Chỗ đứng không thể thiếu của sách dịch

0:00 / 0:00
0:00
(Ngày Nay) - Trong thời đại toàn cầu hóa, việc tiếp xúc với văn hóa và kiến thức từ các quốc gia khác ngày càng trở nên phổ biến. Kéo theo đó, sách dịch vẫn tiếp tục thu hút được một lượng lớn sự quan tâm của giới trẻ Việt Nam, và dần trở thành món ăn tinh thần không thể thiếu .
Chỗ đứng không thể thiếu của sách dịch

Đa dạng thể loại

Giới trẻ Việt càng quan tâm đến nhiều khía cạnh trong đời sống và xã hội, thì số lượng đầu sách dịch cũng ngày cảng trở nên phong phú, rộng mở hơn. Không chỉ giới hạn ở các dòng văn học kinh điển, tiểu thuyết hay truyện tranh, các dòng sách như sách kỹ năng, quản lý tài chính, tự phát triển bản thân, sách tâm lý, sách chữa lành, kinh doanh và khởi nghiệp… cũng đã tìm được chỗ đứng vững chắc.

Theo bà Cẩm Tú, Trưởng phòng Xuất bản Công ty Sách Bách Việt, tính đến thời điểm hiện tại, sách dịch vẫn luôn là một yếu tố không thể thiếu trong tủ sách Bách Việt, có những thời điểm, sách dịch thậm chí chiếm đến 70% số sách phát hành của công ty.

“Có rất nhiều tác phẩm ngoại văn được ưa chuộng, vì gu đọc của các bạn trẻ ngày nay vô cùng phong phú, thí dụ như đối với Bách Việt, những tác phẩm văn học của các tác giả nổi tiếng như Dan Brown, Jeffrey Archer, hay tác giả trinh thám Jeffery Deaver đều là các tác giả được độc giả Việt Nam yêu mến.” Đáng chú ý, giới trẻ có xu hướng ngày càng đón nhận văn học Nhật Bản và Trung Quốc do nhiều nét tương đồng trong văn hóa.

“Bách Việt có những tác phẩm văn học Trung Quốc được phủ sóng rộng rãi trong cộng đồng độc giả trẻ như các tác phẩm của Tào Đình, Dung Quang… Một số đầu sách nổi bật của Bách Việt hiện đang được chào đón trên thị trường có thể kể đến “Những hành tinh của Robin” (Richard Powers), “Mùa hè cùng người lạ” (Taichi Yamada), “Nhắm mắt lại bạn sẽ thấy” (Ceci Từ Vũ) …”

Chỗ đứng không thể thiếu của sách dịch ảnh 1

Trên thế giới cũng có rất nhiều những giải thưởng văn học dành cho sách cho độc giả trẻ, có thể kể đến International Literacy Association (ILA) Children’s and Young Adult Book Awards (Giải thưởng Văn học dành cho Thanh thiếu niên của Hiệp hội Xóa mù chữ Quốc tế ILA), dành cho các tác giả mới xuất bản với các hạng mục cho độ tuổi từ tiểu học đến thanh thiếu niên; hay Carnegie Medal (Huân chương Carnegie), giải thưởng của Anh dành cho sách thiếu nhi và thanh thiếu niên… Những giải thưởng này không chỉ ghi nhận tài năng của các tác giả, khuyến khích việc sáng tạo văn học phong phú và đa dạng cho độc giả trẻ, mà còn cung cấp cho những nhà xuất bản Việt Nam một kho đầu sách phong phú để đem về cho độc giả nước nhà. Những đầu sách đoạt giải Nobel, giải Pulitzer hay nằm trong Danh sách sách bán chạy nhất của The New York Times cũng được các nhà xuất bản đặc biệt quan tâm thương lượng bản quyền và phát hành tại Việt Nam.

Chỗ đứng không thể thiếu của sách dịch ảnh 2

Đề cao yếu tố nhân văn và định hướng xã hội sâu sắc

Sách dịch dành cho độc giả trẻ không chỉ là cầu nối giữa các nền văn hóa mà còn là nguồn cảm hứng để nuôi dưỡng tâm hồn và hình thành nhân cách. Khi triển khai những đầu sách dịch dành cho độc giả trẻ, việc đề cao yếu tố nhân văn và định hướng xã hội sâu sắc giữ vai trò hết sức quan trọng. Điều này không chỉ giúp nuôi dưỡng tâm hồn và tư duy của các độc giả trẻ, mà còn góp phần giúp họ có nền tảng trở thành những công dân toàn cầu có trách nhiệm.

