Đầu tư LHP có trọng điểm
Nhà phê bình phim Iran Mohammad Attebbai cho biết, đến cuối tháng 10/2018, tổng số phim tham gia LHP quốc tế là hơn 40.000 phim. Tổng số giải thưởng quốc tế của nền điện ảnh này đã đạt được là hơn 4.000 phim, trong đó 152 phim có được giải thưởng là trước cách mạng Hồi giáo 1979. Ông Mohammad Attebbai khẳng định, một trong những yếu tố mang lại thành công cho điện ảnh Iran là sự nỗ lực không ngừng đưa phim đến với các LHP quốc tế. Ông kể lại câu chuyện từ đầu những năm 1980 khi ông làm việc cho một quỹ phim Iran nhằm quảng bá và xúc tiến phim ra thế giới. Hồi đó, quỹ này từng gửi 300 bức thư đến các LHP nhưng chỉ nhận được 2 phản hồi. Những thời gian sau, điện ảnh Iran ngày càng được đón nhận nhiều hơn tại các LHP.
Tuy nhiên, cũng theo ông Mohammad Attebbai thì sự đầu tư nào cũng cần có trọng điểm. Nếu như trước đây chỉ có khoảng 300 LHP, thì hiện nay phải có tới hàng chục nghìn các LHP trên khắp thế giới. Các LHP này được lại chia làm 3 loại: chính thống, có tồn tại và giả mạo. Vì vậy, việc đưa phim đến các LHP cần phải có sự chọn lọc, đầu tư đúng chỗ để tránh bị tổn thất và mất uy tín cho nền điện ảnh của quốc gia.
Nói về thành công hiện tại của điện ảnh Iran, đạo diễn Kazem Mollaie chia sẻ, phim của Iran hầu hết đều lọt vào các hạng mục chính của các LHP quốc tế. Trước đây, Iran sản xuất 60 phim truyện mỗi năm, nhưng vừa qua đã tăng lên 150 phim truyện mỗi năm. Đáng chú ý, 90% số phim do Iran sản xuất được chiếu tại các LHP quốc tế.
Bản lĩnh của những nhà làm phim
 |
Nổi tiếng với một nền điện ảnh khắc nghiệt nhưng các nhà làm phim Iran luôn có cách để đối diện với những thách thức và hiểm nguy. Bộ phim Offside (Việt vị) vào năm 2006 kể về một nhóm phụ nữ muốn xem thể thao nhưng bị gạt ra ngoài lề, chỉ vì là phái nữ. Phim giành giải Gấu Bạc LHP Berlin, nhưng đạo diễn Jafar Panahi đã bị chính quyền kết án 6 năm tù giam và 20 năm không được quay phim hay sáng tác. Hay như, nữ diễn viên nổi tiếng Leila Hatami tham gia bộ phim A Seperation (Giải Oscar cho phim nói tiếng nước ngoài hay nhất 2012) đã từng bị chính quyền và dư luận bảo thủ tại quê hương cô yêu cầu truy tố với hình phạt quật 50 roi và bỏ tù chỉ vì tội… hôn má xã giao với ngài Gilles Jacob - Chủ tịch Liên hoan phim Cannes năm 2014.
Maziar Bahari - một nhà làm phim tài liệu từng nói với The Guardian rằng, kiểm duyệt là một tác hại lớn đối với các nghệ sĩ của Iran. Thế nhưng, cũng không hẳn vậy, bởi trong sự khắc nghiệt ấy, Iran lại tạo ra một thế hệ những người làm phim với một đam mê lớn và luôn tìm mọi cách để vượt qua thử thách. Đạo diễn Shahram Mokri chia sẻ: “Tình dục và bạo lực là hai đề tài không thể chiếu ở điện ảnh Iran. Nhưng để làm phim, chúng tôi tìm cách xử lý qua ánh sáng, âm thanh, thông qua ngôn ngữ của nghệ thuật để lột tả về bạo lực và tình dục”. Đạo diễn Rouhollah Hejazi cũng cho rằng: “Chúng tôi đã làm những bộ phim với ngân sách rất thấp, với những diễn viên không chuyên nghiệp, kỹ thuật cũng không cao siêu nhưng chúng tôi làm tất cả bằng tình yêu với điện ảnh”.
Cũng theo đạo diễn Kazem Mollaie, các nhà làm phim độc lập Iran thường phải chủ động tìm nguồn vốn hoặc vay ngân hàng tư nhân, thậm chí có những bộ phim khi phát hành xong không trả được nợ. Tuy nhiên, thế mạnh của những nhà làm phim độc lập là được chủ động sáng tạo và làm những gì mình muốn trong khả năng. Mỗi khi gặp những khó khăn về kiểm duyệt thì bản thân họ lại thu thập được những kinh nghiệm để chuyển đổi nó bằng những cách thức sáng tạo hơn. “Chúng tôi tích cực gửi phim đến các LHP vì được truyền cảm hứng từ thế hệ đi trước. Chúng tôi là tương lai của điện ảnh Iran và luôn tìm cách vượt qua những khó khăn mà chúng tôi gặp phải”, anh Kazem Mollaie nói.
Bài học cho điện ảnh Việt Nam
Là người từng xem và học hỏi được nhiều từ phim Iran, NSND Đặng Nhật Minh cho biết, ông luôn ngưỡng mộ nhân cách nghệ sĩ ở các đạo diễn Iran - những người làm phim dù trong hoàn cảnh ngặt nghèo nhưng biết cách kể cho thế giới nghe những câu chuyện đời thường một cách hay và hấp dẫn. Cũng theo NSND Đặng Nhật Minh, thành công của điện ảnh Iran đã chứng minh giá trị bộ phim phụ thuộc vào con người, chứ không phải tiền bạc. Sức sống của nó gắn liền với người dân, những thân phận bình thường.
Các đạo diễn Iran cũng khẳng định, thế hệ làm phim tương lai của đất nước này vẫn tiếp tục mở rộng ra thị trường thế giới, trong đó hướng đến khán giả Việt Nam. Trong bối cảnh điện ảnh Việt hiện tại, đây chính là cơ hội giúp các nhà làm phim Việt Nam có thể học hỏi được những kinh nghiệm quý từ một nền điện ảnh diệu kỳ như vậy.
Theo báo Quốc Tế
