Dự Lễ khánh thành Nhà tưởng niệm có Đồng chí Nguyễn Văn Nên, Ủy viên Bộ Chính trị, Thường trực tiểu ban văn kiện Đại hội XIV; đồng chí Trần Hoàng Kiếm, Vụ trưởng Vụ địa phương 3, Ban nội chính Trung ương; đồng chí Dương Anh Đức, Ủy viên Ban Thường vụ Thành ủy, Trưởng ban Tuyên giáo và Dân vận TPHCM; đồng chí Lê Duy Hải, Phó Tổng Giám đốc, Kiêm Giám đốc Chi nhánh thành phố Hồ Chí Minh Ngân hàng Thương mại Cổ phần Công thương Việt Nam; các đồng chí trong Thường vụ Đảng ủy, chỉ huy Tổng cục II, các đồng chí nguyên lãnh đạo, chỉ huy Tổng cục II/BQP, các Anh hùng LLVTND; các đồng chí đại biểu đại diện cấp ủy, chính quyền, lực lượng vũ trang TPHCM, tỉnh Cà Mau, tỉnh Đồng Nai; cấp ủy, chính quyền, các ban, sở, ngành đoàn thể và nhân dân TPHCM, xã Tân Nhựt; đại diện gia đình Thiếu tướng, Anh hùng LLVTND Phạm Xuân Ẩn.
 |
Nhà tưởng niệm Thiếu tướng, Anh hùng LLVTND Phạm Xuân Ẩn được đầu tư xây dựng hơn 11 tỷ đồng |
Phát biểu tại buổi lễ, đồng chí Trung tướng Nguyễn Đức Lợi, Bí thư Đảng ủy, Chính ủy Tổng cục II đã nhấn mạnh, trong suốt 80 năm qua, được Đảng, Bác Hồ, Quân đội trực tiếp lãnh đạo, chỉ đạo, giáo dục, rèn luyện; được các ban, bộ, ngành và địa phương tận tình giúp đỡ và phối hợp hành động; được nhân dân cả nước che chở, đùm bọc, Tình báo Quốc phòng đã trưởng thành và lớn mạnh không ngừng, đạt được nhiều thành tích xuất sắc, góp phần cùng toàn Đảng, toàn dân, toàn quân ta thực hiện thắng lợi nhiệm vụ giải phóng dân tộc, xây dựng, bảo vệ vững chắc Tổ quốc Việt Nam XHCN và làm tròn nghĩa vụ quốc tế cao cả.
Với những thành tích, đóng góp to lớn đó, Tình báo Quốc phòng đã được Đảng, Nhà nước trao tặng nhiều phần thưởng cao quý: Huân chương Sao vàng, Huân chương Hồ Chí Minh, Huân chương Độc lập hạng Nhất, Huân ch¬ương Quân công hạng Nhất, Huân chư¬ơng Chiến công hạng Nhất; 2 lần Tổng cục Tình báo Quốc phòng được phong tặng danh hiệu Anh hùng LLVTND và 38 lượt tập thể, 43 cá nhân thuộc Tổng cục được phong tặng danh hiệu Anh hùng LLVTND, hàng trăm tập thể và hàng nghìn cá nhân được tặng thưởng huân, huy chương. Đặc biệt, nhân kỷ niệm 80 năm ngày truyền thống (25/10/1945 - 25/10/2025), trong bảng vàng thành tích của Tình báo Quốc phòng có thêm một phần thưởng cao quý - Huân chương Hồ Chí Minh lần thứ 3.
 |
Nhà tình báo huyền thoại Phạm Xuân Ẩn, ảnh chụp năm 1936 |
Để có được truyền thống đó, 1.141 liệt sĩ đã cống hiến cả cuộc đời mình cho ngành tình báo, cho sự nghiệp cách mạng của Đảng, của dân tộc và 276 thương binh, gần 1.000 cán bộ, chiến sĩ Tình báo Quốc phòng bị địch giam giữ, tù đày đã dũng cảm, kiên trung, hi sinh một phần máu xương của mình để tô thắm thêm cho lá cờ Tổ quốc.
Trong những chiến công thầm lặng mà rất đỗi tự hào đó, thế hệ Tình báo Quốc phòng hôm nay không bao giờ quên tấm gương sáng ngời chủ nghĩa anh hùng cách mạng của Thiếu tướng, Anh hùng LLVTND Phạm Xuân Ẩn - Người cán bộ Tình báo mà nhân dân ta tôn vinh là “Nhà Tình báo huyền thoại”, còn bên kia chiến tuyến địch cũng phải thừa nhận là một “điệp viên hoàn hảo”.
 |
Ông Phạm Xuân Hoàng Ân - con trai nhà tình báo Phạm Xuân Ẩn - xúc động khi chia sẻ về người cha của mình |
Đồng chí Phạm Xuân Ẩn (tức Trần Văn Trung) sinh ngày 12 tháng 9 năm 1927, tại thị xã Biên Hòa, tỉnh Đồng Nai nay là thành phố Biên Hòa, tỉnh Đồng Nai.
Năm 1945, Cách mạng Tháng Tám nổ ra, ông tham gia tổ chức Thanh niên Tiền phong, sau đó tham gia khóa huấn luyện của Việt Minh về công tác tuyên truyền. Năm 1947, ông tham gia và tổ chức các cuộc biểu tình của học sinh, sinh viên Sài Gòn. Năm 1950, ông vào làm ở Sở Thuế quan Sài Gòn, thực chất là Việt Minh giao nhiệm vụ tìm hiểu tình hình vận chuyển hàng hóa từ Pháp sang Việt Nam và từ Việt Nam về Pháp. Đây là nhiệm vụ hoạt động tình báo đầu tiên của ông.
