Sự kiện Tunguska: Vụ nổ trên không thách thức khoa học hơn 100 năm

Ngày 30/6/1908, tại khu vực Tunguska của Siberia ở Nga đột nhiên xuất hiện một vụ nổ nghiêm trọng, đây là một sự kiện nổi tiếng với tên là “sự kiện Tunguska”. Vụ nổ cho đến nay gần như chưa có lời giải thích thỏa đáng của khoa học.
Sự kiện Tunguska: Vụ nổ trên không thách thức khoa học hơn 100 năm

Sự kiện Tunguska là một vụ nổ xảy ra tại tọa độ 60°55′B, 101°57′Đ, gần sông Podkamennaya Tunguska ở vùng tự trị Evenk, Siberi thuộc Nga hiện nay, lúc 7h17 sáng ngày 30/6/1908.

Sự kiện Tunguska: Vụ nổ trên không thách thức khoa học hơn 100 năm - anh 1

Vị trí xảy ra vụ nổ Tunguska năm 1908 (chấm đỏ). Ảnh Wikipedia

Lần đầu tiên các nhà khoa học đến hiện trường để thực hiện việc kiểm tra, họ đã đoán rằng chắc hẳn đây phải là một sự kiện va chạm thiên thạch, nhưng rút cuộc họ đã không tìm thấy bất kỳ manh mối nào tại hiện trường có liên quan với thiên thạch.

Theo các nhà khoa học, sự kiện Tunguska gây ra bởi vụ nổ trên không của một tiểu hành tinh hay sao chổi từ khoảng cách 5 đến 10 km trên bề mặt Trái đất.

Năng lượng của vụ nổ sau này được ước tính trong khoảng 10 đến 20 triệu tấn TNT, tương đương với Castle Bravo, quả bom hạt nhân mạnh nhất từng được Mỹ chế tạo. Vụ nổ đã làm đổ khoảng 60 triệu cây trên diện tích 2.150 km vuông.

Sự kiện Tunguska: Vụ nổ trên không thách thức khoa học hơn 100 năm - anh 2

Sức công phá của vụ nổ Tunguska ước tính 10-20 ngàn megaton TNT. Ảnh minh họa

Thiên thạch hay sao chổi?

Thành phần những mảnh sót lại của vật thể Tunguska vẫn là một vấn đề gây tranh cãi. Năm 1930, nhà thiên văn học người Anh F.J.W. Whipple đã cho rằng vật thể Tunguska là một sao chổi. Một sao chổi thiên thạch, gồm chủ yếu là băng và bụi, đã hoàn toàn bốc hơi sau khi va chạm vào khí quyển Trái Đất và không để lại dấu vết rõ ràng nào.

Giả thuyết sao chổi càng được ủng hộ thêm khi trong nhiều đêm sau vụ nổ trên toàn châu Âu đều có bầu trời đêm sáng rực, rõ ràng do bụi phân tán trên tầng cao khí quyển gây ra. Hơn nữa, phân tích những mẫu lấy từ vùng này cho thấy chúng chứa nhiều vật chất sao chổi.

Năm 1983, nhà thiên văn Zdeněk Sekanina đã xuất bản một bài viết chỉ trích giả thuyết sao chổi. Ông chỉ ra rằng một vật thể gồm những vật chất kiểu sao chổi, đi qua khí quyển theo một quỹ đạo hẹp như vậy, phải bị tan rã, trong khi vật thể Tunguska rõ ràng vẫn còn nguyên vẹn khi nó đi vào vùng khí quyển thấp. Sekanina cho rằng bằng chứng cho thấy đó phải là một vật thể đặc chắc, dạng đá, có thể có nguồn gốc thiên thạch.

Sự kiện Tunguska: Vụ nổ trên không thách thức khoa học hơn 100 năm - anh 3
Ảnh minh họa

Giả thuyết này càng nổi tiếng năm 2001, khi Farinella, Foschini và những người khác xuất bản một cuộc nghiên cứu cho thấy vật thể đó tới từ hướng vành đai thiên thạch. Những người đề xướng giả thuyết sao chổi đã đưa ra lý lẽ rằng vật thể đó là một sao chổi đã vỡ nhưng còn lại lõi đá bên trong cho phép nó đi sâu vào khí quyển.

Khó khăn lớn nhất của giả thuyết thiên thạch là một vật thể đá phải tạo ra một hố va chạm ở nơi nó lao xuống mặt đất, nhưng không hề có một hố nào như vậy được tìm thấy.

Cũng có lý thuyết cho rằng khi thiên thạch đi qua khí quyển gây ra áp suất và nhiệt độ lớn tới mức nó đột ngột nổ tung tan vỡ thành nhiều mảnh. Vụ nổ phải lớn tới mức không hề có một mảnh thiên thạch còn lại nào đủ lớn ở mức có thể phân biệt, và vật chất còn lại trên khí quyển sau vụ nổ đã gây ra hiện tượng rực sáng trên bầu trời đêm.

