Theo thống kê của ENV, giai đoạn từ tháng 1/2019 đến tháng 8/2025, đơn vị đã ghi nhận 4.728 vụ việc vi phạm, liên quan đến 13.947 đối tượng trên phạm vi cả nước. Số lượng chim hoang dã bị rao bán, buôn bán trái phép được thống kê lên tới hơn 615.000 cá thể.
Không chỉ săn bắt trực tiếp ngoài tự nhiên, các hành vi buôn bán, quảng cáo chim hoang dã còn lan rộng trên môi trường mạng. ENV cho biết, 66,3% vụ vi phạm được phát hiện trên internet, trong đó mạng xã hội Facebook chiếm tới 91,9%. Nhiều đối tượng công khai rao bán chim cảnh, chim thịt, thậm chí khoe hình ảnh săn bắt bằng lưới tàng hình, loa bẫy chim, gây phản cảm và dẫn đến hậu quả làm suy giảm quần thể các loài chim hoang dã.
Bên cạnh đó, tình trạng tiêu thụ chim hoang dã cũng xuất hiện ở nhiều nhà hàng, quán ăn. Kết quả khảo sát phối hợp giữa ENV và Chi cục Kiểm lâm Hà Nội cho thấy, trong số 118 cơ sở kinh doanh ăn uống được kiểm tra, có 49 cơ sở có dấu hiệu quảng cáo hoặc kinh doanh chim hoang dã, chim di cư không rõ nguồn gốc.
Theo quy định pháp luật hiện hành, mọi loài chim hoang dã đều được bảo vệ, thuộc danh mục động vật rừng thông thường hoặc động vật nguy cấp, quý hiếm. Cá nhân vi phạm có thể bị xử phạt hành chính đến 400 triệu đồng hoặc phạt tù tối đa 15 năm. Ngoài ra, hành vi quảng cáo, rao bán các loài chim hoang dã cũng bị xử phạt từ 70 triệu đến 100 triệu đồng, tùy mức độ vi phạm.
Để ngăn chặn tình trạng săn bắt, buôn bán chim hoang dã đang có xu hướng gia tăng, Trung tâm Giáo dục Thiên nhiên đã đề xuất ba nhóm giải pháp trọng tâm đó là: Hoàn thiện thể chế, bổ sung quy định pháp luật nhằm cấm triệt để các hành vi quảng cáo, buôn bán, sản xuất và sử dụng công cụ săn bắt mang tính tận diệt như lưới tàng hình, loa bẫy chim, đồng thời xử lý nghiêm các hành vi khoe chiến tích săn bắt trên mạng xã hội; tăng cường thực thi pháp luật, đẩy mạnh kiểm tra, giám sát, xử lý nghiêm các hành vi vi phạm, đặc biệt là các hoạt động quảng cáo, buôn bán trên không gian mạng (cơ quan chức năng cần xử lý từng bài đăng, áp dụng mức phạt cao với các trường hợp tái phạm); giảm nhu cầu tiêu thụ. Cần coi đây là giải pháp lâu dài và bền vững, bởi lẽ, khi người dân không còn nhu cầu tiêu thụ chim hoang dã làm thực phẩm hay vật cảnh, hoạt động săn bắt, buôn bán trái phép sẽ tự động chấm dứt.
Phó Giám đốc Trung tâm Giáo dục Thiên nhiên Bùi Thị Hà nhấn mạnh: Không loài chim nào có thể tồn tại trước tốc độ săn bắt và buôn bán như hiện nay. Mỗi người dân cần hiểu rằng, khi mua hoặc tiêu thụ chim rừng là đang góp phần khiến bầu trời dần vắng bóng những cánh chim hoang dã. ENV đánh giá cao nỗ lực của các cơ quan chức năng trong công tác kiểm tra, giám sát, xử lý vi phạm, đồng thời kêu gọi chính quyền các địa phương, các cơ sở kinh doanh và cộng đồng xã hội cùng chung tay bảo vệ chim hoang dã, giữ gìn đa dạng sinh học.
Trung tâm cũng khuyến cáo, khi phát hiện hành vi săn bắt, buôn bán, vận chuyển hoặc quảng cáo chim hoang dã trái phép, người dân cần kịp thời thông báo tới cơ quan chức năng hoặc liên hệ đường dây nóng miễn phí 1800-1522 của ENV để phối hợp xử lý.
Việt Nam được biết đến là điểm dừng chân quan trọng của nhiều loài chim hoang dã và chim di cư trên hành trình di trú. Tuy nhiên, những năm gần đây, hoạt động săn bắt và buôn bán chim hoang dã đang có chiều hướng gia tăng, với quy mô, mức độ ngày càng tinh vi, khó kiểm soát.
