Trao đổi bên hành lang Quốc hội sáng 28/10, đại biểu Trương Trọng Nghĩa (đoàn TP.HCM) cho rằng làm công chức mà ngay ngắn, đúng chính sách chế độ thì không thể giàu được. Việc bố trí người thân vào cùng một cơ quan để che chắn cho nhau, chứng tỏ tham nhũng tiểm ẩn.
- Vừa qua nhiều hiện tượng “cả họ làm quan” khiến dư luận không thể không đặt câu hỏi, nhưng tất cả đều được giải đáp đúng quy trình. Ông có suy nghĩ gì về điều này?
- Tôi cho rằng đó những những “biến tướng” rất tinh vi, quy định về phòng chống tham nhũng phải giải quyết được biến tướng ấy. Thời vua chúa của chúng ta và nhiều nước khác đã nhìn thấy và có quy định phòng ngừa.
Ta lâu nay dựa vào công tác tổ chức cán bộ và có cơ quan tổ chức Đảng làm rất chặt. Vì thế, hiện tượng đưa người thân thích, tạo thành mối quan hệ thân tộc trong bộ máy Đảng và Nhà nước không nhiều.
Nhưng hiện rõ ràng là vẫn có tình trạng này. Vì vậy, về mặt Đảng cần bổ sung những quy định đối phó và luật pháp cũng phải như vậy. Luật Phòng chống tham nhũng đang sửa đổi, sắp tới phải đưa vào những quy định ngăn chặn hình thành mối quan hệ thân thích, dòng tộc trong bộ máy.
- Báo cáo thẩm tra về tình hình phòng chống tham nhũng nêu giải pháp cấm bổ nhiệm những người trong một đại gia đình cùng làm quan trong một địa phương dẫn đến dễ câu kết nhau để tham ô, nhũng nhiễu. Ông thấy sao?
- Muốn đưa ra giải pháp hợp lý và có khoa học thì phải có nghiên cứu sâu một cách hợp lý, cẩn thận. Chúng ta cũng cần tham khảo thêm quy định của các nước như để nghiên cứu áp dụng.
Nếu đưa ra giải pháp đơn giản có thể đáp ứng tình thế nhưng không thể giải quyết rốt ráo. Vì ở đây cũng không loại trừ có những trường hợp ngẫu nhiên anh em cùng làm một cơ quan, vợ chồng cùng làm trong một sở hay một bộ. Đôi khi đó là ngẫu nhiên và bình thường và cũng không có tác hại gì.
Muốn đề phòng hậu quả thì chúng ta phải xử lý quan hệ đấy. Có một số nơi đã xử lý bằng cách điều vợ hoặc chồng, anh hoặc em đi làm nơi khác nếu họ làm cùng một cơ quan.
Tuy nhiên, hiện các tổ chức đảng ở một số cấp, địa phương chưa làm được. Do đó, chúng ta phải đưa vào pháp luật nhưng phải có nghiên cứu sâu, hợp lý, khoa học.
- Vậy, việc người trong dòng họ bổ nhiệm lẫn nhau thì có nên cấm?
- Theo tôi, những gì dính đến chuyện người thân bổ nhiệm lẫn nhau thì phải có quy định. Nhưng chúng ta cũng phải xử lý cả những trường hợp khách quan như một ông bộ trưởng có con thích ngành nghề của bố và có năng lực.
Diễn tiến như vậy đầu tiên là bình thường nhưng sẽ đến lúc bố bổ nhiệm con. Rõ ràng để một cơ chế bố ký giấy bổ nhiệm con cho dù là khách quan đi nữa thì cũng là điều nên tránh.
- Nghị quyết Trung ương 4, phát biểu của Thủ tướng nói rõ vai trò, cũng như tăng cường trách nhiệm của người đứng đầu trong phòng chống tham nhũng. Ông suy nghĩ gì như thế nào về điều này?
- Có một chân lý hàng nghìn năm nay, cả đông sang tây, từ cổ lẫn kim là “thượng bất chính thì hạ tắc loạn”. Cho nên, cứ ở trên ngay ngắn chặt chẽ, nghiêm khắc 100% thì ở dưới sai phạm, nhũng nhiễu, tham nhũng, hành vi trái pháp luật sẽ giảm rất nhiều.
Trên chỉ thiếu nghiêm túc chỉ một ly, dưới sẽ đi một dặm. Chúng ta xử lý người đứng đầu chính là áp dụng nguyên tắc này. Nhưng vừa rồi, việc xử lý người đứng đầu chưa chặt chẽ, chưa nghiêm túc. Có thể nói, nhân dân nhìn vào thấy chúng ta chưa làm được.
