Sức sống và tinh thần của những nghị quyết ấy không chỉ giới hạn trong lãnh thổ quốc gia mà còn lan tỏa mạnh mẽ tới cộng đồng người Việt Nam ở nước ngoài - những "sứ giả văn hóa", những trí thức và doanh nhân đang ngày đêm hướng về Tổ quốc.
Tại Pháp - trung tâm văn hóa và khoa học của châu Âu - hàng nghìn kiều bào đang góp phần hiện thực hóa đường lối của Đảng bằng những hành động thiết thực trong nghiên cứu, kinh doanh, nghệ thuật và hoạt động cộng đồng. Họ không chỉ mang trong tim niềm tự hào dân tộc, mà còn là minh chứng sống động cho "Sức mạnh mềm" của Việt Nam.
Kỳ 4: Trí thức kiều bào củng cố niềm tin bằng công lý
Sức mạnh kinh tế đó chỉ có thể bền vững và vươn xa khi được bảo vệ bởi một hành lang pháp lý minh bạch và công bằng. Đây chính là lúc trụ cột chiến lược thứ ba trong "Bộ Tứ" của Đảng - Nghị quyết về Đổi mới toàn diện công tác xây dựng và thi hành pháp luật - phát huy vai trò cốt tử.
Hưởng ứng chủ trương này, đội ngũ trí thức pháp lý, luật sư kiều bào tại Pháp không chỉ là "người gác cổng" cho doanh nghiệp Việt khi ra biển lớn, mà đã trở thành "cầu nối pháp lý", sứ giả của công lý.
Nghị quyết về pháp luật – "Đường ray" chiến lược cho khát vọng hùng cường
Sức mạnh kinh tế đó chỉ có thể bền vững và vươn xa khi được bảo vệ bởi một hành lang pháp lý minh bạch và công bằng. Đây chính là lúc trụ cột chiến lược thứ ba trong “Bộ Tứ” của Đảng – Nghị quyết số 66-NQ/TW (ban hành ngày 30/4/2025) về đổi mới toàn diện công tác xây dựng và thi hành pháp luật trong kỷ nguyên mới – phát huy vai trò cốt tử.
Nếu Nghị quyết 68 giải phóng sức mạnh cho con tàu kinh tế tư nhân, thì pháp luật chính là hệ thống đường ray; chiến lược để con tàu đó vươn ra biển lớn. Để hiện thực hóa chủ trương lớn tại Nghị quyết 66-NQ/TW về đổi mới toàn diện pháp luật và thể chế –một trong Bộ tứ trụ cột, Đảng ta đã xác định nhiệm vụ trọng tâm, nền tảng là xây dựng Nhà nước pháp quyền XHCN Việt Nam.
Nghị quyết 66 xác định rõ yêu cầu: hoàn thiện thể chế, nâng cao chất lượng pháp luật, và đặc biệt là bảo đảm hiệu quả thi hành pháp luật trên thực tế – yếu tố then chốt để tạo lập môi trường kinh doanh minh bạch, ổn định và có thể dự đoán. Ở tầng sâu hơn, Nghị quyết 66 kế thừa định hướng xây dựng Nhà nước pháp quyền XHCN Việt Nam trong Nghị quyết 27-NQ/TW (2022) và đưa tiến trình này sang giai đoạn thực thi và chuẩn hóa vận hành.
Nếu Nghị quyết 27 tạo nền, thì Nghị quyết 66 là “bước triển khai hành động và cải cách”, chuyển tư duy pháp luật từ “điều chỉnh” sang “kiến tạo phát triển”. Một nền kinh tế muốn vươn xa không thể dựa vào sự tùy nghi. Nó cần một hệ điều hành pháp lý ổn định, nhất quán và minh bạch. Đó là sự chuyển dịch căn bản, biến pháp luật từ công cụ đơn thuần trở thành hệ điều hành của toàn xã hội, và quan trọng hơn, là ngôn ngữ chung bắt buộc của hội nhập. Khi đàm phán EVFTA (Hiệp định Thương mại Tự do giữa Việt Nam và Liên minh châu Âu) hay bước vào sân chơi EU, chúng ta không thể nói bằng sự linh động; chúng ta phải nói bằng ngôn ngữ của luật pháp quốc tế, của sở hữu trí tuệ, của các tiêu chuẩn minh bạch. Nghị quyết 66 chính là chủ trương phổ cập; thứ ngôn ngữ chung này cho toàn bộ hệ thống, để Việt Nam hội thoại bình đẳng với thế giới.
Từ đây, chúng ta đi đến mấu chốt của niềm tin. Thực tiễn tại Pháp cho thấy, điều mà trí thức kiều bào hay các quỹ đầu tư cần ở Việt Nam không chỉ là lợi nhuận. Lợi nhuận chỉ là kết quả. Điều họ cần để quyết định cống hiến hay đầu tư, chính là tính có thể dự đoán được của hệ thống. Họ không sợ rủi ro thị trường, nhưng họ sợ rủi ro thể chế – sự thay đổi chính sách đột ngột, sự không nhất quán trong thực thi, sự mập mờ sáng đúng, chiều sai. Niềm tin không thể xây dựng trên một nền tảng pháp lý có thể bị diễn giải tùy tiện.