Bà Cẩm Tú nhận định: “Khi dịch sách cho đối tượng độc giả thanh thiếu niên, thách thức lớn nhất, theo chúng tôi nhận thấy, là việc định hướng được cho giới trẻ về nhân sinh quan, thế giới quan, giá trị quan một cách đúng đắn nhất. Những thông điệp được truyền tải qua sách chính có thể trở thành cẩm nang làm hành trang cho các bạn vững bước trong cuộc đời.”

Yếu tố nhân văn trong sách dịch có thể bao gồm các chủ đề như tình bạn, lòng trắc ẩn, sự đồng cảm và tôn trọng lẫn nhau. Những câu chuyện và bài học được truyền tải qua sách sẽ giúp các bạn trẻ hiểu hơn về giá trị của việc sống và làm việc cùng nhau trong hòa bình và hạnh phúc.

Định hướng xã hội sâu sắc đề cập đến việc giáo dục các bạn trẻ về các vấn đề xã hội hiện đại như văn hóa hòa bình, bình đẳng giới, bảo vệ môi trường, và công bằng xã hội. Sách dịch cần phản ánh một cách chân thực các thách thức mà thế giới đang đối mặt, đồng thời truyền cảm hứng và khích lệ các bạn trẻ tham gia vào các hoạt động có ích cho cộng đồng.

Chỗ đứng không thể thiếu của sách dịch ảnh 3

Tìm cách dẹp nạn "ăn xổi", dịch loạn

Trong nhiều năm qua, văn hoá đọc tại Việt Nam đã có những bước phát triển vượt bậc, thể hiện qua số lượng đầu sách xuất bản hàng năm, với mạng lưới nhà sách phân bổ khắp cả nước. Các trang thương mại điện tử đã mở ra nhiều cơ hội phục vụ cho nhu cầu đa dạng của công chúng. Thế nhưng, nạn “dịch loạn” sách nước ngoài vẫn còn gây nhức nhối, được cho là kết quả của những dự án “ăn xổi”, mang tính chạy đua, trong khi lực lượng biên tập viên và dịch giả vẫn còn quá mỏng với mức thù lao không tương xứng, và hơn cả là sự tắc trách của nhiều NXB. Tồn tại không ít ấn phẩm nước ngoài sau khi được mua bản quyền lại bị dịch ẩu, chỉnh sửa dẫn đến sai lệch nội dung, hoặc dự án bị bỏ dở giữa chừng, nhưng vì vấn đề bản quyền, các nhà xuất bản khác cũng khó lòng có thể can thiệp.

Bà Cẩm Tú nhấn mạnh tầm quan trọng của chất lượng bản dịch: “Việc sở hữu bản quyền chỉ là bước đầu. Sau đó, chất lượng của bản dịch sẽ quyết định liệu độc giả có thể nhận ra và đánh giá cao những giá trị nổi bật, bản chất sâu sắc và thông điệp mạch lạc của tác phẩm hay không”. Một bản dịch xuất sắc không chỉ truyền tải nguyên vẹn nội dung mà còn phải bảo toàn được vẻ đẹp ngôn từ và tinh thần văn hóa đặc trưng của nguyên tác. Việc chọn lựa người dịch có tài năng và kinh nghiệm, cũng như quá trình biên tập và hiệu đính cẩn thận, là các yếu tố không thể thiếu để tạo nên một tác phẩm dịch chất lượng cao, đáp ứng được sự kỳ vọng của độc giả.

Mặc dù vậy, Trang Rose, dịch giả bộ sách “Vật chất tối của Ngài” (“His Dark Materials”, dòng khoa học viễn tưởng của Philip Pullman) hay Heina Phương, dịch giả “Làm gì có ai thực lòng muốn chết” (sách tâm lý của cố giáo sư Lim Sewon) đều đồng tình rằng mức thù lao dành cho dịch giả chưa đủ tương xứng với công sức và thời gian các dịch giả uy tín bỏ ra. Ngược lại, những dịch giả thiếu kinh nghiệm, tâm huyết, có thể gây ra nhiều hậu quả không mong muốn trong quá trình dịch sách như sai lệch nghĩa, mất mát văn phong, gây ra phản ứng trong cộng đồng cũng như hạ thấp uy tín của nhà xuất bản.

