Mô hình bảo tồn bền vững loài 'thủy quái' Amazon

0:00 / 0:00
0:00
(Ngày Nay) - Được tìm thấy ở lưu vực sông Amazon, cá tai tượng là trong những loài cá nước ngọt lớn nhất thế giới, có thể dài tới 3 m và nặng 200 kg.
Mô hình bảo tồn bền vững loài 'thủy quái' Amazon

Cá tai tượng có khả năng hô hấp đáng nể khi vừa sống được ở vùng nước có ít oxy và thậm chí có thể sống trên mặt đất suốt một ngày mà không cần có nước. Thức ăn của loài này thường là cá, nhưng cũng có thể săn cả chim, thằn lằn hay động vật có vú nhỏ, con mồi sẽ bị nghiền nát bằng chiếc lưỡi phủ đầy răng.

Một điểm đáng chú ý trên cơ thể cá tai tượng đó là lớp vảy có độ cứng tương đương một chiếc áo chống đạn, bảo vệ nó khỏi những chiếc răng sắc như dao cạo của loài cá piranha. 

Cá tai tượng được mệnh danh là "Kẻ hủy diệt của vương quốc động vật", nhưng chúng có một khuyết điểm chết người: thịt của chúng có hương vị rất ngon. Với tên gọi địa phương là pirarucu, nó còn được gọi là "cá tuyết của Amazon," nhờ lớp thịt trắng chắc và ít xương. Cá tai tượng là một nguồn thực phẩm quan trọng cho cộng đồng thổ dân, nhưng cũng được đánh giá cao đối với những thực khách sành ăn ở một số thành phố lớn nhất của Brazil.

Mô hình bảo tồn bền vững loài 'thủy quái' Amazon ảnh 1

Cá tai tượng là đặc sản của sông Amazon, đã có lúc loài này bị đánh bắt tới mức tận diệt.

Tình trạng đánh bắt quá mức dẫn đến suy giảm số lượng cá tai tượng, và trong thập niên 1990, các nhà chức trách Brazil đã phải ra lệnh cấm đánh bắt loài cá này. Tuy nhiên, tình trạng đánh bắt bất hợp pháp vẫn tiếp diễn khiến loài cá khổng lồ có nguy cơ biến mất khỏi các vùng nước Amazon. Nhưng nhờ hai thập kỷ nỗ lực của các nhà bảo tồn và cộng đồng địa phương, nguy cơ này đã bị xóa bỏ.

Một điều nữa, đó là cá tai tượng vẫn được khai thác để làm thức ăn. Trên thực tế, việc tiêu thụ cá tai tượng đóng vai trò quan trọng trong việc bảo tồn loài vật này.

Giải cứu thủy quái

Ngày nay, việc đánh bắt cá tai tượng vẫn bị cấm ở Brazil ngoại trừ các khu vực có thỏa thuận khai thác dựa vào cộng đồng, theo nhà sinh thái học João Campos-Silva.

Arapaima dành cả mùa mưa để bơi theo dòng nước tới các khu rừng nơi chúng sinh sản, sau đó quay trở lại các hồ khi mực nước giảm. Tập trung vào sông Juruá và các hồ xung quanh ở bang Amazonas phía bắc Brazil, một chương trình do tổ chức bảo tồn Institutio Juruá thực hiện hơn một thập kỷ trước đã tiến hành điều tra số lượng cá tai tượng hàng năm và tính toán hạn ngạch thu hoạch bền vững cho mỗi hồ trong năm sau.

Theo quy định, cá chỉ được khai thác khi đã đến tuổi trưởng thành và không quá 30% số lượng cả đàn. Các cộng đồng địa phương canh gác các lối vào hồ quanh năm để ngăn chặn những kẻ đánh cá bất hợp pháp đến từ bên ngoài khu bảo tồn. Chỉ được phép thu hoạch trong khoảng thời gian từ tháng 8 đến tháng 11, và bất kỳ con cá nào dài hơn 1,55 mét sẽ được thả trở lại mặt nước.

