Khi Zhu Yuying bắt đầu tìm việc sau khi tốt nghiệp hồ mùa thu, nam sinh viên chuyên ngành tài chính nhanh chóng nhận ra mình đang bước vào một cuộc đua khốc liệt.
Chàng trai 24 tuổi đã "rải" khoảng 70 đơn xin việc, tham dự nhiều vòng phỏng vấn, nhưng chỉ nhận được đề nghị cho những vị trí có mức lương khởi điểm ít ỏi là 90.000 nhân dân tệ (hơn 300 triệu đồng) mỗi năm.
Khi đang lướt mạng xã hội, Zhu bị thu hút bởi một video với nội dung tìm một công việc lương cao, nhưng anh sẽ phải chuyển tới châu Phi. Dần bị thuyết phục, Zhu gửi hồ sơ cho một số công ty. Vài ngày sau, anh được thuê làm trợ lý tài chính cho một tập đoàn xây dựng hoạt động tại "lục địa đen".
Công ty không cho Zhu biết anh sẽ được cử đến quốc gia châu Phi nào, nhưng mức lương 240.000 nhân dân tệ mỗi năm đủ để anh chấp nhận thử thách.
“Tôi dự định làm việc ở châu Phi trong vài năm và sau đó quay lại khi nền kinh tế trong nước tốt hơn”, Zhu cho biết. “Bây giờ tìm việc làm ở Châu Phi dễ dàng hơn ở Trung Quốc”.
Đối với những người trẻ tuổi Trung Quốc, chuyển đến châu Phi đang trở thành một lựa chọn thời thượng trong năm 2022. Với tỷ lệ thất nghiệp trong giới trẻ đạt mức cao kỷ lục, hàng triệu sinh viên tốt nghiệp đang phải vật lộn để tìm được việc làm tử tế ở quê nhà, do đó nhiều người dần muốn thử vận may ở châu Phi.
Làm việc cho một công ty Trung Quốc hoạt động ở lục địa xa xôi này có những bất lợi, trong đó đáng lo ngại nhất là vấn đề an ninh: Ở nhiều quốc gia châu Phi, người lao động Trung Quốc hầu như chỉ sinh hoạt trong khuôn viên công ty do các biện pháp an ninh chặt chẽ.
Nhưng những lợi thế như lương cao, chế độc phúc lợi tốt và tốc độ làm việc ít điên cuồng hơn trở nên hấp dẫn đối với một thế hệ đã trưởng thành trong bối cảnh nền kinh tế bị ảnh hưởng bởi đại dịch của Trung Quốc. Một số sinh viên tốt nghiệp cũng đánh giá cao cơ hội ra nước ngoài, phát triển kỹ năng ngoại ngữ và trải nghiệm các nền văn hóa mới.
Hiện chưa có thống kê chính thức về số lượng sinh viên tốt nghiệp Trung Quốc đang chuyển đến châu Phi, nhưng đã có một sự gia tăng đáng chú ý về chủ đề này trên mạng xã hội. Các nhà tuyển dụng Trung Quốc cho biết họ cũng nhận thấy sự gia tăng rõ rệt về số lượng và chất lượng của các đơn ứng tuyển trong năm nay.
Sinh viên "song phi"
Li Yao, 26 tuổi, làm việc cho một công ty Trung Quốc ở Guinea, đã tận mắt chứng kiến sự thay đổi này. Kể từ khi thành lập một kênh vlog nói về cuộc sống của mình ở đất nước này vào năm 2020, Li nhận thấy ngày càng nhiều người Trung Quốc bắt đầu đăng nội dung tương tự.
"Các vlog thường đề cập tới những nội dung như cách tìm việc làm, hành lý cần mang theo, những điều nên làm và không nên làm khi sống ở các quốc gia khác nhau", Li nói. “Ngay cả khi tôi không nói về chủ đề việc làm, thì vẫn sẽ có người hỏi về công việc ở châu Phi".
 |
Kênh vlog của Li Yao thu hút nhiều người xem trên mạng xã hội tại Trung Quốc. |
Nhiều sinh viên tốt nghiệp đang cân nhắc chuyển đến châu Phi có một điểm chung: Họ học tại các trường đại học nằm ngoài Dự án 211 và Dự án 985 (nhóm 100 trường đại học chất lượng nhất Trung Quốc).
Những cựu sinh viên của các trường đại học hạng trung thường bị chế nhạo là sinh viên tốt nghiệp "song phi" (không phải 211 và 985) đang chật vật tìm việc ở Trung Quốc trong năm nay. Các nhà tuyển dụng có xu hướng chú ý nhiều đến những trường đại học nằm trong nhóm dẫn đầu.
