Bảo tàng Biệt động Sài Gòn - Gia Định được cấp giấy phép hoạt động vào ngày 21/6/2023. Bảo tàng được thành lập với mục đích gìn giữ, bảo tồn và phát huy truyền thống đấu tranh anh hùng cách mạng của các chiến sĩ Biệt động Sài Gòn - Gia Định và lực lượng vũ trang Thành phố Hồ Chí Minh.
Bảo tàng Biệt động Sài Gòn - Gia Định có trụ sở tại số 145 Trần Quang Khải, phường Tân Định, Quận 1, Thành phố Hồ Chí Minh. Đây cũng là bảo tàng duy nhất ở Việt Nam về lực lượng Biệt động Sài Gòn - Gia Định.
Với sự quản lý của Nhà nước và chính quyền địa phương, Bảo tàng Biệt động Sài Gòn - Gia Định thuộc sở hữu của gia đình Anh hùng Lực lượng vũ trang nhân dân Trần Văn Lai (người hoạt động cách mạng dưới vỏ bọc tỉ phú Mai Hồng Quế, Năm USOM - thầu khoán dinh Độc Lập).
Hiện, Bảo tàng trưng bày 7 bộ sưu tập hiện vật quý giá với hơn 300 hiện vật, tư liệu hình ảnh gắn liền với từng giai đoạn hoạt động cách mạng của ông Trần Văn Lai và lực lượng Biệt động Sài Gòn gồm Bộ sưu tập các hầm bí mật chứa vũ khí, ém quân; Bộ sưu tập những chiếc xe các chiến sĩ Biệt động đã dùng để đi lại, hoạt động; Bộ sưu tập vũ khí; vật dụng sinh hoạt gắn liền với quá trình hoạt động của lực lượng Biệt động Sài Gòn; Bộ sưu tập dụng cụ đồ nghề sản xuất của Anh hùng lực lượng vũ trang nhân dân Trần Văn Lai (Mai Hồng Quế) trong vỏ bọc nhà thầu khoán Dinh Độc Lập; Bộ sưu tập thiết bị thông tin liên lạc… Mỗi hiện vật là một câu chuyện kể sống động, gần gũi, mang đầy tính chất huyền thoại của Biệt động Sài Gòn - Gia Định.
Ông Trần Trọng Nghĩa, Giám đốc Công ty Trách nhiệm hữu hạn Bảo tàng Biệt động Sài Gòn - Gia Định cho biết, trong thời gian tới, cùng với việc tìm kiếm, sưu tầm hiện vật, bảo tàng sẽ tiếp tục xây dựng theo hướng số hóa để lưu trữ tốt hơn. Theo đó, toàn bộ dữ liệu của bảo tàng sẽ được số hóa dưới các công cụ hiện đại như 3D, VR (thực tế ảo) và AR (tăng cường thực tế) nhằm tái hiện lại các sự kiện quan trọng cùng các không gian liên quan đến Biệt động Sài Gòn - Gia Định.
Bên cạnh đó, Bảo tàng Biệt động Sài Gòn - Gia Định và các di tích lịch sử của biệt động Sài Gòn cùng với hệ thống các bảo tàng trên địa bàn Thành phố, đặc biệt là các bảo tàng về chiến tranh cách mạng sẽ kết nối để thường xuyên tổ chức các buổi sinh hoạt, triển lãm chuyên đề về giá trị các bộ sưu tập hiện vật và giao lưu, học tập cùng với nhân chứng lịch sử; phối hợp hệ thống giáo dục trong và ngoài công lập của cả nước, góp phần tích cực vào việc giáo dục lịch sử một cách trực quan, sinh động giúp thế hệ trẻ và các tầng lớp nhân dân hiểu rõ hơn về truyền thống yêu nước của dân tộc, tăng cường giáo dục lý tưởng cách mạng, vun đắp tình yêu với cội nguồn quê hương, đất nước.
Tại buổi lễ, bà Nguyễn Thị Thanh Thúy, Phó Giám đốc Sở Văn hóa và Thể thao Thành phố Hồ Chí Minh cho biết, Bảo tàng Biệt động Sài Gòn - Gia Định là bảo tàng ngoài công lập thứ sáu ở Thành phố. Bảo tàng hiện là điểm đến văn hóa lịch sử được yêu thích của người dân Thành phố Hồ Chí Minh, nhất là các bạn trẻ và du khách nước ngoài; nằm trong chuỗi các di tích vệ tinh của Nhà Truyền thống lực lượng vũ trang Thành phố Hồ Chí Minh. Sự ra đời của bảo tàng không chỉ là niềm vui của gia đình Anh hùng Lực lượng vũ trang nhân dân Trần Văn Lai mà còn là niềm vui chung của ngành văn hóa tại Thành phố và cả nước.
Sau lễ công bố, Bảo tàng Biệt động Sài Gòn - Gia Định chính thức đi vào hoạt động. Thời gian mở cửa từ 7 giờ 30 đến 17 giờ hằng ngày. Tuy nhiên, Ban quản lý Bảo tàng sẽ sắp xếp thời gian linh hoạt khi du khách có yêu cầu tham quan từ trước.