Mô hình bảo tồn bền vững loài 'thủy quái' Amazon ảnh 2

Song song với việc bảo tồn, các cộng đồng địa phương được phép khai thác một số lượng nhất định cá tai tượng để có nguồn thu nhập.

Francisco Araújo - lãnh đạo cộng đồng Xibauazinho ở bang Amazonas giải thích: "Trước khi có quy định cấm đánh bắt cá tai tượng, chúng tôi không được giao quản lý các hồ nước. Những người đánh cá ở vùng khác tới đây tìm cá tai tượng đến mức chúng gần như biến mất".

Sau 11 năm áp dụng quy định bảo tồn cá, ông Araújo cho biết có hơn 4.000 con cá tai tượng trong các hồ của cộng đồng Xibauazinho.

Nghiên cứu của nhà sinh thái học Campos-Silva về các hồ xung quanh sông Juruá trong cùng thời kỳ cho thấy số lượng cá tai tượng đã tăng gấp 4 lần, cùng với đó loài này đã mở rộng phạm vi sinh sống. Ông Campos-Silva ước tính hiện có khoảng 330.000 cá tai tượng sống trong 1.358 hồ ở 35 khu vực, với hơn 400 cộng đồng tham gia quản lý chúng.

"Thu nhập từ đánh bắt cá tai tượng đang tạo ra lợi ích xã hội rõ ràng, giúp tạo ra chinh phí xây dựng các trường học và cải thiện cơ sở hạ tầng, an sinh xã hội và chăm sóc sức khỏe, cũng như thúc đẩy bình đẳng giới trong các cộng đồng", ông Campos-Silva nói.

Campos-Silva hy vọng mô hình bảo tồn bền vững này sẽ khuyến khích nhiều cộng đồng tham gia và cuối cùng giúp bảo tồn nhiều động vật hoang dã hơn ở Amazon.

“Chúng ta đang phải đối mặt với sự suy giảm toàn cầu của các loài động vật có xương sống lớn. Ở đây chúng tôi có một ví dụ rất khả quan cho thấy rõ ràng rằng chúng ta có thể làm tốt hơn, bằng cách cân bằng giữa bảo tồn và đáp ứng nhu cầu xã hội", nhà sinh thái học chỉ ra.