Sự kiện Tunguska: Vụ nổ trên không thách thức khoa học hơn 100 năm - anh 4

Cây cối xung quanh khu vực vụ nổ..

Những mô hình được công bố năm 1993 cho rằng vật thể đá có đường kính khoảng 60 m với các đặc tính vật lý trong khoảng giữa một chondrit thông thường và một chondrit chứa cacbon.

Christopher Chyba và những người khác đã đưa ra một quá trình theo đó một thiên thạch đá sẽ hoạt động tương tự như vật thể Tunguska. Những mô hình của họ cho thấy khi các lực ngược hướng lao xuống của vật thể trở nên lớn hơn lực liên kết trong vật thể, nó sẽ bị tan vỡ, hầu như giải phóng toàn bộ năng lượng ở một thời điểm. Vì thế sẽ không để lại dấu vết hố va chạm, và sức công phá sẽ ảnh hưởng trong một phạm vi khá rộng, toàn bộ thiệt hại do sóng xung kích và nhiệt gây ra.

Kết luận cuối cùng

Sau một khoảng thời gian dài 105 năm bất lực tìm kiếm, vào năm 2014, một nhóm nghiên cứu quốc tế của các nhà khoa học từ Ukraine, Đức và Mỹ đã tìm thấy một mối tương quan bao gồm các dấu vết ở mức cực vi quan của các mảnh vỡ, nghiên cứu mới nhất này cho thấy vụ nổ Tunguska có thể thực sự là do một sự va chạm thiên thạch dẫn đến vụ nổ bùng phát.

Nhà khoa học người Ukraina thuộc Viện Hàn lâm Khoa học Victor Kvasnytsya và các đồng nghiệp đã sử dụng các kỹ thuật phân tích hình ảnh và quang phổ mới nhất, họ tìm thấy trong mẫu vật này một số vật liệu đặc biệt – nó bao gồm kim cương và carbon hình lục giác, than chì. Đặc biệt là carbon hình lục giác, được coi là các hóa thạch giàu cacbon được tạo ra khi chịu sự tác động đột ngột của vụ nổ, chẳng hạn như trường hợp khi va chạm thiên thạch.

Phân tích cũng cho thấy bên trong vật liệu carbon lục giác cũng chứa rất nhiều tạp chất cực nhỏ, thành phần của nó chủ yếu là pyrit, hợp kim sắt-niken và niken troilite proluta, những thứ này đều là những tiểu thiên thể, chẳng hạn như thiên thạch đều tự nó có những đặc tính của khoáng sản. Các thành phần cụ thể chi tiết mà tổ thành các khoáng chất đã rõ ràng chỉ ra nguồn gốc của thiên thạch, so với sự tác động của các thành phần khoáng chất do Barringer Crater phát hiện ra ở Arizona, Mỹ là gần như giống hệt nhau.

Những bằng chứng này chỉ ra một thực tế rằng vụ nổ Tunguska là sự kiện va chạm thiên thạch đầu tiên tồi tệ nhất do con người ghi chép lại trong lịch sử.

Xem thêm:

- Năm 2100: Trái đất sẽ hứng chịu thảm họa mang tên thiên thạch

- NASA: Phi hành gia sẽ sống trên sao Hỏa năm 2043

- Bằng chứng Trái đất đang bước vào thời kỳ đại tuyệt chủng thứ 6

- Khám phá Olympus Mons - Đỉnh núi cao nhất Hệ Mặt trời

Trang Ly (T/h)

