Vĩnh biệt người vợ họ Đào của nhà văn Sơn Nam

0:00 / 0:00
0:00
(Ngày Nay) - Cụ bà Đào Thị Phán vừa hưởng xong lộc trời ở tuổi 97 đại thọ, cũng như nhiều người phụ nữ Việt Nam, bà có một đời hy sinh, chịu đựng vì chồng con. Nhưng cụ bà Đào Thị Phán khác nhiều người ở chỗ, bà là vợ của nhà văn Sơn Nam.
Di ảnh bà Đào Thị Phán bên mộ nhà văn Sơn Nam
Di ảnh bà Đào Thị Phán bên mộ nhà văn Sơn Nam

Cụ bà Đào Thị Phán sinh năm 1928 ở Hậu Giang, bà kết hôn với chàng trai Phạm Minh Tày sinh năm 1926 quê ở Kiên Giang (đúng ra ông tên Tài nhưng giấy khai sinh ghi nhầm, tức nhà văn Sơn Nam) và có với nhau 3 người con gái nhưng đều mang họ Đào của bà. Di hài cụ bà Đào Thị Phán vừa được an táng hôm nay 14/8, tại Nghĩa trang Hoa viên Bình Dương, kề bên phần mộ của ông chồng – nhà văn Sơn Nam.

Trước 1954, nhà văn Sơn Nam đi kháng chiến chống Pháp, sau hiệp định Genève ông “về thành” sống bằng nghề viết văn viết báo. Đến năm 1960-1961, chính quyền Sài Gòn truy bắt nhiều người kháng chiến cũ, trong đó có nhà văn Sơn Nam.

Vĩnh biệt người vợ họ Đào của nhà văn Sơn Nam ảnh 1

Nhà thơ Hà Đình Nguyên và nhà thơ Lê Minh Quốc (áo trắng) đến chia buồn cùng gia đình và tiễn đưa cụ bà Đào Thị Phán

Biết được mình sẽ bị bắt vì đã từng đi kháng chiến, để tránh rủi ro cho gia đình, nhà văn Sơn Nam dặn dò người vợ Đào Thị Phán: Nếu tui đi tù, bà đừng có nhận là vợ tui, các con cứ nói không có cha.

Bà Đào Thúy Hằng, con đầu lòng của nhà văn Sơn Nam, kể: “Ba đã dặn má tui như thế, lúc đó tui còn nhỏ nhưng nghe và nhớ được. Nhà tui khi đó ở Mỹ Tho, gần tuyến đường sắt Sài Gòn – Mỹ Tho vẫn còn hoạt động. Hàng xóm rất thương gia đình tui, nhất là những vị bô lão trong xóm”.

Khoảng năm 1961, sau khi ba tui bị bắt, các cụ đã đưa má tui và chị em tui đến tòa án để làm thế vì khai sinh (thay thế giấy khai sinh) lấy họ Đào của má như là con không có cha. Tui còn nhớ má tui phải giơ tay xin thề cho lời khai của bà”.

Theo bà Đào Thúy Hằng, khi nhà văn Sơn Nam đi ở tù, thì nhà văn – soạn giả Ngọc Linh đã chu cấp cho gia đình mỗi tháng để không lo bị đói. Mãi khoảng hơn năm rưỡi sau nhà văn Sơn Nam ra tù thì nhà văn – soạn giả Ngọc Linh mới thôi chu cấp.

Với đức hy sinh của những người vợ, người mẹ Việt Nam nói chung đã đáng khâm phục, thì làm vợ của nhà văn thích di chuyển khắp nơi, thích sống với tha nhân như nhà văn Sơn Nam, sự khâm phục ấy càng như được cộng thêm.

Bà Đào Thúy Hằng kể, ba tui ổng ở dơ nổi tiếng, tức là ít tắm gội, ít chịu thay quần áo. Sau năm 1975, trong nhiều sự kiện có ông Võ Văn Kiệt – ba tui là đồng đội của ông Võ Văn Kiệt trong kháng Pháp – ba đều né tránh gặp người xưa. Ba tui nói: Ông Kiệt giờ làm chức lớn, mình lại gần người ta nghĩ mình nhờ này nọ rất kỳ.

“Nhưng có một lần, chú Võ Văn Kiệt đã chủ động đến cạnh ba tui. Chú nói: Tài, mày còn ở dơ như hồi đó nữa không. Từ đó, ba tui không tránh mặt chú Kiệt nữa”, theo bà Đào Thúy Hằng.

Được biết, ông Võ Văn Kiệt từng có tác động quan trọng để cấp một căn nhà ở quận Bình Thạnh cho người đồng đội Sơn Nam thời kháng Pháp. Nhưng căn nhà này đã được nhà văn ở một thời gian rồi đi ở trọ.

Vĩnh biệt người vợ họ Đào của nhà văn Sơn Nam ảnh 2

Nhà thơ Hà Đình Nguyên (áo trắng) và vợ chồng ông bà Trần Đức Nghị - Đào Thúy Hằng đang ôn lại kỷ niệm về nhà văn Sơn Nam

Nói thế để thấy, bà Đào Thị Phán - vợ của nhà văn Sơn Nam đã chịu đựng, hy sinh vì chồng và nuôi con như thế nào. Nhờ thế, ông chồng Phạm Minh Tày, tức nhà văn Sơn Nam mới có thể lê la ở trọ với tha nhân khắp các con hẻm của Sài Gòn để viết và để lại rất nhiều tác phẩm về vùng đất Nam Bộ lừng danh.

