Thú vị "văn hóa ngõ và ngách" ở Hà Nội

Có người nói, Hà Nội như một ngôi làng lớn. Ngõ Hà Nội giống ngõ của những ngôi làng cổ xứ bắc. Đi vào ngõ như đi thám hiểm, tưởng kết thúc thì lại mở ra khoảng trống. Và thấy khoảng sáng nhưng đó lại là bức tường. Ngõ luôn bất ngờ với những con đường như thế. Nhờ đó, Hà Nội sở hữu một thứ “văn hoá ngõ và ngách”.
Thú vị "văn hóa ngõ và ngách" ở Hà Nội
Thành phố Hà Nội có một phần khá đông dân cư gắn cuộc đời theo các con ngõ, ngách nhỏ của Thủ đô. Các ngõ, xóm ở Hà Nội hiện nay dù có nhiều thay đổi nhưng còn phảng phất dấu xưa khó phai mờ.
Có người nói, Hà Nội như một ngôi làng lớn. Ngõ Hà Nội giống ngõ của những ngôi làng cổ xứ bắc. Đi vào ngõ như đi thám hiểm, tưởng kết thúc thì lại mở ra khoảng trống. Và thấy khoảng sáng nhưng đó lại là bức tường. Ngõ luôn bất ngờ với những con đường như thế. Nhờ đó, Hà Nội sở hữu một thứ “văn hoá ngõ và ngách”.
Hà Nội cũ có hơn nửa triệu con phố và một phần năm của nửa triệu đó là ngõ. Những cái ngõ làm nên diện mạo phố phường. Ngõ nổi tiếng gắn với đất Thăng Long xưa có lẽ là ngõ Tràng An nằm trên phố Huế (quận Hai Bà Trưng). Ngôi chùa cổ Tràng An ở sâu trong ngõ như một bài thơ đặt giữa chồng sách cũ…
Bên kia chợ Hôm rộn ràng tấp nập bán mua thì bên này bỗng bắt gặp không gian thanh tĩnh như lạc vào thế giới tịch liêu… Cái “ngõ vắng xôn xao” ấy thơ mộng và lãng đãng khiến lòng người chùng lại sau bao âu lo giữa bộn bề thường nhật. Có lẽ vậy mà người đi xa Hà Nội mang thêm nỗi nhớ về những ngõ nhỏ thân thương.
Ngày nay phố cũ nhiều cái tên cũ không còn. Có phố được đổi tên mới, nhưng vẫn còn những tên ngõ thân thuộc. Ngõ Hàng Cỏ hiện còn trước cửa ga Hà Nội, bây giờ ít người nhắc, càng ít người biết. Ngõ Hàng Cỏ chuyên bán cơm phở cho khách vãng lai hoặc công chức, nhân viên nhà ga, văn phòng gần đấy. Ngõ Hàng Lọng trên phố Nguyễn Du chỉ vài chục mét, còn phố Hàng Lọng bây giờ là phố Lê Duẩn.
Phố Khâm Thiên có lẽ nhiều ngõ nhất ở Hà Nội. Có ngõ chỉ rộng khoảng 60 – 70 cm, chỉ vừa cho một người đi. Trong những con ngõ ấy, người ta phải thắp sáng ngày đêm bằng đèn điện, những cửa nhà sát sạt nhau và những cái cổng trời đón ánh sáng ở tít trên cao.
Có những con ngõ chạy xuyên suốt chiều dài để mở cửa hậu sang đến con phố khác, vài con ngõ lại mở ra một sân trời giữa. Nhà nhỏ như cái hộp diêm xinh xinh, xếp chồng lên nhau, những cây hoa cây cảnh lủng liểng trên cao. Người ở những cái ngõ bé nhỏ ấy sớm đi, tối về chào hỏi nhau ấm áp nghĩa tình. Bây giờ ra đại lộ, đường cao tốc xe phóng vù vù trăm cây số một giờ chẳng mấy ai có cảm giác ấy.
Thú vị "văn hóa ngõ và ngách" ở Hà Nội - anh 1

Mỗi ngõ đều có nét đặc trưng riêng biệt.

