'Rừng già' dưới đáy đại dương

[Ngày Nay] - Các rạn san hô là những cấu trúc nằm dưới biển bao gồm phần khung của loài động vật không xương sống có tên san hô. Các rạn san hô không chỉ có vẻ đẹp diệu kỳ mà còn đóng vai trò quan trọng trong việc bảo vệ môi trường và hệ sinh thái biển. Thế nhưng, do biến đổi khí hậu, chúng đang dần biến mất.
Ảnh minh họa
Ảnh minh họa

Các chủng san hô tạo nên rạn san hô được gọi là hermatypic, hay san hô “cứng” bởi chúng tiết ra calcium carbonate để tạo nên những bộ xương ngoại vi bảo vệ phần thân mềm bên trong của chúng. Các loại san hô khác gọi là san hô “mềm”. Mỗi cá thể san hô đều sản sinh trên phần khung xương ngoại vi của tổ tiên chúng, sau đó xây dựng thêm phần khung này, từ đó tạo nên những rạn san hô rộng lớn. Nhiều thế kỷ trôi qua, những rạn san hô lớn dần và trở thành một quần thể lớn trong môi trường biển.

San hô có thể được tìm thấy trên khắp các đại dương, từ quần đảo Aleutian ngoài khơi Alaska cho tới các vùng biển ấm như Caribbea. Những rạn san hô lớn nhất thường xuất hiện ở những vùng biển sạch và sâu. Hiện nay, rạn san hô lớn nhất thế giới chính là rạn Great Barrier ở Australia, trải dài hơn 2.400 km.

Trên thế giới có hàng trăm chủng loài san hô. San hô có rất nhiều hình dạng và màu sắc: Từ hình tròn, hình giống não người, cho tới hình roi, và hình quạt... San hô thuộc lớp động vật ruột khoang, một nhóm bao gồm cả các loài sứa, hải quỳ và nhiều loài thân mềm khác.

Phần lớn các rạn san hô trên thế giới ngày nay có tuổi đời từ 5.000 đến 10.000 năm. Chúng thường được tìm thấy ở những vùng nước sạch, ấm, và sâu, nơi có nhiều ánh sáng mặt trời. Các rạn san hô bao phủ gần 1% diện tích đáy biển - và tất cả các rạn san hô này kết hợp lại sẽ tạo nên một khu vực rộng 285.000 km vuông, tương đương diện tích bang Nevada, Mỹ.

Khoảng 25% sinh vật biển trên thế giới dựa vào các rạn san hô để tìm thức ăn, nơi trú ẩn và sinh sản. Thường được xem là “rừng già của biển cả” nhờ tính đa dạng sinh học, các rạn san hô là môi trường sống chủ yếu của hơn 4.000 loài cá, 700 loài san hô và hàng nghìn loài động thực vật biển khác.

Ngoài vai trò môi trường sống của nhiều chủng loài sinh vật dưới biển, các rạn san hô còn cung cấp nguồn lợi trị giá 30 tỷ USD mỗi năm cho toàn thế giới, thông qua lượng thực phẩm, nghề đánh cá và du lịch.

 Thế nhưng các rạn san hô lại đang đứng trước bờ vực tuyệt chủng. Hiện tượng axit hóa đại dương - gây nên do các đại dương hấp thụ quá nhiều carbon dioxide mà con người thải ra khí quyển thông qua việc đốt nhiên liệu hóa thạch - đã làm giảm khả năng sinh sản khung xương ngoại vi bảo vệ san hô. Ô nhiễm nguồn nước cũng ảnh hưởng nghiêm trọng tới các rạn san hô. Dư lượng thuốc trừ sâu sử dụng trong nông nghiệp, xăng dầu, nước thải trong cống rãnh và nhiều loại chất hóa học... khiến san hô không thể sinh sôi.

Khi nhiệt độ các đại dương tăng do hiện tượng nóng lên toàn cầu, phần thân mềm của san hô tự trực xuất loài tảo zooxanthellae sống ký sinh bên trong ra ngoài. Một khi loài tảo này thoát khỏi, san hô sẽ không có màu rực rỡ như trước nữa, mà chỉ là phần khung xương trắng - gọi là hiện tượng tẩy trắng san hô. Các loài san hô nếu thiếu zooxanthellae thường sẽ không thể sống sót.

