Chỉ trong vài ngày đầu năm hàng loạt các sự kiện đã làm nóng tình hình quan hệ quốc tế trên thế giới.
Tại Trung Đông với vụ Saudi Arabia hành quyết Giáo sĩ Hồi giáo Nimr al-Nimr đã làm gia tăng căng thẳng giữa nước này và cộng đồng Hồi giáo trên toàn thế giới, đặc biệt là với Iran.
Còn tại Biển Đông, sự việc Trung Quốc thực hiện bay thử nghiệm tại đường băng mà Bắc Kinh xây dựng bất hợp pháp trên Đá Chữ Thập thuộc quần đảo Trường Sa của Việt Nam đã khiến nhiều nước bày tỏ sự nghi ngại.
Ngày 4-1, chỉ hai ngày sau Việt Nam, Người phát ngôn Bộ Ngoại giao Philippines Charles Jose tuyên bố hoạt động bay thử nghiệm của Trung Quốc ở Đá Chữ Thập “làm leo thang căng thẳng và bất ổn” tại khu vực Biển Đông.
Phát biểu ngày 2-1, Người phát ngôn Bộ Ngoại giao Việt Nam Lê Hải Bình nêu rằng, hành động của Trung Quốc đã xâm phạm nghiêm trọng chủ quyền của Việt Nam đối với quần đảo Trường Sa; đi ngược lại nhận thức chung của lãnh đạo cấp cao hai nước.
Không chỉ có Việt Nam và Philippines, Mỹ và Nhật Bản cũng đã lên tiếng về vấn đề này.
 |
Bãi đá Chữ Thập trên biển Đông.
Hãng tin Reuters dẫn lời Người phát ngôn Bộ Ngoại giao Mỹ Pooja Jhunjhunwala cho rằng, hành động của Trung Quốc “đã làm gia tăng căng thẳng” trong khu vực, đồng thời kêu gọi tất cả các bên tích cực giảm căng thẳng bằng việc ngừng các hành động đơn phương làm tổn hại sự ổn định và an ninh trong khu vực, có các bước đi nhằm tạo điều kiện đạt được các giải pháp ngoại giao hữu ích”.
Còn Ngoại trưởng Nhật Bản Fumio Kishida thì nhấn mạnh, Tokyo “vô cùng quan ngại về hành động của Trung Quốc, đây là hành động đơn phương thay đổi hiện trạng” và là âm mưu của Bắc Kinh nhằm biến hoạt động cải tạo đất nhanh chóng và quy mô lớn tại những vùng biển tranh chấp vào mục đích quân sự.
Hành động này vốn đang làm leo thang căng thẳng và là mối quan ngại chung của cộng đồng quốc tế. Nhật Bản sẽ tiếp tục phối hợp với các quốc gia hữu quan khác nhằm bảo vệ quyền tự do đi lại trên những vùng biển này.
Tại Trung Đông
Căng thẳng giữa Iran và Saudi Arabia đã lên tới đỉnh điểm khi Riyadh quyết định cắt đứt quan hệ ngoại giao với Tehran. Bộ Ngoại giao Saudi Arabia đã yêu cầu phái bộ ngoại giao Iran và các cơ cấu liên quan lập tức rời khỏi Saudi Arabia trong vòng 48 giờ.
Ngoại trưởng Saudi Arabia nêu rõ: “Chúng tôi quyết không để cho Iran làm suy yếu an ninh của chúng tôi. Chúng tôi quyết không để Iran huy động, tạo ra hay thiết lập các tế bào khủng bố tại đất nước chúng tôi hay ở các nước đồng minh của chúng tôi”.
Phản ứng trước quyết định này, Thứ trưởng Ngoại giao Iran Hossein Amir Abdollahian ngày 4-1 khẳng định dù cắt đứt các quan hệ ngoại giao với Iran, Saudi Arabia cũng không thể khiến thế giới quên được sai lầm lớn của họ là xử tử một giáo sĩ.
 |
Người Hồi giáo Shi’ite tại Saudi phản đối vụ hành quyết giáo sĩ Nimr al-Nimr.
Trong một tuyên bố, quan chức ngoại giao này nêu rõ: “Iran đã hành động phù hợp với các nghĩa vụ ngoại giao của mình để kiểm soát sự bộc phát của dân chúng. Saudi Arabia đã lợi dụng vụ việc này để khuấy động căng thẳng”.
Theo nhiều nhà phân tích, vụ xử tử Giáo sĩ Nimr là một bước đi bất ngờ bởi giới chức Saudi Arabia vốn có thể giữ ông làm tù nhân chính trị cho các cuộc trao đổi với những bên đang vận động hành lang để thả nhà hoạt động này.
Hành động của Saudi Arabia được cho là sẽ càng khiến căng thẳng leo thang giữa hai nước và có thể sẽ hủy hoại các nỗ lực tìm kiếm giải pháp chính trị cho cuộc khủng hoảng ở Syria.
Mạnh Kiên
