Dù nhiều nền kinh tế tại khu vực châu Á-Thái Bình Dương đã kiểm soát được đại dịch COVID-19 bằng các biện pháp kiểm soát nghiêm ngặt, sự lây lan nhanh chóng của biến thể Delta được xem như một lời cảnh tỉnh rằng các lệnh phong tỏa sẽ không thể thay thế cho việc đẩy nhanh chiến dịch tiêm chủng.
Đồng thời, kinh nghiệm của các quốc gia đạt tỷ lệ tiêm chủng cao như Anh và Israel – những nơi đang bùng phát các ca nhiễm mới mang biến thể Delta, đem lại hy vọng cho thế giới về một "lối thoát" và có thể dần quay trở về trạng bình thường hậu đại dịch.
Trong những ngày gần đây, Australia – quốc gia được coi là một hình mẫu kiểm soát đại dịch của phương Tây, đã phải tái áp đặt lệnh phong toả lên 10 triệu cư dân sinh sống tại các thành phố ven biển.
“Trừ khi tỷ lệ tiêm chủng trong nước ở mức cao, chúng ta vẫn đang trong thế dễ bị tổn thương và thiếu ổn định, và cần phải hết sức cảnh giác”, Hassan Vally, chuyên gia dịch tễ tại Đại học La Trobe, Melbourne, nhận định. "Biến thể Delta và mối đe dọa mà nó mang lại đang là lời cảnh tỉnh cho chúng ta về thực tế này."
Biến thể Delta xuất hiện lần đầu tại Ấn Độ, đến nay được phát hiện ở ít nhất 85 quốc gia, được xác định là có khả năng lây nhiễm cao hơn 60% so với biến thể Alpha lần đầu được tìm thấy ở Anh, và cao hơn khoảng 50% so với chủng virus từng được ghi nhận ở Vũ Hán.
Hôm Thứ Ba, thành phố Brisbane – thủ phủ bang Queensland, đã bắt đầu thực hiện lệnh phong toả kéo dài 3 ngày sau khi một nhân viên bệnh viện chưa được tiêm vaccine có xét nghiệm dương tính. Trước đó, các thành phố lớn như Sydney, Perth và Darwin cũng đã áp đặt quy định tương tự.
“Chúng ta cần phải có những hành động quyết liệt và phải thực hiện một cách nhanh chóng”, bà Annastacia Palaszczuk, Thủ hiến bang Queensland, nhấn mạnh.
Đến nay, chỉ có chưa đến 5% dân số Australia được tiêm đầy đủ hai mũi vaccine kể từ khi quốc gia này bắt đầu chiến dịch tiêm chủng vào tháng 2, khiến nước này trở thành một trong những quốc gia phát triển có tỷ lệ tiêm chủng ở mức thấp nhất.
Đầu tuần này, Thủ tướng Scott Morrison đã tuyên bố rằng việc tiêm vaccine sẽ được thực hiện bắt buộc đối với nhân viên khách sạn làm việc khu vực cách ly, cũng như những nguời đang làm công việc chăm sóc người cao tuổi.
Ông Morrison cũng cho biết vaccine AstraZeneca vốn được khuyến nghị cho người lớn tuổi, sẽ được cung cấp cho người dưới 60 tuổi trong trường hợp những người đó đồng ý miễn bồi thường nếu xảy ra rủi ro.
Xóa bỏ tâm lý tự mãn
Mặc dù được xem là một biện pháp hiệu quả trong việc ngăn chặn đà lây lan của dịch bệnh, nhưng việc nhiều nước trong khu vực châu Á-Thái Bình Dương đóng cửa biên giới đã gây ra những thiệt hại nặng nề về mặt kinh tế-xã hội.
Hồi tháng 5, Viện McKell có trụ sở tại Sydney đã công bố số liệu ước tính rằng các lệnh hạn chế tại khu vực biên giới của Australia đã gây ra thiệt hại khoảng 203 triệu AUD/ngày (tương đương 157 triệu USD) do hoạt động kinh tế bị đình trệ.
Ông Peter Collignon, một chuyên gia về bệnh truyền nhiễm tại Trường Y khoa thuộc Đại học Quốc gia Australia, cho biết khi mà khoảng 1/3 dân số trên 70 tuổi vẫn chưa được tiêm chủng, mối đe doạ của biến thể Delta sẽ góp phần thúc đẩy chiến dịch tiêm chủng diễn ra khẩn trương hơn.
“Đây là lợi ích duy nhất của những lệnh hạn chế mới được đặt ra, nó thực sự khiến người dân không còn tự mãn với những thành quả trước đó và họ phải sẵn sàng tiêm vaccine", ông Collignon khẳng định.
New Zealand, quốc gia cũng chỉ có chưa đến 10% dân số được tiêm chủng đầy đủ, tuần trước đã tạm ngừng các hoạt động du lịch đến Australia do lo ngại đợt nùng phát mới sẽ xâm nhập vào nước này.
Các nhà chức trách cũng đã nâng mức cảnh báo phòng chống dịch ở thủ đô Wellington sau khi một du khách người Australia có kết quả xét nghiệm dương tính sau khi đến thành phố này trước đó.
