Vụ Bán đất vườn mất luôn đất ở: Tòa cấp cao tuyên hủy bản án ‘quá bất hợp lí’

Cụ Lân, cụ Luận có tên đầy đủ là Phan Văn Lân và Phạm Thị Luận (đều đã mất, ở phường 3, TP.Đà Lạt, tỉnh Lâm Đồng), là những người bị mất đất ở sau khi bán đất vườn mà Ngày Nay đã liên tục thông tin trước đó.

Lập luận một đằng, tuyên án một nẻo

Ông Lân bà Luận có thửa đất số 137 diện tích 1.254 m2, tờ bản đồ số 29 tại số 29Đ, đường 3/4, phường 3 (TP.Đà Lạt); trong đó có hơn 954 m2 đất trồng cây lâu năm, 300 m2 đất ở đô thị, trên đất ở có căn nhà 34 m2. Năm 2009, ông Lân bà Luận bán 1.000 m2 đất vườn cho bà Tưởng Thị Nhị (ở phường 1, TP.Đà Lạt) với số tiền 680 triệu đồng.

Theo các đơn khiếu nại, tố cáo của gia đình ông Lân bà Luận, tháng 12/2010, khi làm hợp đồng chuyển nhượng, sang sổ, lợi dụng sự không am hiểu, không biết chữ của ông Lân, bà Luận, bà Nhị đã làm thủ tục sang tên toàn bộ diện tích thửa đất 137 sang cho mình.

“Nhưng mãi đến đầu năm 2015, gia đình chúng tôi mới biết chuyện đó và gửi đơn lên các cấp để cầu cứu”, bà Phạm Thị Vân (SN 1975) cho biết. Bà Vân là con gái của ông Lân và Luận, được thừa kế, ủy quyền theo đuổi vụ việc liên quan đến thửa đất 137.

Căn nhà 34 m2 của gia đình ông Lân bà Luận trước khi bị cưỡng chế thi hành án. Ảnh: Lê Xuân Thọ

Tháng 5/2015, UBND phường 3 (TP.Đà Lạt) tổ chức hòa giải lần 1. Theo biên bản buổi hòa giải, bà Nhị thừa nhận “tôi không có lấy đất của ông bà (ông Lân, bà Luận - PV), tôi mua 1.000 m2 thì tôi sử dụng 1.000 m2”, đồng thời bà Nhị cũng khẳng định “tôi vẫn trả lại cho ông bà 250 m2, đất của tôi còn lại 1.000 m2”. Nhưng bà Nhị không thực hiện cam kết. Gia đình ông Lân bà Luận khởi kiện bà Nhị.

VKSND TP.Đà Lạt cho rằng TAND TP.Đà Lạt không thuộc thẩm quyền xét xử vụ án tranh chấp dân sự này, nên kháng nghị xét xử phúc thẩm lên TAND tỉnh Lâm Đồng.

Ngày 25/7/2019, TAND tỉnh Lâm Đồng do Chủ tọa phiên tòa Huỳnh Châu Thạch ký bản tuyên án phúc thẩm số 78/2019/DS-PT.

Mặc dù đưa ra nhận định “có căn cứ khẳng định vợ chồng ông Lân, bà Luận chỉ đồng ý chuyển nhượng diện tích 1.000 m2 theo giấy biên nhận đặt cọc ngày 2/6/2009”, nhưng TAND tỉnh Lâm Đồng vẫn tuyên án gia đình ông Lân bà Luận giao toàn bộ khoảng 250 m2 diện tích đất ở cho bà Nhị. Lí do: Phần diện tích này không đủ diện tích tối thiểu là 500 m2 để tách thửa.

Cho rằng bản án quá bất công, gia đình ông Lân bà Luận gửi đơn kháng nghị lên VKSND cấp cao tại TP.HCM. Còn các luật sư đưa ra nhận định “tuyên án quá bất hợp lí”.

