% giá thành vận tải đường bộ. Xăng dầu rẻ, chi phí các mặt hàng khác cũng giảm theo nên ít nhất các DN vận tải, nhà xe phải giảm từ 10 đến 15% giá vé trước khi phụ thu mới hợp lý. Tuy nhiên, khi xăng dầu đã giảm giá ở mức 30% so trước đây, giá vé xe khách giường nằm cao nhất năm nay từ TP Hồ Chí Minh đi Hải Phòng, Hà Nội vẫn còn ở mức giá hơn 1,6 triệu đồng/lượt, gần bằng với vé tàu hỏa. Các tuyến nóng đi miền trung, Tây Nguyên như Quảng Ngãi, Quảng Nam, Vinh và Gia Lai, Đác Lắc…, giá vé xe khách Tết năm nay cũng chỉ rẻ hơn năm ngoái không đáng kể. Trong những ngày tới, có thể sẽ tiếp tục còn hàng nghìn hành khách đi trên các chuyến xe Tết bị “móc túi” một cách công khai.