Phước đức tại mẫu. Cụ bà Đào Thị Phán đã nuôi dạy 3 người con gái của nhà văn Sơn Nam nhưng mang họ của bà nên người. Trong đó có người con đầu lòng - bà Đào Thúy Hằng – đã cưới được người chồng là ông Trần Đức Nghị, làm rể quý cho gia đình. Ông Trần Đức Nghị đã xây nhà lưu niệm cho cha vợ Sơn Nam bên cạnh dòng sông Bảo Định ở Tiền Giang. Nhà lưu niệm Sơn Nam dưới sự chăm chút của vợ chồng ông Nghị bà Hằng đã trở thành một điểm đến văn hóa của những ai yêu quý ông già Nam Bộ Sơn Nam.

Grokipedia là bách khoa toàn thư sử dụng trí tuệ nhân tạo do tỷ phú Elon Musk phát triển. Ảnh: AFP
Kết quả nghiên cứu chất lượng nguồn tin trên bách khoa toàn thư Grokipedia
(Ngày Nay) - Ngày 14/11, một nghiên cứu của các nhà khoa học Mỹ cho biết Grokipedia, bách khoa toàn thư sử dụng trí tuệ nhân tạo do tỷ phú Elon Musk phát triển, chứa hàng nghìn trích dẫn từ các nguồn “đáng ngờ” hoặc “gây tranh cãi”, làm dấy lên lo ngại về độ tin cậy của công cụ này.
Mỹ đình chỉ đàm phán thương mại với Thái Lan
Mỹ đình chỉ đàm phán thương mại với Thái Lan
(Ngày Nay) - Thái Lan hôm 15/11 cho biết phía Mỹ đã thông báo đình chỉ các cuộc đàm phán nhằm hoàn tất một thỏa thuận thương mại song phương cho đến khi Thái Lan tái khẳng định cam kết ngừng bắn với Campuchia.
Ảnh minh họa
Tò mò tò he: Sinh viên báo chí thổi hồn cùng sắc màu dân gian
(Ngày Nay) - “Tò mò tò he” là workshop văn hoá dân gian do nhóm sinh viên Học viện Báo chí và Tuyên truyền dự kiến tổ chức tại Hà Nội vào 6/12/2025. Chương trình hứa hẹn mang đến cho người tham dự những giây phút thư giãn, sáng tạo và đầy hoài niệm thông qua nghệ thuật nặn tò he.
Disney và Youtube TV đạt thỏa thuận khôi phục kênh phát sóng
Disney và Youtube TV đạt thỏa thuận khôi phục kênh phát sóng
(Ngày Nay) - Ngày 15/11, Disney và YouTube TV thông báo đã đạt được thỏa thuận mới nhằm đưa trở lại các kênh như ABC và ESPN lên nền tảng truyền hình trực tuyến thuộc sở hữu Google, khép lại tình trạng gián đoạn kéo dài gần 2 tuần.
Mexico và vấn nạn ùn tắc giao thông
Mexico và vấn nạn ùn tắc giao thông
(Ngày Nay) - Theo báo cáo thường niên của hệ thống đánh giá giao thông toàn cầu TomTom Traffic Index, thủ đô Mexico City của Mexico hiện đứng đầu thế giới về mức độ ùn tắc giao thông khi người dân phải dành tới 152 giờ/năm để di chuyển trong tình trạng tắc nghẽn.
Họa sĩ Mathilde Granveau tại phòng tranh của cô ở Đà Nẵng
“Dấu vết khởi nguyên” của nữ họa sĩ người Pháp
(Ngày Nay) -Lưu trú ở Đà Nẵng trong khoảng 2 năm để vẽ tranh, nữ họa sĩ người Pháp Mathilde Granveau sẽ giới thiệu 20 tác phẩm tại Maii Art Gallery (72/7 Trần Quốc Toản, P. Xuân Hòa, TPHCM) trong cuộc triển lãm mang tên “Roots - Dấu vết khởi nguyên”, khai mạc lúc 18g ngày 15/11.
Hà Lê “se sợi chỉ” cảm xúc, kết nối hàng nghìn trái tim tại Đêm nhạc Revolution 2025: Dệt Sắc Lưu Hương
Hà Lê “se sợi chỉ” cảm xúc, kết nối hàng nghìn trái tim tại Đêm nhạc Revolution 2025: Dệt Sắc Lưu Hương
(Ngày Nay) - Tối 14/11, sân khấu Hội trường lớn Học viện Báo chí và Tuyên truyền chào đón sự xuất hiện của Rapper Hà Lê trong đêm nhạc hội Revolution 2025: Dệt Sắc Lưu Hương . Đây là món quà đặc biệt và cũng là lời chào nồng nhiệt mà Khoa Xây dựng Đảng dành tặng các tân sinh viên Khóa 45.