Đô thị hóa chóng mặt dẫn đến các ngõ từ đường chính vào làng trở thành ngõ phố. Phố Bạch Mai có 25 ngõ trong đó có 22 ngõ có tên và ba ngõ là số. Phố Khâm Thiên có tới 32 ngõ và chỉ hai ngõ là số, còn lại là ngõ có tên. Riêng ngõ chợ Khâm Thiên (ngõ lớn nhất của phố Khâm Thiên) đã có 23 ngõ với chín ngõ có tên, còn lại là ngõ số… Nếu tính tổng số ngõ có tên xuất xứ từ ngõ làng thì ba quận nội thành: Hai Bà Trưng, Đống Đa, Ba Đình đã có khoảng 150 ngõ.

Tiếng chung là ngõ, nhưng ngõ cũng có từng loại. Nhiều con ngõ ô-tô có thể xộc thẳng cửa nhà. Nhưng cũng có ngõ nơi hai người gặp nhau ngược chiều thì phải né nghiêng người nếu không muốn cả hai kẹt cứng. Ngõ mới, ngõ cũ đan xen nhau ngoắt ngéo rồi mở ra các hướng. Ngõ tách nhánh thành ngách, ngách chia nhỏ nên hẻm. Ngõ tuỳ hứng thuận theo lẽ tự nhiên trong sự phát triển của đô thị.

Ngõ Tạm Thương khó giải nghĩa cái tên nhưng nghe gần gũi. Ở cái ngã ba trong ngõ vẫn còn cái giếng cạn và mấy cái chum. Ngách trong ngõ Tạm Thương bé tý, có vẻ u ám, lòa xòa tán si phía đình Yên Thái… Ngõ Phất Lộc nổi tiếng không phải vì đó là nơi từng sống của nhà văn hóa Nguyễn Hiến Lê mà bởi chính cái không gian cũ kỹ của nó.

Hàng quán ở đây hoạt động từ sáng tới tận đêm khuya. Ngõ này có hàng bún thang nổi tiếng với thâm niên hàng chục năm gắn bó với biết bao thế hệ người dân Hà Nội. Những con hẻm, ngõ nhỏ ở phố cổ – nơi có những hàng quán bất đắc dĩ là nơi kiếm miếng cơm manh áo của người dân nơi đây.

Mỗi con ngõ Hà thành đều giấu một bất ngờ riêng. Ở đó cứ ngỡ bình dân, lam lũ nhưng không ít nhân vật lịch sử, danh nhân từng trú ngụ trong không gian ngõ ấy mà thành đạt nổi tiếng. Thời bao cấp, đầu ngõ nào cũng có vài quán nước chè bán thêm rượu trắng. Đó cũng là nơi “ăn cơm ngô nói chuyện thế giới” và “thông tấn xã vỉa hè” chính là các quán nước này. Linh hồn của những cái ngõ chính là cuộc sống trong ngõ.

Bây giờ ngõ khác xa ngày trước, nhà xây cao hơn, dân đông hơn nhưng những nếp sống trong ngõ không thay đổi nhiều. Tất cả tạo nên bức tranh muôn vẻ của đời sống phố phường, một phần cuộc sống trong ngõ đã làm nên văn hóa Hà Nội đa dạng và phong phú từ xưa tới nay.