Vì vậy, Nghị quyết 66 chính là lời cam kết mang tính thể chế, là bảo chứng vững chắc nhất của Đảng và Nhà nước đối với cộng đồng. Nó tuyên bố rằng: Sân chơi này công bằng, minh bạch, và được vận hành bằng luật pháp. Và rằng Việt Nam bảo vệ niềm tin bằng pháp luật. Việt Nam hội nhập bằng chuẩn mực quốc tế. Việt Nam phát triển bằng công lý và trật tự pháp lý minh bạch. Cam kết đó, khi được thực thi, sẽ chuyển hóa niềm tin thành một tài sản hữu hình; kiến tạo nên sức mạnh tự cường bền vững của quốc gia.
Chính cam kết này là nền tảng để trí thức kiều bào quyết định “đầu tư chất xám”, doanh nghiệp quyết định “đặt niềm tin”, và nhà đầu tư quốc tế quyết định “đặt cược tương lai”.
Những "sứ giả" của công lý: Ba mũi giáp công trên mặt trận pháp lý
Hưởng ứng chủ trương chiến lược đó, đội ngũ trí thức pháp lý Việt kiều tại Pháp – nơi có truyền thống luật Dân sự (Civil Law) tương đồng với Việt Nam – đang đóng vai trò then chốt trên cả hai mặt trận: "gác cổng" cho doanh nghiệp hội nhập và "cầu nối" xây dựng thể chế trong nước.
Sự hưởng ứng Nghị quyết không chỉ là lời nói, mà được minh chứng bằng hành động của những "sứ giả" công lý qua ba mũi giáp công sắc bén:
Một là, "kiến tạo cầu nối thể chế". Hình mẫu cho vai trò này chính là Tiến sĩ, Luật sư Chử Lan Phương (Maître Lan Phuong CHU COLLIAC). Với nền tảng Cử nhân Luật tại Đại học Quốc gia Hà Nội trước khi sang Pháp lấy bằng Tiến sĩ Luật, bà là hình ảnh của một trí thức "hai chiều". Không chỉ là Trọng tài viên của Trung tâm Trọng tài Quốc tế Việt Nam (VIAC), TS. Chử Lan Phương còn là chuyên gia độc lập cho Ngân hàng Thế giới (World Bank) trong các dự án phối hợp với Chính phủ.
 |
Luật sư Lan Phương CHU COLLIAC tại Diễn đàn Doanh nghiệp Việt Nam – Pháp” (France – Vietnam Business Forum), tổ chức hồi tháng 6 năm 2025 tại Paris do Bộ Tài chính Việt Nam và tổ chức đại diện cộng đồng doanh nghiệp Pháp đồng tổ chức |
Một trong những đóng góp "đắt giá" nhất của bà là tham gia Báo cáo đánh giá tác động của Hiệp định EVFTA tới hệ thống pháp luật Việt Nam cho Bộ Tư pháp.
Chia sẻ về công việc này, TS. Chử Lan Phương cho biết: "Khi Đảng ban hành các Nghị quyết về hội nhập và pháp luật, đó là 'tín hiệu' rõ ràng nhất. Nhiệm vụ của trí thức chúng tôi là góp phần 'hài hòa hóa' các quy định, biến chủ trương đó thành những điều luật tương thích với quốc tế. Chúng tôi không chỉ dịch luật, chúng tôi 'phiên dịch' niềm tin. Chỉ khi luật pháp Việt Nam 'nói chuyện' được với luật pháp EU, thì doanh nghiệp mới yên tâm, và 'sức mạnh mềm' của quốc gia mới thực sự được kiến tạo."
Hai là, "gác cổng" những chuẩn mực mới. Nếu TS Chử Lan Phương đại diện cho cầu nối thể chế, thì Tiến sĩ, Luật sư Mei-Line LÊ GOUEFF-DUONG là đại diện cho thế hệ "gác cổng" những luật chơi mới. Là Tiến sĩ Luật công với chuyên môn sâu về Luật Liên minh châu Âu (EU Law) và Luật Môi trường (Environmental Law), bà là một trong những chuyên gia nắm "nóng" nhất các quy định xanh. Trong bối cảnh doanh nhân đang đối mặt với bức tường CBAM (Carbon Border Adjustment Mechanism -Cơ chế điều chỉnh biên giới carbon của Liên minh châu Âu (EU)) và ESG (bộ tiêu chuẩn đánh giá mức độ phát triển bền vững và trách nhiệm xã hội của doanh nghiệp), vai trò của những luật sư như bà Lê Goueff-Duong là cốt tử.