Ngày 25/6/2020, Chi cục THADS TP.Đà Lạt tiến hành cưỡng chế thi hành án để buộc người nhà ông Lân bà Luận ra khỏi nhà, giao đất cho bà Nhị. Người nhà ông Lân bà Luận đã phải thốt lên "cán bộ thi hành án quá nhẫn tâm". Việc thi hành án cũng có nhiều dấu hiệu sai phạm.

Căn nhà của gia đình ông Lân bà Luận chỉ còn đống đổ nát sau khi bị cưỡng chế thi hành án. Ảnh: Lê Xuân Thọ

TAND tỉnh Lâm Đồng sai luật

Theo Quyết định Kháng nghị Gám đốc thẩm số 37/QĐKNGĐT-VKS-V1 ngày 7/1/2021 của VKSND Cấp cao tại TP.HCM đối với Bản án 78/2019/DS-PT của TAND tỉnh Lâm Đồng, thì vào thời điểm xét phúc thẩm tháng 7/2019 thì loại đất và vị trí của thửa đất 137 được phép tách thửa với diện tích tối thiểu 200 m2 theo quy định của UBND tỉnh Lâm Đồng.

Như vậy, với diện tích khoảng 250 m2, là đủ điều kiện tách thửa để gia đình ông Lân bà Luận được sở hữu và đúng với hợp đồng mua bán của hai bên. Tuy nhiên, TAND tỉnh Lâm Đồng lại cho rằng diện tích tách thửa tối thiểu phải là 500 m2, nên đã tuyên phần diện tích đất ở thuộc quyền sở hữu của bà Nhị.

Cũng theo Quyết định Kháng nghị Giám đốc thẩm số 37/QĐKNGĐT-VKS-V1, tại phiên xét xử phúc thẩm tháng 7/2019, bà Nhị cũng thừa nhận chuyển nhượng 1.000 m2 đất, đồng ý tách sổ phần không chuyển nhượng là 250 m2 đất ở cho gia đình ông Lân bà Luận.

Sau khi căn nhà duy nhất bị cưỡng chế thi hành án, bàn thờ và di ảnh ông Lân được con cái "gửi" nhà hàng xóm. Ảnh: Lê Xuân Thọ

Nhưng TAND tỉnh Lâm Đồng vẫn tuyên phần diện tích đất ở thuộc bà Nhị, bà Nhị phải thanh toán thêm cho gia đình ông Lân bà Luận số tiền 2 tỉ 543 triệu đồng cho diện tích đất này. VKSND Cấp cao tại TP.HCM cho rằng TAND tỉnh Lâm Đồng đã “đánh giá chứng cứ không khách quan, toàn diện, áp dụng không đúng quy định pháp luật ảnh hưởng đến quyền lợi của nguyên đơn (gia đình ông Lân bà Luận-PV)”.

Do đó, VKSND Cấp cao tại TP.HCM đã ra Quyết định Kháng nghị Giám đốc thẩm số 37/QĐKNGĐT-VKS-V1, kháng nghị Bản án phúc thẩm số 78/2019/DS-PT của TAND tỉnh Lâm Đồng theo thủ tục giám đốc thẩm; đề nghị TAND Cấp cao tại TP.HCM xét xử theo hướng hủy bản án sơ thẩm của TAND TP.Đà Lạt và Bản án phúc thẩm số 78/2019 của TAND tỉnh Lâm Đồng để giải quyết theo đúng quy định của pháp luật; tạm đình chỉ thi hành bản án dân sự phúc thẩm nêu trên cho đến khi có quyết định giám đốc thẩm.

Ngày 19/3/2021, TAND Cấp cao tại TP.HCM có Quyết định Giám đốc thẩm số 103/2021/DS-GĐT chấp nhận kháng nghị của VKSND Cấp cao tại TP.HCM; hủy Bản án 78/2019/DS-PT ngày 25/7/2019 của TAND tỉnh Lâm Đồng và Bản án sơ thẩm số 46/2018/DS-ST ngày 26/10/2018 của TAND TP.Đà Lạt; giao hồ sơ vụ án cho TAND TP.Đà Lạt giải quyết sơ thẩm lại theo đúng quy định của pháp luật.