Thứ trưởng Bộ VH,TT&DL Hồ An Phong.
Hội nghị triển khai Chỉ thị 30/CT-TTg: Bước ngoặt quan trọng cho ngành công nghiệp văn hóa Việt Nam
(Ngày Nay) - Ngày 21 và 22/11/2024, Bộ VH,TT&DL đã tổ chức Hội nghị triển khai Chỉ thị số 30/CT-TTg ngày 29/8/2024 của Thủ tướng Chính phủ về phát triển các ngành công nghiệp văn hóa Việt Nam. Hội nghị được kỳ vọng trở thành bước đột phá, đặt nền tảng cho sự phát triển mạnh mẽ và bền vững của ngành công nghiệp văn hóa. Liên hiệp các Hội UNESCO Việt Nam cũng cử đại diện tham dự hội nghị nhằm học hỏi kinh nghiệm thực tiễn để thúc đẩy công nghiệp văn hóa gắn liền với hợp tác toàn cầu.
Bước tiến đột phá trong dự án xây dựng Bản đồ Tế bào con người
Bước tiến đột phá trong dự án xây dựng Bản đồ Tế bào con người
(Ngày Nay) - Các nhà khoa học quốc tế ngày 20/11 đã công bố bản thiết kế đầu tiên về sự phát triển của hệ xương người, đánh dấu bước tiến quan trọng trong dự án Bản đồ Tế bào con người (Human Cell Atlas), một nỗ lực lớn nhằm tạo ra bản đồ sinh học chi tiết của mọi loại tế bào trong cơ thể người.
Gia Lai : Ngôi cổ tự duy nhất được phong sắc tứ
Gia Lai : Ngôi cổ tự duy nhất được phong sắc tứ
(Ngày Nay) - Gia Lai hiện có hàng trăm ngôi chùa, trong đó có nhiều chùa đã qua trăm năm lịch sử. Nhưng chỉ duy nhất chùa Tân An (đường Nguyễn Thiếp, phường Tây Sơn, thị xã An Khê) được sự công nhận và ban tặng của hoàng gia nhà Nguyễn, gọi là sắc tứ.
Sắp xếp đơn vị hành chính của 12 tỉnh, thành phố trực thuộc Trung ương
Sắp xếp đơn vị hành chính của 12 tỉnh, thành phố trực thuộc Trung ương
(Ngày Nay) - Thay mặt Ủy ban Thường vụ Quốc hội, Chủ tịch Quốc hội Trần Thanh Mẫn đã ký ban hành các Nghị quyết của Ủy ban Thường vụ Quốc hội về việc sắp xếp đơn vị hành chính giai đoạn 2023 - 2025 của 12 tỉnh, thành phố trực thuộc Trung ương, gồm: An Giang, Đồng Tháp, Hà Nam, Hà Nội, Hà Tĩnh, TP Hồ Chí Minh, Phú Thọ, Sơn La, Quảng Ngãi, Quảng Trị, Trà Vinh, Vĩnh Phúc, giai đoạn 2023 – 2025.
Đặc sắc chương trình giao lưu "Sắc màu di sản"
Đặc sắc chương trình giao lưu "Sắc màu di sản"
(Ngày Nay) - Tối 21/11, tại hồ Nguyên Phi Ỷ Lan (thành phố Bắc Ninh), Sở Văn hóa, Thể thao và Du lịch tỉnh Bắc Ninh tổ chức Chương trình nghệ thuật dân ca trên thuyền và giao lưu các miền di sản chủ đề "Sắc màu di sản".
Phật dạy 5 điều thân kính với làng xóm
Phật dạy 5 điều thân kính với làng xóm
(Ngày Nay) - Mối quan hệ làng xóm cũng có những nhiêu khê và phức tạp, nếu không khéo thì từ thâm tình lại hóa ra giận ghét, thậm chí là oán thù. Cho nên Đức Phật rất tinh tế khi dạy phải thân kính với bà con.
Học cách trân quý từng phút giây còn sống
Học cách trân quý từng phút giây còn sống
(Ngày Nay) - Khi tôi nghe thấy tin có người nào đó vừa mất đi, tin ấy với tôi như tiếng chuông thức tỉnh. Tiếng chuông đó là một lời nhắc nhở sâu sắc về sự mong manh của kiếp người.
Oai nghi của người tu hành
Oai nghi của người tu hành
(Ngày Nay) - Oai nghi cùng với chánh kiến và tịnh giới là ba yếu tố làm nên đạo hạnh - phẩm chất của tu sĩ Phật giáo, như cố Trưởng lão Hòa thượng Thích Thiện Siêu, bậc am tường kinh luật luận đã từng nhấn mạnh.
Tác phẩm có tên “Comedian” của nghệ sĩ người Italy Maurizio Cattelan ra mắt lần đầu năm 2019 tại triển lãm Art Basel ở Miami Beach, đã gây tranh cãi về việc có thể được coi là nghệ thuật hay không. Ảnh: AP
6,2 triệu USD cho quả chuối dán tường
(Ngày Nay) - 6,2 triệu USD là mức giá vừa được trả cho một tác phẩm nghệ thuật gây tranh cãi, một quả chuối tươi dán lên tường bằng băng dính bạc. Tác phẩm được đưa ra trong một cuộc bán đấu giá của Sotheby’s ở New York, Mỹ.