Tỷ lệ thất nghiệp của thanh niên Trung Quốc đã tăng lên gần 20% vào mùa hè này. Mùa thu năm nay, nhiều nhà tuyển dụng đã công bố kế hoạch cắt giảm tuyển dụng sinh viên mới tốt nghiệp trong bối cảnh nền kinh tế suy thoái nghiêm trọng.
Tuy nhiên, nhu cầu tuyển dụng sinh viên Trung Quốc tại châu Phi lại tăng mạnh. Thương mại giữa Trung Quốc và châu Phi vẫn phát triển mạnh mẽ trong suốt đại dịch. Vào năm 2021, hoạt động thương mại giữa hai bên đã tăng lên mức kỷ lục 254 tỷ USD, tăng 35% so với năm trước. Đầu tư của Trung Quốc vào lục địa này cũng tiếp tục tăng đều đặn.
Ma, một sinh viên kế toán 24 tuổi, cũng đồng ý chuyển đến châu Phi sau khi thất bại trong cuộc đua tìm việc trong nước. Giống như Zhu và Li, Ma là sinh viên "song phi" và nhận thấy cô có rất ít lựa chọn nghề nghiệp sau khi tốt nghiệp vào mùa hè này.
Giống như Zhu, cô bắt đầu xem xét các công ty Trung Quốc ở châu Phi và nhanh chóng kiếm được một công việc với mức lương cao hơn trong nước.
Nhưng ngay cả các công việc ở châu Phi cũng đang trở nên cạnh tranh, khi xu hướng chuyển đến khu vực này ngày càng tăng trong cộng đồng người trẻ Trung Quốc.
Luc - một giám đốc tuyển dụng tại một công ty nhà nước Trung Quốc ở Algeria, cho biết rằng cuối năm 2021 là thời điểm quan trọng đối với các nhà tuyển dụng Trung Quốc trong khu vực.
Trong năm 2020, khi đại dịch hoành hành ở nước ngoài nhưng tình trạng lây nhiễm nhanh chóng bị dập tắt ở Trung Quốc, nhiều công ty ở Châu Phi không thể tuyển dụng nhân sự. Nhưng điều đó đã thay đổi khi Trung Quốc bắt đầu tăng cường các biện pháp “Zero-COVID”, khiến nhiều người trẻ muốn ra nước ngoài để thoát khỏi cảnh bị phong tỏa.
“Kể từ cuối năm 2021, việc tuyển dụng trở nên dễ dàng hơn. Số lượng người được phỏng vấn tăng 80%", Luc cho biết.
Cuộc sống tại châu Phi
Trong nhiều trường hợp, những người trẻ chọn lập nghiệp tại châu Phi vì những lý do rất thực dụng. Giống như Zhu, một số lớn coi đây như một giải pháp tạm thời, một cách để tích lũy tiền tiết kiệm trong khi chờ đợi các điều kiện sống và làm việc ở Trung Quốc được cải thiện.
Khi được hỏi về những lợi thế khi sống ở châu Phi, hầu hết những người trẻ đều nói về mức lương cao, công ty hỗ trợ chỗ ở miễn phí và chi phí sinh hoạt thấp. Đặc biệt, các công ty tại châu Phi cung cấp 1 tháng nghỉ phép có lương cho nhân viên sau 3-5 tháng hoàn thành công việc.
Theo Li Yao, những người đang tìm hiểu về cuộc sống tại châu Phi thường rất quan tâm tới vấn đề an ninh. Vlogger này cho biết cô điều kiện ở mỗi nơi rất khác nhau: Bắc Phi nhìn chung an toàn hơn Nam và Đông Phi, sau đó là Trung và Tây Phi.
Hiện đang làm việc tại Guinea, nơi xảy ra cuộc đảo chính vào năm ngoái, Li cho biết cô khuyên người lao động Trung Quốc nên tránh những nơi đông người, phương tiện giao thông công cộng và ra ngoài vào ban đêm.
Hầu hết các sinh viên tốt nghiệp đều lựa chọn làm việc cho các doanh nghiệp nhà nước Trung Quốc ở châu Phi. Các doanh nghiệp này được coi là những nhà tuyển dụng an toàn và đáng tin cậy hơn so với các công ty tư nhân.