Theo CNN
Ông Ngô Đông Hải giữ chức Phó Trưởng Ban Tuyên giáo Trung ương
Ông Ngô Đông Hải giữ chức Phó Trưởng Ban Tuyên giáo Trung ương
(Ngày Nay) - Chiều 22/11, tại Hà Nội, Ban Tuyên giáo Trung ương tổ chức Hội nghị công bố quyết định của Bộ Chính trị về việc điều động, phân công, bổ nhiệm Ủy viên Trung ương Đảng, Bí thư Tỉnh ủy Thái Bình Ngô Đông Hải giữ chức Phó Trưởng Ban Tuyên giáo Trung ương.
Miễn vé tham quan Thành nhà Hồ trong Ngày Di sản văn hóa Việt Nam
Miễn vé tham quan Thành nhà Hồ trong Ngày Di sản văn hóa Việt Nam
(Ngày Nay) - Ngày 22/11, Trung tâm Bảo tồn Di sản Thành nhà Hồ (huyện Vĩnh Lộc, Thanh Hóa) cho biết, nhân kỷ niệm Ngày Di sản văn hóa Việt Nam (23/11/2005 - 23/11/2024), Trung tâm sẽ miễn vé cho du khách trong nước và quốc tế đến tham quan, trải nghiệm tại di sản Thành nhà Hồ.
Kháng thuốc tăng nguy cơ lây lan bệnh, bệnh nặng và tử vong
Kháng thuốc tăng nguy cơ lây lan bệnh, bệnh nặng và tử vong
(Ngày Nay) - Ngày 22/11, tại Hà Nội, Bộ Y tế phối hợp với Tổ chức Y tế Thế giới (WHO) và các đối tác quốc tế tổ chức mít tinh hưởng ứng “Tuần lễ Thế giới nâng cao nhận thức về kháng thuốc” từ ngày 18-24/11/2024 và Hội nghị triển khai Kế hoạch hành động phòng, chống kháng thuốc lĩnh vực y tế giai đoạn 2024 – 2025.
Thứ trưởng Bộ VH,TT&DL Hồ An Phong.
Hội nghị triển khai Chỉ thị 30/CT-TTg: Bước ngoặt quan trọng cho ngành công nghiệp văn hóa Việt Nam
(Ngày Nay) - Ngày 21 và 22/11/2024, Bộ VH,TT&DL đã tổ chức Hội nghị triển khai Chỉ thị số 30/CT-TTg ngày 29/8/2024 của Thủ tướng Chính phủ về phát triển các ngành công nghiệp văn hóa Việt Nam. Hội nghị được kỳ vọng trở thành bước đột phá, đặt nền tảng cho sự phát triển mạnh mẽ và bền vững của ngành công nghiệp văn hóa. Liên hiệp các Hội UNESCO Việt Nam cũng cử đại diện tham dự hội nghị nhằm học hỏi kinh nghiệm thực tiễn để thúc đẩy công nghiệp văn hóa gắn liền với hợp tác toàn cầu.
Gia Lai : Ngôi cổ tự duy nhất được phong sắc tứ
Gia Lai : Ngôi cổ tự duy nhất được phong sắc tứ
(Ngày Nay) - Gia Lai hiện có hàng trăm ngôi chùa, trong đó có nhiều chùa đã qua trăm năm lịch sử. Nhưng chỉ duy nhất chùa Tân An (đường Nguyễn Thiếp, phường Tây Sơn, thị xã An Khê) được sự công nhận và ban tặng của hoàng gia nhà Nguyễn, gọi là sắc tứ.
Sắp xếp đơn vị hành chính của 12 tỉnh, thành phố trực thuộc Trung ương
Sắp xếp đơn vị hành chính của 12 tỉnh, thành phố trực thuộc Trung ương
(Ngày Nay) - Thay mặt Ủy ban Thường vụ Quốc hội, Chủ tịch Quốc hội Trần Thanh Mẫn đã ký ban hành các Nghị quyết của Ủy ban Thường vụ Quốc hội về việc sắp xếp đơn vị hành chính giai đoạn 2023 - 2025 của 12 tỉnh, thành phố trực thuộc Trung ương, gồm: An Giang, Đồng Tháp, Hà Nam, Hà Nội, Hà Tĩnh, TP Hồ Chí Minh, Phú Thọ, Sơn La, Quảng Ngãi, Quảng Trị, Trà Vinh, Vĩnh Phúc, giai đoạn 2023 – 2025.
Đặc sắc chương trình giao lưu "Sắc màu di sản"
Đặc sắc chương trình giao lưu "Sắc màu di sản"
(Ngày Nay) - Tối 21/11, tại hồ Nguyên Phi Ỷ Lan (thành phố Bắc Ninh), Sở Văn hóa, Thể thao và Du lịch tỉnh Bắc Ninh tổ chức Chương trình nghệ thuật dân ca trên thuyền và giao lưu các miền di sản chủ đề "Sắc màu di sản".
Phật dạy 5 điều thân kính với làng xóm
Phật dạy 5 điều thân kính với làng xóm
(Ngày Nay) - Mối quan hệ làng xóm cũng có những nhiêu khê và phức tạp, nếu không khéo thì từ thâm tình lại hóa ra giận ghét, thậm chí là oán thù. Cho nên Đức Phật rất tinh tế khi dạy phải thân kính với bà con.
Học cách trân quý từng phút giây còn sống
Học cách trân quý từng phút giây còn sống
(Ngày Nay) - Khi tôi nghe thấy tin có người nào đó vừa mất đi, tin ấy với tôi như tiếng chuông thức tỉnh. Tiếng chuông đó là một lời nhắc nhở sâu sắc về sự mong manh của kiếp người.