Làm đường "quên" lo thoát nước
Việc nâng cấp, mở rộng Quốc lộ 1A nhằm mục đích phát triển kinh tế - xã hội của đất nước là việc làm hết sức đúng đắn và cần thiết. Tuy nhiên việc nâng nền đường 1A lên quá cao, trung bình từ 0,5 đến 0,7m, thậm chí nhiều nơi lên đến 1m, ngoài ra còn được bổ sung dải phân cách làm bằng bê tông cao gần mét và được xếp kín mít nhau đang khiến cho Quốc lộ đứng trước nguy cơ trở thành đê chắn nước lũ từ vùng thượng du xuống hạ du các tỉnh miền Trung.
 |
 |
Cống thoát nước cũ có khẩu độ quá nhỏ lại bị đơn vị thi công đổ những tấm nhựa thải trước miệng cống, gây cản trở dòng nước. |
Dù trong quá khứ tuyến đường huyết mạch này từng được Nhà nước và các địa phương nhiều lần nâng cấp tu sửa nên cốt đường đã cao hơn so với mặt bằng khu dân cư. Dẫu vậy chưa bao giờ người dân sống hai bên đường thấy Quốc lộ 1A được nâng cấp với cao độ lớn và triệt để như lúc này.
Tuy nhiên, điều đáng bàn là trong quá trình nâng cấp, mở rộng Quốc lộ 1A, về cơ bản hệ thống cầu, cống cũ vẫn được giữ nguyên do chất lượng còn tốt, chưa có dấu hiệu hỏng hóc nên vẫn tiếp tục được sử dụng. Trong khi số lượng cầu, cống mới được xây dựng bổ sung là không nhiều, đồng thời khẩu độ (cao & rộng) cầu, cống không thay đổi.
Như vậy, có nghĩa là dù được nâng cao và mở rộng đồng loạt nhưng việc thiếu hệ thống thoát nước đã biến con đường thành tuyến đê bao ngăn nước, và nước lũ vốn dĩ khó thoát nay lại càng bí hơn. Đồng thời, nền đường cao sẽ khiến cho nước lũ dễ bị ứ đọng tạo sức ép lớn và trở nên hung dữ tàn phá các công trình giao thông quan trọng. Đặc biệt, việc nâng đường "quên" lo thoát nước vô tình đã chuyển ngập từ đường vào nhà dân và hệ quả thì ai cũng có thể hình dung được.
 |
 |
 |
Cống mới được thi công một cách cẩu thả, mưa lũ chưa về đã nứt nẻ, sụt lún trầm trọng. |
Cảnh báo về nguy cơ ngập úng
Miền Trung với đặc điểm các con sông đều ngắn, dốc, lưu vực nhỏ nên đỉnh lũ nhọn, hễ mưa lớn là sẽ có lũ. Địa hình miền Trung lại hẹp ngang, không có vùng trung du nên lũ tập trung nhanh. Dãy Trường Sơn kéo dài từ Bắc vào Nam, có nơi núi đâm ra tới biển (đèo Cả, đèo Hải Vân). Các cửa sông luôn bị đưa lên phía Bắc do tác động của dòng hải lưu gần bờ và bị bồi lấp bởi gió mùa Đông Bắc. Hằng năm, chịu ảnh hưởng trung bình 6-7 cơn bão, có năm lên tới 10 cơn bão với lượng mưa kéo dài từ tháng 6 đến tháng 12.
Các trung tâm kinh tế - xã hội miền Trung đều tập trung ở các vùng ven biển thường xuyên bị ngập lụt khi có lũ lớn, đặc biệt là khi có lũ kết hợp với triều cường. Đường Quốc lộ 1A và đường sắt chạy dài từ Bắc vào Nam như một tuyến đê ngăn lũ , chênh lệch mực nước giữa thượng và hạ lưu khi có lũ lên tới 2 – 3 mét.
Thực tế cũng chứng kiến trong những năm qua hầu như các địa phương miền Trung đều phải đối mặt với tình trạng ngập úng thường xuyên và kéo dài trong mùa mưa lũ, đỉnh điểm là những trận lũ lịch sử ở Thừa Thiên – Huế (năm 1999), Hà Tĩnh (năm 2010), Quảng Bình (2013),... Đặc biệt, tình hình mưa lũ trên địa bàn miền Trung ngày càng diễn biến theo chiều hướng phức tạp và khó đoán hơn bao giờ hết khi lũ thường lên rất nhanh (chỉ sau 1 đến 2 ngày) khiến người dân không kịp trở tay nên thiệt hại là rất lớn.
 |
Cảnh ngập lụt trên diện rộng ở huyện Lệ Thủy (Quảng Bình) năm 2013 (ảnh Internet). |
Trong báo cáo tình hình thiệt hại do lũ lụt trong những năm gần đây, hầu hết các tỉnh miền Trung đều đề cập đến sự nguy hiểm và thiệt hại do tình trạng ứ nước trên hành lang phía Tây Quốc lộ 1A và đường sắt Bắc – Nam, đồng thời kiến nghị Trung ương quan tâm đầu tư xây dựng thêm cống thoát nước, mở rộng khẩu độ thông thủy qua cả hai tuyến giao thông đường bộ lẫn đường sắt, cải tạo hệ thống cầu cống thoát nước trên trục giao thông huyết mạch Bắc – Nam và các tuyến đường ngang, tỉnh lộ để giảm nhẹ thiên tai.
Như vậy có thể khẳng định việc nâng cấp, mở rộng Quốc lộ 1A đoạn qua khu vực miền Trung cần phải tính toán kỹ, phải kết hợp đồng bộ giữa việc nâng cao nền đường với việc xây dựng hệ thống thoát nước và công tác phân lũ, nếu không sẽ gây ngập úng cục bộ trên diện rộng hết sức nguy hiểm. Thực trạng này càng đáng báo động hơn trong bối cảnh miền Trung đang chuẩn bị bước vào mùa mưa bão mới.
Từ những thực tế nhức nhối và các ý kiến đóng góp nêu trên, thiết nghĩ các ngành chức năng cần có cách giải quyết hợp lý, thuận lòng dân để người dân yên tâm, ổn định cuộc sống. Nếu không có giải pháp khắc phục triệt để sự bất cập nói trên thì cuộc sống của người dân sẽ còn tiếp tục khó khăn, bất ổn.