 |
Diễn đàn "cập nhập một số quy định pháp lý khi kinh doanh và đầu từ tại Pháp và Châu Âu" của công ty luật CEVEN Law. |
"Doanh nghiệp Việt không thể chỉ cạnh tranh bằng giá," bà nhận định. "Luật chơi mới của EU là 'luật chơi xanh'. Với tư cách là luật sư tại Paris, tôi thấy trách nhiệm của mình là 'gác cổng', cảnh báo sớm và hướng dẫn doanh nghiệp quê nhà tuân thủ. Giúp một container hàng thép của Việt Nam đáp ứng đúng chuẩn CBAM để vào được EU, đó chính là hành động thực tế nhất để bảo vệ nền kinh tế, đồng thời thúc đẩy quá trình 'chuyển đổi xanh' tại Việt Nam, đúng theo tinh thần phát triển bền vững mà Đảng đã vạch ra."
Ba là, "ươm mầm" thế hệ tương lai. Bên cạnh việc xây dựng và thực thi, công tác "chuyển giao tri thức" được đặc biệt coi trọng. Tiêu biểu cho vai trò "sứ giả" hợp tác pháp lý là Luật sư Thi Mỹ Hạnh NGÔ-FOLLIOT.
Với uy tín của một thành viên Viện Hàn lâm Khoa học Hải ngoại Pháp, bà đảm nhận vai trò kép: "Người chịu trách nhiệm" Ủy ban Việt Nam (Commission Vietnam) của Đoàn Luật sư Paris danh giá, và là Chủ tịch Hội Hợp tác pháp lý Châu Âu và Việt Nam. Bà không chỉ kết nối các vụ việc, mà còn kết nối "thể chế với thể chế". Năm 2023, bà đã dẫn đầu một phái đoàn Luật sư Paris đến làm việc tại Trường Đại học Luật (Đại học Quốc gia Hà Nội), trực tiếp bàn thảo về hợp tác đào tạo và kỹ năng hành nghề.
"Niềm tin không thể chỉ xây dựng bằng vài dự án", Luật sư Ngô-Folliot chia sẻ. "Nó phải được xây dựng từ con người. Khi chúng tôi, với tư cách là Đoàn Luật sư Paris, thúc đẩy hợp tác đào tạo với các trường Luật tại Việt Nam, chúng tôi đang góp phần 'nâng chuẩn' cho cả một thế hệ luật sư tương lai. Đó là cách chúng tôi ươm mầm cho tinh thần thượng tôn pháp luật, đảm bảo rằng chủ trương đúng đắn của Đảng về Nhà nước pháp quyền sẽ có một đội ngũ kế cận xuất sắc để thực thi."
Song song với nỗ lực của trí thức kiều bào, Việt Nam cũng chủ động tăng cường hợp tác quốc tế để nâng cao năng lực thể chế từ bên trong. Mới đây nhất, ngày 20/10/2025, tại Trường Quản trị EM Normandie (thành phố Le Havre), Đại sứ Việt Nam tại Pháp Đinh Toàn Thắng đã dự Lễ khai giảng khóa bồi dưỡng về "Chính sách công, chính phủ điện tử, lãnh đạo trong bối cảnh chuyển đổi số và toàn cầu hóa" dành cho 15 cán bộ quản lý trẻ từ 13 bộ ngành Trung ương. Đây là khóa thứ 6 trong khuôn khổ thỏa thuận hợp tác giữa Học viện Hành chính Quốc gia và Trường EM Normandie, nhằm xây dựng nguồn nhân lực quản lý chất lượng cao, góp phần hiện đại hóa nền công vụ, đáp ứng yêu cầu cải cách hành chính và đổi mới đất nước.
Phát biểu tại buổi lễ, Đại sứ Đinh Toàn Thắng đánh giá cao hoạt động hợp tác thiết thực này, khẳng định đây là trải nghiệm quý giá giúp các cán bộ Việt Nam tiếp thu kinh nghiệm quản trị công hiện đại của Pháp, phục vụ tốt hơn cho quá trình xây dựng và thực thi pháp luật tại quê nhà.
Nghị quyết của Đảng về xây dựng Nhà nước pháp quyền đã được cộng đồng trí thức kiều bào hưởng ứng không chỉ bằng cảm xúc mà bằng trí tuệ và hành động chuyên môn sâu sắc. Sự đóng góp của họ đang giúp kiến tạo một "sức mạnh mềm" mới cho quốc gia – sức mạnh của thể chế, của sự văn minh, của công lý và minh bạch. Đây là loại sức mạnh bền vững nhất, là "bảo chứng" cho sự phát triển tự cường.
Trí thức pháp lý kiều bào, bằng cách lan tỏa công lý và minh bạch, đang góp phần "thể chế hóa" niềm tin, xây dựng một Việt Nam thượng tôn pháp luật – nền tảng vững chắc nhất cho khát vọng hùng cường.
TS Hoàng Thị Hồng Hà
(Công tác tại Maison des cultures du monde, Cộng hòa Pháp)