Các hoạt động đánh bắt cá, như đánh cá bằng hóa chất - xịt độc chất cyanid xuống nước để làm tê liệt cá - hay đánh cá bằng chất nổ cũng có thể hủy hoại những rạn san hô hàng nghìn năm tuổi chỉ trong vòng vài phút.

Rạn san hô lớn nhất thế giới, rạn Great Barrier, là nhà của ít nhất 400 loài san hô khác nhau và hàng nghìn chủng loài cá, động vật thân mềm, rắn biển, rùa biển, cá voi cá heo, chim... Cũng giống như nhiều rạn san hô khác trên thế giới, hệ sinh thái độc đáo này đang bị đe dọa.

Đợt nóng bất thường trong năm 2016 đã khiến cho phần lớn san hô trong rạn Great Barier chết hàng loạt. Một nghiên cứu năm 2018 đăng tải trên tạp chí Nature Communications chỉ ra rằng hơn 60% các rạn san hô nước sâu (ở độ sâu 15 m) của thế giới chịu tình trạng tẩy trắng, và 30% bị chết. Thêm vào đó, 40% các rạn san hô ít được khám phá hơn (ở độ sâu 40 m) chịu tình trạng tẩy trắng cục bộ.

Không chỉ rạn Great Barrier mà tất cả các rạn san hô trên thế giới đang chịu sự đe dọa tuyệt chủng. Nếu các rạn san hô biến mất, nó sẽ gây ảnh hưởng lớn tới nghề đánh bắt cá, các chủng loài sinh vật sống dựa vào chúng, và đảo quốc, quốc gia vốn sống dựa vào các nguồn lợi từ hải sản.

Chính phủ Australia hiện đang đẩy mạnh các nỗ lực bảo tồn rạn san hô Great Barrier. Kế hoạch dài hạn của họ đưa ra nhiều nỗ lực nhằm giảm thiểu và hướng tới ngăn chặn hoàn toàn các loại hóa chất gây hại đổ ra biển, giảm tình trạng đánh bắt cá trái phép và kiểm soát chất lượng nước ở các khu vực có rạn san hô.

Hiện tượng axit hóa đại dương - gây nên do các đại dương hấp thụ quá nhiều carbon dioxide mà con người thải ra khí quyển thông qua việc đốt nhiên liệu hóa thạch - đã làm giảm khả năng sinh sản khung xương ngoại vi bảo vệ san hô. Ô nhiễm nguồn nước cũng ảnh hưởng nghiêm trọng tới các rạn san hô. Dư lượng thuốc trừ sâu sử dụng trong nông nghiệp, xăng dầu, nước thải trong cống rãnh và nhiều loại chất hóa học... khiến san hô không thể sinh sôi.