>>> Xem thêm

Việt Nam ấn tượng qua con mắt một nhiếp ảnh gia Mỹ

Những địa điểm đi lễ cầu may đầu năm ở Hà Nội

Những vị trí đẹp để xem bắn pháo hoa ở Hà Nội

Hợp tác cùng Thời Nay

Tổ chức Liên hoan Múa rối quốc tế - 2024 tại Hà Nội
Tổ chức Liên hoan Múa rối quốc tế - 2024 tại Hà Nội
(Ngày Nay) - Bộ Văn hóa, Thể thao và Du lịch đã giao Cục Nghệ thuật biểu diễn chủ trì, phối hợp với Cục Hợp tác quốc tế, Hội Nghệ sỹ Sân khấu Việt Nam, Sở Văn hóa và Thể thao thành phố Hà Nội, Nhà hát Múa rối Việt Nam và các cơ quan, đơn vị liên quan tổ chức Liên hoan Múa rối quốc tế - 2024, dự kiến diễn vào tháng 10/2024, tại Hà Nội.
Bảo đảm môi trường du lịch an toàn cho du khách dịp nghỉ lễ
Bảo đảm môi trường du lịch an toàn cho du khách dịp nghỉ lễ
(Ngày Nay) - Trước nhu cầu du lịch dự báo sẽ tăng cao trong dịp nghỉ lễ 30/4 và 1/5, Sở Du lịch Hà Nội đã có công văn gửi các sở, ngành, quận, huyện, thị xã, tổ chức, cá nhân quản lý khu, điểm du lịch trên địa bàn đảm bảo an ninh, an toàn cho khách du lịch và giữ gìn môi trường du lịch Thủ đô.
Tổng thống Pháp Emmanuel Macron.
Tổng thống Pháp: Châu Âu cần bớt lệ thuộc vào Mỹ
(Ngày Nay) - Tổng thống Pháp cho rằng châu Âu cần cần thay đổi quy mô phòng thủ giúp châu lục này thiết lập đối thoại với các nước thứ ba, bớt lệ thuộc vào Mỹ và có khả năng đương đầu tốt hơn với các mối đe dọa.
UBND tỉnh Quảng Trị, T&T Group và Công ty năng lượng SK E&S ký kết hợp tác đầu tư, thương mại, chuyển đổi năng lượng và tăng trưởng xanh
Tỉnh Quảng Trị và T&T Group hợp tác chuyển đổi năng lượng - tăng trưởng xanh với Tập đoàn SK
Ngày 24/4, tại Seoul (Hàn Quốc), với mục tiêu nhằm củng cố và tăng cường quan hệ hợp tác về đầu tư, thương mại và tăng trưởng xanh tại tỉnh Quảng Trị, UBND tỉnh Quảng Trị, Tập đoàn T&T Group và SK E&S (Hàn Quốc) đã ký kết biên bản ghi nhớ hợp tác về đầu tư, thương mại, chuyển đổi năng lượng và tăng trưởng xanh.
Phó Thủ tướng yêu cầu rà soát điều chỉnh dự án thu hồi đất sân bay Long Thành
Phó Thủ tướng yêu cầu rà soát điều chỉnh dự án thu hồi đất sân bay Long Thành
Văn phòng Chính phủ vừa có Văn bản số 2705/VPCP-CN, truyền đạt ý kiến Phó Thủ tướng Chính phủ Trần Hồng Hà yêu cầu UBND tỉnh Đồng Nai rà soát, hoàn thiện hồ sơ điều chỉnh Dự án thu hồi đất, bồi thường, hỗ trợ, tái định cư Cảng hàng không quốc tế Long Thành theo hướng xác định chính xác diện tích đất sử dụng cho sân bay và diện tích đất tái định cư cho dự án xây dựng sân bay Long Thành, gửi Bộ Kế hoạch và Đầu tư thẩm định bổ sung, trình Thủ tướng Chính phủ xem xét, phê duyệt.
Thúc đẩy phổ cập công nghệ blockchain và AI
Thúc đẩy phổ cập công nghệ blockchain và AI
Ngày 24/4, tại Diễn đàn thường niên về Công nghệ chuỗi khối (Blockchain) và trí tuệ nhân tạo (AI): Cuộc cách mạng tương lai, Hiệp hội Blockchain Việt Nam đã ra mắt Viện Công nghệ Blockchain và Trí tuệ nhân tạo (ABAII).
WHO: Các loại vaccine cứu 154 triệu mạng người trong 50 năm
WHO: Các loại vaccine cứu 154 triệu mạng người trong 50 năm
Các nỗ lực tiêm chủng trên toàn cầu đã giúp cứu được 154 triệu mạng sống trong 50 năm qua. Đáng chú ý, phần lớn những người được hưởng lợi là trẻ sơ sinh. Đây là kết quả mới được Tổ chức Y tế thế giới (WHO) công bố ngày 24/4, phản ánh hiệu quả của các chiến dịch tiêm chủng trên toàn cầu trong nhiều thập niên qua.
Du lịch Thái Lan bội thu từ lễ hội Songkran
Du lịch Thái Lan bội thu từ lễ hội Songkran
Bộ Du lịch và Thể thao Thái Lan cho biết việc kéo dài lễ hội Songkran trong vòng 3 tuần đã giúp tạo ra khoản doanh thu lên tới 140 tỷ baht (3,7 tỷ USD) cho ngành du lịch nước này, thu hút 1,9 triệu khách du lịch nước ngoài đến thăm trong thời gian diễn ra lễ hội.