Giải pháp chia sẻ rủi ro trong y tế nhằm tăng cường tiếp cận thuốc cho người bệnh

Hội thảo tập trung thảo luận về các kinh nghiệm quốc tế, phân tích hiệu quả và khuyến nghị cơ chế chính sách nhằm từng bước áp dụng giải pháp chia sẻ rủi ro (Risk-Sharing Solutions – RSS) phù hợp với bối cảnh Việt Nam, hướng tới cân bằng mục tiêu kiểm soát chi phí với nâng cao khả năng tiếp cận thuốc phát minh cho người bệnh.

Hội thảo có sự tham dự và chủ trì của lãnh đạo Viện Chiến lược và Chính sách Y tế, Vụ Bảo hiểm y tế - Bộ Y tế, Vụ Pháp chế - Bộ Y tế cùng sự tham gia của khoảng 80 đại biểu từ Bộ Y tế, Bảo hiểm xã hội Việt Nam, Bộ Tài chính, các sở ngành địa phương, bệnh viện, viện nghiên cứu, cùng đại diện hiệp hội và doanh nghiệp dược. Đây là hoạt động nằm trong khuôn khổ chương trình “Hợp tác vì tính bền vững và khả năng chống chịu của hệ thống y tế Việt Nam” giai đoạn 2022 – 2025 giữa Viện Chiến lược và Chính sách Y tế và AstraZeneca Việt Nam.

Gánh nặng bệnh tật toàn cầu đang gia tăng nhanh chóng, chủ yếu do quá trình già hóa dân số, sự gia tăng các bệnh mạn tính và sự xuất hiện của các dịch bệnh mới. Trong đó, các bệnh không lây nhiễm như tim mạch, ung thư, đái tháo đường và bệnh hô hấp mạn tính là những nguyên nhân hàng đầu, đặt ra gánh nặng ngày càng lớn đối với hệ thống cơ sở y tế và tài chính y tế. Một trong những rào cản chính đối với việc tiếp cận điều trị sớm và hiệu quả là chi phí cao của các thuốc mới và sự hạn chế của nguồn ngân sách công, dẫn đến sự chậm trễ trong đưa ra quyết định chi trả , từ đó làm giảm khả năng tiếp cận của người bệnh đối với thuốc tại nhiều nước trên thế giới.

Trong bối cảnh này, các chiến lược tăng cường tiếp cận và giải pháp chia sẻ rủi ro đang ngày càng được áp dụng rộng rãi tại nhiều nước trên thế giới. Giải pháp chia sẻ rủi ro là cơ chế thỏa thuận đa bên giữa cơ quan quản lý, cơ quan chi trả và nhà sản xuất thuốc, có thể là cơ chế thỏa thuận dựa trên tài chính, dựa trên kết quả, hoặc dựa trên dịch vụ kèm theo, nhằm tăng cường khả năng tiếp cận thuốc cho người bệnh, hạn chế rủi ro ngân sách và hướng đến duy trì tính bền vững của quỹ bảo hiểm y tế. Giải pháp chia sẻ rủi ro đã được áp dụng tại nhiều quốc gia trên thế giới, trong đó có cả các nước ở khu vực châu Á như Hàn Quốc, Đài Loan, đã cho thấy hiệu quả đáng kể trong việc cải thiện tiếp cận của người bệnh đến các thuốc mới cũng như giảm rủi ro cho nguồn tài chính công.

Tại Hội thảo, các chuyên gia đã trình bày và thảo luận về các nội dung: Định hướng mở rộng, đa dạng hóa cơ chế tài chính y tế, đáp ứng nhu cầu chăm sóc sức khỏe nhân dân trong kỷ nguyên mới; Giải pháp chia sẻ rủi ro: Kinh nghiệm quốc tế và khuyến nghị cho Việt Nam; và Giải pháp chia sẻ rủi ro: Những điểm lưu ý khi xây dựng chính sách trong lĩnh vực y tế. Bên cạnh đó, các đại biểu cũng thảo luận về tính khả thi và cơ chế, lộ trình thí điểm triển khai Giải pháp chia sẻ rủi ro trong thực tiễn tại Việt Nam.

Những kết quả tham vấn tại Hội thảo sẽ được tổng hợp, phục vụ mục tiêu hoàn thiện báo cáo đề xuất chính sách khuyến nghị mô hình Giải pháp chia sẻ rủi ro và lộ trình thí điểm phù hợp tại Việt Nam, làm cơ sở thúc đẩy tiếp cận sớm và bền vững với thuốc mới, đồng thời bảo đảm tính bền vững tài chính cho quỹ bảo hiểm y tế.