Năm 1952, ông ra chiến khu D và được bác sĩ Phạm Ngọc Thạch - Ủy viên Ủy ban kháng chiến Nam Bộ trực tiếp giao nhiệm vụ làm Tình báo. Năm 1953, ông được kết nạp vào Đảng Cộng sản Việt Nam. Từ năm 1957 - 1959, theo sự chỉ đạo của đồng chí Mai Chí Thọ và Trần Quốc Hương (Mười Hương, nguyên Bí thư Trung ương Đảng, Trưởng Ban Nội chính Trung ương), Phạm Xuân Ẩn sang Mỹ học ngành báo chí.
Tháng 10/1959, Phạm Xuân Ẩn về nước, nhờ những mối quan hệ, ông được Trần Kim Tuyến, Giám đốc Sở Nghiên cứu Chính trị - văn hóa - xã hội (thực chất là Cơ quan mật vụ trực thuộc Phủ Tổng thống) biệt phái sang làm việc tại Việt Tấn xã. Từ năm 1960-1964, ông làm cho hãng Thông tấn Reuters. Từ 1964 đến đầu năm 1965, ông là phóng viên của Tờ The New York. Năm 1965 đến năm 1966, ông làm việc cho tuần báo Time.
 |
Ông Nguyễn Minh Nhựt, Phó Giám đốc Sở Văn hóa và Thể thao TPHCM tham quan Nhà tưởng niệm “Nhà Tình báo huyền thoại” Phạm Xuân Ẩn |
Từ khi ở Mỹ về nước cho đến năm 1975, với vỏ bọc là phóng viên, nhờ quan hệ rộng với các sĩ quan cao cấp, các nhân viên tình báo, an ninh quân đội và cả CIA…, Phạm Xuân Ẩn đã có được nhiều tin tức quan trọng phục vụ cách mạng.
Khi Mỹ thực hiện Chiến lược “Chiến tranh đặc biệt”, cách mạng miền Nam đã phải chịu nhiều thiệt hại. Phạm Xuân Ẩn đã gửi các bản báo cáo và các tài liệu chiến thuật của địch cho ta, như: Chiến lược “Chiến tranh đặc biệt”; Kế hoạch Staley - Taylor; tài liệu về “Ấp chiến lược”… nhờ đó mà quân giải phóng có sự chuẩn bị tốt nhất để chống lại các chiến thuật, chiến lược của Mỹ - Ngụy.
Sau năm 1963, Phạm Xuân Ẩn đã gửi rất nhiều tài liệu, báo cáo cho cách mạng như: Đánh giá về khả năng Mỹ đưa bộ binh sang Việt Nam giai đoạn 1964-1965; các báo cáo về Cuộc Tổng tiến công và nổi dậy Xuân Mậu Thân năm 1968; Chiến lược “Việt Nam hóa chiến tranh”; nhận định về việc Mỹ ném bom miền Bắc; Chiến dịch Tây Nguyên năm 1975; báo cáo về tình hình tinh thần và vật chất đang cạn của Quân lực Việt Nam Cộng hòa, cũng như việc Mỹ sẽ không trở lại Việt Nam phục vụ Bộ Chính trị hạ quyết tâm giải phóng miền Nam sớm một năm.
 |
Kỷ vật của "điệp viên hoàn hảo' Phạm Xuân Ẩn được trưng bày tại Nhà tưởng niệm |
Suốt 23 năm hoạt động trong lòng địch, với lý tưởng cách mạng cao cả, tình yêu tuyệt đối dành cho Tổ quốc, sự trung thành với tổ chức và bằng tất cả sự mưu trí, dũng cảm, khả năng phân tích, nhận định, đánh giá của một “nhà báo thực thụ”, đồng thời là một “điệp viên hoàn hảo”, đồng chí Phạm Xuân Ẩn đã gửi về hàng trăm báo cáo tin phục vụ trên hoạch định đường lối chiến lược, sách lược, góp phần rất lớn cho sự nghiệp đấu tranh giải phóng dân tộc của cách mạng Việt Nam.
Ghi nhận những thành tích đặc biệt xuất sắc và công lao đóng góp vào sự nghiệp cách mạng của đồng chí Phạm Xuân Ẩn đã được Đảng, Nhà nước, Quân đội tặng thưởng 1 Huân chương Chiến công giải phóng hạng nhất, 2 huân chương Chiến công giải phóng hạng nhì và 1 huân chương Chiến công Giải phóng hạng Ba, 6 lần được công nhận là Chiến sĩ thi đua. Ngày 15/11/1976, đồng chí được Chủ tịch nước Việt Nam Dân chủ Cộng hòa phong tặng danh hiệu Anh hùng LLVTND.
Nhưng cao hơn cả là di sản ông để lại cho các thế hệ cán bộ, nhân viên, chiến sĩ Tình báo sau này. Đó là, hoạt động tình báo cách mạng phải bằng lý tưởng, lòng yêu nước và sự trung thành tuyệt đối với tổ chức. Đối với nghề nghiệp phải là sự tận tụy, thực chất, không giả dối. Đối với bạn bè đó là lòng chân thành, là văn hóa, là trái tim và sự nhân nghĩa, nhân văn của con người Việt Nam. Chính vì vậy, Phạm Xuân Ẩn không chỉ được cấp trên đánh giá cao về sự đóng góp cho cách mạng, mà chính những người bên kia trận tuyến cũng phải kính nể, khâm phục.