Miễn vé tham quan Thành nhà Hồ trong Ngày Di sản văn hóa Việt Nam
Miễn vé tham quan Thành nhà Hồ trong Ngày Di sản văn hóa Việt Nam
(Ngày Nay) - Ngày 22/11, Trung tâm Bảo tồn Di sản Thành nhà Hồ (huyện Vĩnh Lộc, Thanh Hóa) cho biết, nhân kỷ niệm Ngày Di sản văn hóa Việt Nam (23/11/2005 - 23/11/2024), Trung tâm sẽ miễn vé cho du khách trong nước và quốc tế đến tham quan, trải nghiệm tại di sản Thành nhà Hồ.
Kháng thuốc tăng nguy cơ lây lan bệnh, bệnh nặng và tử vong
Kháng thuốc tăng nguy cơ lây lan bệnh, bệnh nặng và tử vong
(Ngày Nay) - Ngày 22/11, tại Hà Nội, Bộ Y tế phối hợp với Tổ chức Y tế Thế giới (WHO) và các đối tác quốc tế tổ chức mít tinh hưởng ứng “Tuần lễ Thế giới nâng cao nhận thức về kháng thuốc” từ ngày 18-24/11/2024 và Hội nghị triển khai Kế hoạch hành động phòng, chống kháng thuốc lĩnh vực y tế giai đoạn 2024 – 2025.
Thứ trưởng Bộ VH,TT&DL Hồ An Phong.
Hội nghị triển khai Chỉ thị 30/CT-TTg: Bước ngoặt quan trọng cho ngành công nghiệp văn hóa Việt Nam
(Ngày Nay) - Ngày 21 và 22/11/2024, Bộ VH,TT&DL đã tổ chức Hội nghị triển khai Chỉ thị số 30/CT-TTg ngày 29/8/2024 của Thủ tướng Chính phủ về phát triển các ngành công nghiệp văn hóa Việt Nam. Hội nghị được kỳ vọng trở thành bước đột phá, đặt nền tảng cho sự phát triển mạnh mẽ và bền vững của ngành công nghiệp văn hóa. Liên hiệp các Hội UNESCO Việt Nam cũng cử đại diện tham dự hội nghị nhằm học hỏi kinh nghiệm thực tiễn để thúc đẩy công nghiệp văn hóa gắn liền với hợp tác toàn cầu.
Bước tiến đột phá trong dự án xây dựng Bản đồ Tế bào con người
Bước tiến đột phá trong dự án xây dựng Bản đồ Tế bào con người
(Ngày Nay) - Các nhà khoa học quốc tế ngày 20/11 đã công bố bản thiết kế đầu tiên về sự phát triển của hệ xương người, đánh dấu bước tiến quan trọng trong dự án Bản đồ Tế bào con người (Human Cell Atlas), một nỗ lực lớn nhằm tạo ra bản đồ sinh học chi tiết của mọi loại tế bào trong cơ thể người.
Gia Lai : Ngôi cổ tự duy nhất được phong sắc tứ
Gia Lai : Ngôi cổ tự duy nhất được phong sắc tứ
(Ngày Nay) - Gia Lai hiện có hàng trăm ngôi chùa, trong đó có nhiều chùa đã qua trăm năm lịch sử. Nhưng chỉ duy nhất chùa Tân An (đường Nguyễn Thiếp, phường Tây Sơn, thị xã An Khê) được sự công nhận và ban tặng của hoàng gia nhà Nguyễn, gọi là sắc tứ.
Đặc sắc chương trình giao lưu "Sắc màu di sản"
Đặc sắc chương trình giao lưu "Sắc màu di sản"
(Ngày Nay) - Tối 21/11, tại hồ Nguyên Phi Ỷ Lan (thành phố Bắc Ninh), Sở Văn hóa, Thể thao và Du lịch tỉnh Bắc Ninh tổ chức Chương trình nghệ thuật dân ca trên thuyền và giao lưu các miền di sản chủ đề "Sắc màu di sản".
Phật dạy 5 điều thân kính với làng xóm
Phật dạy 5 điều thân kính với làng xóm
(Ngày Nay) - Mối quan hệ làng xóm cũng có những nhiêu khê và phức tạp, nếu không khéo thì từ thâm tình lại hóa ra giận ghét, thậm chí là oán thù. Cho nên Đức Phật rất tinh tế khi dạy phải thân kính với bà con.
Học cách trân quý từng phút giây còn sống
Học cách trân quý từng phút giây còn sống
(Ngày Nay) - Khi tôi nghe thấy tin có người nào đó vừa mất đi, tin ấy với tôi như tiếng chuông thức tỉnh. Tiếng chuông đó là một lời nhắc nhở sâu sắc về sự mong manh của kiếp người.
Oai nghi của người tu hành
Oai nghi của người tu hành
(Ngày Nay) - Oai nghi cùng với chánh kiến và tịnh giới là ba yếu tố làm nên đạo hạnh - phẩm chất của tu sĩ Phật giáo, như cố Trưởng lão Hòa thượng Thích Thiện Siêu, bậc am tường kinh luật luận đã từng nhấn mạnh.
Tác phẩm có tên “Comedian” của nghệ sĩ người Italy Maurizio Cattelan ra mắt lần đầu năm 2019 tại triển lãm Art Basel ở Miami Beach, đã gây tranh cãi về việc có thể được coi là nghệ thuật hay không. Ảnh: AP
6,2 triệu USD cho quả chuối dán tường
(Ngày Nay) - 6,2 triệu USD là mức giá vừa được trả cho một tác phẩm nghệ thuật gây tranh cãi, một quả chuối tươi dán lên tường bằng băng dính bạc. Tác phẩm được đưa ra trong một cuộc bán đấu giá của Sotheby’s ở New York, Mỹ.