Hôm thứ Hai, Thủ tướng New Zealand Jacinda Ardern cho biết chính phủ đang xem xét áp dụng các quy định đeo khẩu trang và bắt buộc khai báo y tế trong thời gian này.
Tiến sĩ Michael Baker, giảng viên về sức khỏe cộng đồng tại Đại học Otago, Wellington, cho rằng việc hạn chế mở cửa với các quốc gia khác đã giúp nền kinh tế không phải chịu những tác động lớn và ngăn ngừa được nguy cơ lây lan dịch bệnh từ nước ngoài, nhưng các nhà chức trách cũng không nên coi nhẹ việc triển khai hoạt động tiêm chủng để sớm đạt được miễn dịch cộng đồng.
“Điều quan trọng là người dân ở tất cả các quốc gia trên toàn thế giới phải được tiêm vaccine càng nhanh càng tốt, bởi tỷ lệ bao phủ cao sẽ giúp ngăn chặn được các đợt bùng phát trong tương lai, và nó sẽ đạt hiệu quả tối ưu khi kết hợp với các biện pháp phòng ngừa y tế tại nơi công cộng”, Tiến sĩ Baker nhận định.
Mặc dù có khả năng kháng vaccine và có tốc độ lây nhiễm nhanh hơn so với các biến chủng khác, số liệu từ nhiều quốc gia cho thấy biến thể Delta chỉ gây ra những rủi ro lớn đối với những người chưa được tiêm chủng ngừa COVID – 19.
Theo một phân tích mới được công bố trong tháng 6 của Public Health England, vaccine Pfizer có hiệu quả 96% giúp người nhiễm virus tránh được nguy cơ phải nhập viện sau khi đã tiềm đầy đủ hai mũi theo quy định, trong khi đó vaccine của AstraZeneca cho hiệu quả đạt 92%. Nhưng nếu người bệnh mới chỉ được tiêm một liều vaccine, hiệu quả của hai loại vaccine này khi đó sẽ giảm xuống lần lượt còn 94% và 71%.
Trong thời gian gần đây, khi hơn 80% dân số nước này đã được tiêm một mũi vaccine, các ca tử vong do COVID – 19 tại Anh hầu như không có dấu hiệu gia tăng dù số ca mắc bệnh mới kể từ cuối tháng 5 đã tăng gấp 10 lần. Tuy nhiên, điều này đã làm trì hoãn việc mở cửa trở lại hoàn toàn trên nước Anh đến ngày 19/7.
Mặc dù các chuyên gia đã cảnh báo rằng các trường hợp nhập viện điều trị cũng như các ca tử vong có thể sẽ chậm lại sau vài tuần, nhưng lo ngại về số ca tử vong tăng đột biến đã xảy ra khi hôm Thứ Hai, giới chức nước này công bố chỉ ghi nhận 3 ca tử vong.
Hồi đầu tuần này, Bộ trưởng Y tế Anh Sajid Javid khẳng định "ngày tự do" – ngày mà nước Anh quay trở về trạng thái bình thường, sẽ diễn ra theo kế hoạch vào tháng tới, đồng thời, ông cũng nhấn mạnh rằng Anh sẽ phải "học cách sống chung" với virus.
Trong hai tuần qua, Israel cũng đã ghi nhận số ca nhiễm mới tăng hơn 10 lần dù 59% dân số đã được tiêm chủng đầy đủ. Tính riêng tuần trước, mỗi ngày các cơ quan y tế nước này đã công bố ít nhất một ca tử vong.
Mặc dù tái áp đặt quy định bắt buộc đeo khẩu trang và tăng cường các biện pháp kiểm soát dịch bệnh, Thủ tướng Israel Naftali Bennett đã lên tiếng bác bỏ việc sử dụng thêm các biện pháp hạn chế mới, và cam kết “tiêm chủng vaccine thay vì các lệnh phong toả”.
Chuyên gia dịch tễ Hassan Vally cho biết sự lây lan nhanh chóng của biến thể Delta như một lời nhắc nhở rằng Úc vẫn còn một "chặng đường dài để có thể nới lỏng các biện pháp hạn chế".
“Chúng ta còn rất nhiều việc phải làm để người dân được tiêm vaccine nhằm sớm nâng mức độ miễn dịch lên đến mức giảm thiểu đáng kể nguy cơ mắc bệnh COVID – 19 ở quy mô toàn dân”, ông Vally nhấn mạnh.
Ông Peter Collignon cũng cho biết ông kỳ vọng Australia có thể chấm dứt ‘vòng tuần hoàn’ khi mở cửa đất nước nhưng ngay lập tức phải tiếp tục phong toả sau đó vào cuối năm nay khi hàng triệu liều vaccine Pfizer và Moderna sắp được chuyển đến nước này.
“Chỉ cần 4 – 5 tháng nữa, sẽ có rất nhiều người được tiêm vaccine, và việc tiếp cận, đẩy lùi dịch bệnh khi đó sẽ theo một cách hoàn toàn khác. Chúng ta phải giữ tỷ lệ các ca nhiễm mới ở mức thấp, đồng thời kiểm soát được các đợt bùng phát dịch ở quy mô nhỏ cho đến khi dịch bệnh hoàn toàn được kiểm soát”, ông Collignon bày tỏ quan điểm cá nhân.