Phát biểu tại sự kiện, TS. Nguyễn Khánh Phương, Viện trưởng Viện Chiến lược và Chính sách Y tế, nhấn mạnh: “Trong bối cảnh chi phí chăm sóc sức khỏe gia tăng nhanh, nhất là đối với các loại dược phẩm phát minh, nhiều quốc gia đã đưa vào áp dụng Giải pháp chia sẻ rủi ro như một công cụ chính sách quan trọng. Giải pháp chia sẻ rủi ro giúp hệ thống bảo hiểm y tế kiểm soát rủi ro tài chính trong khi vẫn đảm bảo tăng cường tiếp cận sớm cho bệnh nhân với các thuốc mới. Từ kết quả của Hội thảo hôm nay và các nghiên cứu khác của Viện Chiến lược và Chính sách y tế, chúng tôi sẽ tiếp tục phối hợp chặt chẽ với các cơ quan, đối tác và các nhà khoa học để hoàn thiện khuyến nghị và lộ trình triển khai phù hợp với điều kiện Việt Nam.”

Hội thảo là sự kiện quan trọng trong khuôn khổ Chương trình “Hợp tác vì Tính bền vững và Khả năng chống chịu của Hệ thống Y tế Việt Nam” (Partnership for Health System Sustainability and Resilience), do Viện Chiến lược và Chính sách Y tế và AstraZeneca Việt Nam hợp tác triển khai từ năm 2020 đến nay.

Trong 5 năm qua, Chương trình đã triển khai hàng loạt hoạt động đem lại kết quả nổi bật như Nghiên cứu về tính bền vững và khả năng chống chịu của hệ thống y tế Việt Nam; Báo cáo chính sách về thúc đẩy chuyển giao công nghệ sản xuất thuốc và vắc-xin; các hoạt động tăng cường năng lực cho các đơn vị y tế; và đối thoại chính sách về ứng dụng đánh giá công nghệ y tế (HTA) trong quyết định chi trả thuốc điều trị ung thư và sắp tới là Báo cáo chính sách về cơ chế và mô hình lộ trình phù hợp để triển khai giải pháp chia sẻ rủi ro tại Việt Nam.

Bà Nguyễn Thị Lương Phong, Giám đốc Đối Ngoại của AstraZeneca Việt Nam, chia sẻ: “Là Tập đoàn dược phẩm hàng đầu thế giới, chúng tôi ưu tiên đẩy mạnh hợp tác công - tư với các đối tác y tế Việt Nam trong dài hạn. Mục tiêu của chúng tôi là góp phần củng cố tính bền vững của hệ thống y tế tại Việt Nam, và mở rộng tiếp cận y tế công bằng. Chúng tôi tin rằng những kết quả của Hội thảo Đối thoại chính sách về Giải pháp chia sẻ rủi ro sẽ giúp mở ra các giải pháp tài chính mới tại Việt Nam, góp phần đưa các loại thuốc phát minh tiên tiến đến với người bệnh sớm hơn, đồng thời hỗ trợ quản lý chi phí hiệu quả.”

Bà Phong cũng cho biết: “Những kết quả đạt được trong khuôn khổ hợp tác chiến lược với Viện Chiến lược và Chính sách Y tế trong 5 năm qua sẽ góp phần tăng cường khả năng sẵn sàng ứng phó với gánh nặng bệnh tật của hệ thống y tế trong tương lai, mở rộng tiếp cận điều trị hiệu quả cho người bệnh, và hỗ trợ hệ thống y tế quản lý chi phí một cách bền vững. Các cơ chế như chia sẻ rủi ro là đòn bẩy then chốt để chuyển hóa cam kết này thành kết quả sức khỏe cộng đồng cụ thể.”

Trong hơn 30 năm hiện diện tại Việt Nam, AstraZeneca đã khẳng định cam kết lâu dài trong việc đồng hành cùng Chính phủ và ngành y tế nhằm nâng cao chất lượng chăm sóc sức khỏe cho người dân.

Thông qua các hợp tác chiến lược với Bộ Y tế, bệnh viện và tổ chức y khoa, AstraZeneca thúc đẩy đổi mới khoa học, ứng dụng công nghệ tiên tiến, tăng cường sàng lọc, chẩn đoán sớm và mở rộng khả năng tiếp cận các phương pháp điều trị tiên tiến, đặc biệt trong lĩnh vực bệnh không lây nhiễm. Song song đó, công ty tích cực đầu tư cho phát triển bền vững, chuyển giao công nghệ và các sáng kiến vì cộng đồng, góp phần xây dựng hệ thống y tế Việt Nam toàn diện, hiệu quả và bền vững trong dài hạn.