Trong năm ngoái, Iraq đã phải hứng chịu hơn 10 trận bão cát mạnh khiến bầu trời khi đó biến thành màu cam, ảnh hưởng đến cuộc sống hằng ngày và sức khỏe người dân. Nhà khảo cổ học Aqeel al-Mansrawi cho rằng những cơn bão cát đang dần đảo ngược kết quả khai quật khảo cổ nhiều năm nay khi cát mịn phủ lên các ngôi đền và nhiều cổ vật quý giá, trong đó có thành phố Umm al-Aqarib của người Sumer cổ đại ở tỉnh sa mạc Dhi Qar, miền Nam Iraq. Các nhà khảo cổ đã phải thường xuyên xúc cát ra khỏi di tích, nhưng hiện tại lượng cát ngày càng tăng. Theo ông Aqeel al-Mansrawi, sau một thập kỷ hứng chịu những cơn bão cát ngày càng dữ dội, thành phố cổ đại Umm al-Aqarib có từ khoảng năm 2350 trước Công nguyên với diện tích hơn 5 km2 đã bị cát bao phủ một phần diện tích.
Trước đây, mối đe dọa lớn nhất đối với các di tích cổ đại là hành vi cướp bóc các cổ vật tại các địa điểm khảo cổ, nhưng chuyên gia Aqeel al-Mansrawi cho rằng những thay đổi thời tiết và tác động của khí hậu đối với đất đai hiện nay, đặc biệt là tình trạng sa mạc hóa ngày càng tăng, đang tăng thêm mối đe dọa đối với các di tích ở miền Nam Iraq. Theo ông, ước tính trong 10 năm tới, cát có thể bao phủ 80-90% diện tích các địa điểm khảo cổ tại Iraq.
Liên hợp quốc (LHQ) đánh giá Iraq là một trong 5 quốc gia chịu ảnh hưởng nặng nề nhất của tình trạng biến đổi khí hậu như hạn hán. Giáo sư khảo cổ học Jaafar al-Jotheri tại Đại học Al Qadisiyah cho biết nhiệt độ vào mùa Hè tại Iraq có thể lên tới 50 độ C, làm khô cằn các vùng đất nông nghiệp, khiến nông dân và người chăn nuôi gia súc phải di tản tới nơi khác. Điều này khiến tình trạng hạn hán và cát bao phủ các địa điểm khảo cổ trở nên nghiêm trọng hơn, do đất bị bỏ hoang tiếp xúc với gió nhiều hơn, theo đó nhiều mảnh trầm tích bị gió cuốn tới các địa điểm khảo cổ, gây ra hiện tượng phong hóa vật lý (hiện tượng đá bị phân hủy do tác động của thời tiết) và phá hủy các công trình.
Trong khi đó, Giáo sư khảo cổ học Mark Altaweel tại Đại học College London (UCL) cho biết vấn đề trở nên trầm trọng hơn do quá trình nhiễm mặn. Ông giải thích trong điều kiện thời tiết khô cùng với nhiệt độ cao, nước nhanh chóng bốc hơi và để lại cặn muối trên bề mặt, và bão cát có thể cuốn lượng muối này đến các công trình khảo cổ gây ra hiện tượng phong hóa hóa học (hiện tượng đá bị phân hủy do các phản ứng hóa học).
Giới chức ngành khảo cổ tỉnh Dhi Qar cho biết chính phủ đang nỗ lực giải quyết vấn đề phức tạp này, theo đó ngăn chặn sự hình thành các đụn cát bằng cách trồng “vành đai xanh” với chi phí khoảng 3,8 triệu USD.