Miễn vé tham quan Thành nhà Hồ trong Ngày Di sản văn hóa Việt Nam
Miễn vé tham quan Thành nhà Hồ trong Ngày Di sản văn hóa Việt Nam
(Ngày Nay) - Ngày 22/11, Trung tâm Bảo tồn Di sản Thành nhà Hồ (huyện Vĩnh Lộc, Thanh Hóa) cho biết, nhân kỷ niệm Ngày Di sản văn hóa Việt Nam (23/11/2005 - 23/11/2024), Trung tâm sẽ miễn vé cho du khách trong nước và quốc tế đến tham quan, trải nghiệm tại di sản Thành nhà Hồ.
Kháng thuốc tăng nguy cơ lây lan bệnh, bệnh nặng và tử vong
Kháng thuốc tăng nguy cơ lây lan bệnh, bệnh nặng và tử vong
(Ngày Nay) - Ngày 22/11, tại Hà Nội, Bộ Y tế phối hợp với Tổ chức Y tế Thế giới (WHO) và các đối tác quốc tế tổ chức mít tinh hưởng ứng “Tuần lễ Thế giới nâng cao nhận thức về kháng thuốc” từ ngày 18-24/11/2024 và Hội nghị triển khai Kế hoạch hành động phòng, chống kháng thuốc lĩnh vực y tế giai đoạn 2024 – 2025.
Thứ trưởng Bộ VH,TT&DL Hồ An Phong.
Hội nghị triển khai Chỉ thị 30/CT-TTg: Bước ngoặt quan trọng cho ngành công nghiệp văn hóa Việt Nam
(Ngày Nay) - Ngày 21 và 22/11/2024, Bộ VH,TT&DL đã tổ chức Hội nghị triển khai Chỉ thị số 30/CT-TTg ngày 29/8/2024 của Thủ tướng Chính phủ về phát triển các ngành công nghiệp văn hóa Việt Nam. Hội nghị được kỳ vọng trở thành bước đột phá, đặt nền tảng cho sự phát triển mạnh mẽ và bền vững của ngành công nghiệp văn hóa. Liên hiệp các Hội UNESCO Việt Nam cũng cử đại diện tham dự hội nghị nhằm học hỏi kinh nghiệm thực tiễn để thúc đẩy công nghiệp văn hóa gắn liền với hợp tác toàn cầu.
Bước tiến đột phá trong dự án xây dựng Bản đồ Tế bào con người
Bước tiến đột phá trong dự án xây dựng Bản đồ Tế bào con người
(Ngày Nay) - Các nhà khoa học quốc tế ngày 20/11 đã công bố bản thiết kế đầu tiên về sự phát triển của hệ xương người, đánh dấu bước tiến quan trọng trong dự án Bản đồ Tế bào con người (Human Cell Atlas), một nỗ lực lớn nhằm tạo ra bản đồ sinh học chi tiết của mọi loại tế bào trong cơ thể người.
Gia Lai : Ngôi cổ tự duy nhất được phong sắc tứ
Gia Lai : Ngôi cổ tự duy nhất được phong sắc tứ
(Ngày Nay) - Gia Lai hiện có hàng trăm ngôi chùa, trong đó có nhiều chùa đã qua trăm năm lịch sử. Nhưng chỉ duy nhất chùa Tân An (đường Nguyễn Thiếp, phường Tây Sơn, thị xã An Khê) được sự công nhận và ban tặng của hoàng gia nhà Nguyễn, gọi là sắc tứ.
Đặc sắc chương trình giao lưu "Sắc màu di sản"
Đặc sắc chương trình giao lưu "Sắc màu di sản"
(Ngày Nay) - Tối 21/11, tại hồ Nguyên Phi Ỷ Lan (thành phố Bắc Ninh), Sở Văn hóa, Thể thao và Du lịch tỉnh Bắc Ninh tổ chức Chương trình nghệ thuật dân ca trên thuyền và giao lưu các miền di sản chủ đề "Sắc màu di sản".
Phật dạy 5 điều thân kính với làng xóm
Phật dạy 5 điều thân kính với làng xóm
(Ngày Nay) - Mối quan hệ làng xóm cũng có những nhiêu khê và phức tạp, nếu không khéo thì từ thâm tình lại hóa ra giận ghét, thậm chí là oán thù. Cho nên Đức Phật rất tinh tế khi dạy phải thân kính với bà con.
Học cách trân quý từng phút giây còn sống
Học cách trân quý từng phút giây còn sống
(Ngày Nay) - Khi tôi nghe thấy tin có người nào đó vừa mất đi, tin ấy với tôi như tiếng chuông thức tỉnh. Tiếng chuông đó là một lời nhắc nhở sâu sắc về sự mong manh của kiếp người.
Oai nghi của người tu hành
Oai nghi của người tu hành
(Ngày Nay) - Oai nghi cùng với chánh kiến và tịnh giới là ba yếu tố làm nên đạo hạnh - phẩm chất của tu sĩ Phật giáo, như cố Trưởng lão Hòa thượng Thích Thiện Siêu, bậc am tường kinh luật luận đã từng nhấn mạnh.
Tác phẩm có tên “Comedian” của nghệ sĩ người Italy Maurizio Cattelan ra mắt lần đầu năm 2019 tại triển lãm Art Basel ở Miami Beach, đã gây tranh cãi về việc có thể được coi là nghệ thuật hay không. Ảnh: AP
6,2 triệu USD cho quả chuối dán tường
(Ngày Nay) - 6,2 triệu USD là mức giá vừa được trả cho một tác phẩm nghệ thuật gây tranh cãi, một quả chuối tươi dán lên tường bằng băng dính bạc. Tác phẩm được đưa ra trong một cuộc bán đấu giá của Sotheby’s ở New York, Mỹ.