“Có khá nhiều ông chủ lạnh lùng tại các công ty tư nhân ở châu Phi. Còn các công ty nhà nước có thể phản ứng tốt hơn nếu có chiến tranh. Phụ huynh cũng cũng yên tâm hơn nếu con em mình làm trong công ty nhà nước", theo Ida - một sinh viên tốt nghiệp chuyên ngành Pháp ngữ, hiện đang làm việc tại Cộng hòa Dân chủ Congo.
Nhưng an ninh chặt chẽ cũng khiến nhiều người cảm thấy ngột ngạt. Nhiều người lao động cảm thấy thấy quyền tự do đi lại của họ bị hạn chế. Họ chỉ có thể rời khỏi công ty nếu chứng minh việc đi lại là “cần thiết” và nhận được sự chấp thuận rõ ràng của sếp.
Bị mắc kẹt trong các khu ký túc xá, nhiều người phàn nàn họ thiếu các lựa chọn giải trí ở hầu hết các nước châu Phi so với Trung Quốc. Do bị tách biệt và cô lập, nhiều người dần mất đi hứng thú khám phá văn hóa bản địa, khiến cuộc sống của họ ngày càng "khó thở" hơn.
Li cho biết cô quyết định trở thành vlogger phần lớn là để "giết thời gian". Xa nhà lâu ngày, Li cho biết hầu như tháng nào cô cũng khóc và thỉnh thoảng bị “suy sụp tinh thần”. Cô cho rằng nhiều người Trung Quốc ở Châu Phi cũng đang gặp phải hoàn cảnh giống mình.
“Đôi khi, tôi tự hỏi tại sao mình lại dành cả tuổi thanh xuân ở châu Phi", Li nói.
Bám rễ
Nhiều người trẻ Trung Quốc ở châu Phi dành nhiều thời gian để lên kế hoạch cho ngày trở về. Họ cũng lo sợ mình không còn nhiều thời gian bởi quan niệm phải nhanh chóng thành đạt, kết hôn ở ngưỡng tuổi 30.
Một số người chấp nhận công việc ở Châu Phi vì họ nghĩ rằng khoảng thời gian này sẽ giúp họ đi theo lộ trình trên. Họ muốn tích lũy kinh nghiệm làm việc, tiết kiệm càng nhiều tiền càng tốt, sau đó quay trở lại Trung Quốc để định cư.
Nhưng đời khó như mơ, Ida lo sợ rằng mình sẽ khó tìm được việc mới khi trở về bởi kinh nghiệm mà cô tích lũy được ở Châu Phi có thể không được các nhà tuyển dụng ở quê nhà đánh giá cao.
“Bạn đã bám rễ ở Châu Phi. Nếu quay trở lại, bạn sẽ phải nhổ bật gốc của mình", cô nói.
Người lao động Trung Quốc thường nói đùa về việc bị mắc kẹt ở nước ngoài: “Nếu bạn dành một ngày ở Châu Phi, bạn sẽ dành cả đời ở Châu Phi”. Bằng cách này, họ muốn nói rằng những người Trung Quốc ở nước ngoài thường quen với mức lương cao, kỳ nghỉ dài và cảm giác phiêu lưu khi làm việc ở châu Phi, cũng như không thể tìm được công việc ưng ý ở quê nhà.
 |
Li Yao chụp ảnh cùng người dân địa phương trong một ngày lễ quốc gia ở Guinea. |
Tuy nhiên, bất chấp mọi lời phàn nàn, nhiều người trẻ Trung Quốc đang nảy sinh tình cảm với mảnh đất mới của họ. Li hào hứng nói về mặt trời dường như không bao giờ lặn ở Guinea. Ida say sưa với nhịp sống chậm rãi ở Congo.
Trong khi đó, Zhu nói rằng anh rất vui khi được chuyển đến châu Phi. Mặc dù vẫn chưa chắc mình sẽ được điều động tới đâu, nhưng anh cảm thấy rằng làm việc ở nước ngoài sẽ tạo ra cơ hội để phát triển bản thân.
Zhu dự kiến sẽ làm việc ở Châu Phi trong 3 năm, nhưng cũng không loại trừ việc ở lại lâu hơn. Anh không vội kết hôn và bố mẹ Zhu vẫn còn trẻ. Những kỳ nghỉ dài thậm chí sẽ cho phép anh gặp bố mẹ hai tháng mỗi năm, lâu hơn so với khi làm việc Trung Quốc.
“Nếu công việc thực sự có tiềm năng và nếu gia đình hỗ trợ tôi, tôi thực sự có thể dành cả cuộc đời làm việc của mình ở Châu Phi", Zhu nói.
