Mỹ và Israel đã trở nên “lục đục” trong bối cảnh lực lượng Israel tiến hành các cuộc tấn công trên khắp Gaza, khiến hơn 18.000 người Palestine thiệt mạng trong hai tháng qua. Hai nước đồng minh này cũng đang phải đối mặt với sức ép từ lời kêu gọi chung toàn cầu về một lệnh ngừng bắn ở Gaza.
Hãng AP đưa tin Tổng thống Joe Biden cho biết ông đã nói với Thủ tướng Benjamin Netanyahu rằng Israel đang mất đi sự ủng hộ của quốc tế vì “đánh bom bừa bãi” và rằng ông Netanyahu nên thay đổi chính phủ của mình.
Bình luận của ông Biden được đưa ra khi Cố vấn An ninh Quốc gia Nhà Trắng sẽ tới Israel trong tuần này để thảo luận với ông Netanyahu về kế hoạch của cuộc chiến, cũng như điều gì sẽ xảy ra nếu Hamas bị đánh bại. Tuần tới, Bộ trưởng Quốc phòng Mỹ Lloyd Austin sẽ đến Israel. Lầu Năm Góc cho biết chuyến thăm này nhằm thể hiện sự ủng hộ của Washington đối với Tel Aviv, nhưng cũng để nhấn mạnh lời nhắc nhở tránh gây thêm thương vong cho dân thường ở Gaza.
Chiến sự bùng phát sau khi phong trào Hồi giáo Hamas bất ngờ tấn công xuyên biên giới vào ngày 7/10 sát hại hơn 1.200 người ở Israel và bắt khoảng 240 người làm con tin. Hậu quả, vùng đất ven biển nghèo khó Gaza đã trở thành đống đổ nát và rơi vào thảm họa nhân đạo nguy cấp. Phần lớn miền Bắc Gaza bị xóa sổ và hơn 80% dân số 2,3 triệu người buộc phải rời bỏ nhà cửa đi lánh nạn.
Mỹ đã thúc giục Israel giảm thiểu thương vong cho dân thường. Tuy nhiên, con số thương vong vẫn tiếp tục tăng với tốc độ chóng mặt. Phía Israel cáo buộc hành động bố trí vũ khí, đường hầm và bệ phóng tên lửa của Hamas ở các khu đô thị đông đúc chính là nguyên nhân gây thương vong cho dân thường.
Hệ thống chăm sóc sức khỏe và các hoạt động viện trợ nhân đạo đã sụp đổ ở hầu hết Gaza, trong bối cảnh Israel phong tỏa lãnh thổ và giao tranh dữ dội. Các nhân viên cứu trợ đã phản ánh về nạn đói cùng với tình trạng lây lan bệnh tật ở những người đang sống trong các điểm trú ẩn và lều trại quá đông đúc.
Bình luận của Tổng thống Mỹ
Lời nhận xét “ném bom bừa bãi” của Tổng thống Joe Biden chính là sự chỉ trích trực tiếp đáng kinh ngạc đối với Israel, ngay cả khi chính quyền của ông tiếp tục hỗ trợ ngoại giao và quân sự vững chắc cho chiến dịch quân sự ở Gaza.
Tổng thư ký Liên hợp quốc và các quốc gia Arab đã tập hợp cộng đồng quốc tế ủng hộ lời kêu gọi ngừng bắn ngay lập tức. Nhưng Mỹ đã phủ quyết những nỗ lực đó tại Hội đồng Bảo an Liên hợp quốc vào tuần trước, khi nước này chuyển đạn tới Israel để duy trì cuộc tấn công.
Ngày 12/12, một nghị quyết tương tự tại Đại hội đồng Liên hợp quốc đã được thông qua với tỷ lệ ủng hộ áp đảo. Cuộc bỏ phiếu yêu cầu ngừng bắn đó chủ yếu mang tính biểu tượng, song thể hiện sự thống nhất quan trọng của dư luận thế giới.
Israel và Mỹ tuyên bố bất kỳ lệnh ngừng bắn nào giúp Hamas giành được quyền lực đều đồng nghĩa với việc trao chiến thắng cho lực lượng Hồi giáo này. Hamas kiểm soát Gaza từ năm 2007 và đã cam kết đối đầu với Israel.
Nhưng hai đồng minh này cũng có những điểm khác biệt về kế hoạch của cuộc chiến và về cách điều hành Gaza trong tương lai.
Trong cuộc họp ngắn với AP hôm 11/12, Bộ trưởng Quốc phòng Israel Yoav Gallant báo hiệu rằng giai đoạn chiến đấu trên bộ và không kích dữ dội hiện nay có thể kéo dài trong nhiều tuần và các hoạt động quân sự tiếp theo có thể tiếp tục trong nhiều tháng.
Ông Netanyahu cho biết quân đội sẽ phải duy trì quyền kiểm soát an ninh mở đối với Gaza sau khi chiến tranh kết thúc.
Tuy nhiên, chính quyền của ông Biden tuyên bố Israel không nên chiếm đóng quân sự Gaza và Chính quyền Palestine được quốc tế công nhận nên quản lý Gaza, trong thời gian chờ đợi các cuộc đàm phán về việc thành lập một nhà nước Palestine bên cạnh Israel.
Ông Netanyahu dường như kiên quyết loại trừ khả năng đó. Ông thừa nhận có sự khác biệt trong quan điểm của hai nước về thời hậu Hamas.
“Tôi sẽ không cho phép Israel lặp lại sai lầm”, Thủ tướng Netanyahu đề cập đến tiến trình hòa bình vào những năm 1990 đã tạo ra Chính quyền Palestine và nhằm đạt được giải pháp hai nhà nước. Chính quyền này quản lý các khu vực ở Bờ Tây và Gaza cho đến khi Hamas kiểm soát Gaza vào năm 2007.
Tấn công nổ ra khắp Gaza
Thành phố Gaza và phần lớn khu vực phía Bắc đã bị tàn phá trên diện rộng sau hơn hai tháng xung đợt. Giữa đống đổ nát, lực lượng mặt đất của Israel vẫn đang giao tranh ác liệt với các tay súng người Palestine.
Người dân cho biết những vụ đụng độ dữ dội đã nổ ra ngày12/12 tại các khu phố Zaytoun và Shijaiya của thành phố Gaza, cũng như ở Jabaliya, một trại tị nạn đông đúc.
Hàng chục nghìn người Palestine vẫn lưu lại miền Bắc, sống ẩn náu trong nhà hoặc trong các trường học của Liên hợp quốc. Người dân cho biết khi máy bay và đạn pháo bắn phá các ngôi nhà, những người ứng cứu không thể tiếp cận được bất kỳ ai bị chôn vùi trong đống đổ nát.
Cô Amal Radwan, người đang trú ẩn tại một trường học ở Jabaliya, cho biết tình hình rất thảm khốc khi quân đội Israel cố gắng tiến sâu vào khu vực này và nã súng vào các thành viên Hamas.
Bên ngoài thành phố Gaza, quân đội Israel đã làm nổ tung một trường học do UNRWA, Cơ quan của Liên hợp quốc dành cho người tị nạn Palestine, điều hành ở thị trấn Beit Hanoun phía Bắc. Người đứng đầu UNRWA Phillippe Lazzarini đã xác nhận về vụ phá hủy trên, đồng thời gọi nó là “thái quá”.
Theo một quan chức Mỹ giấu tên, quân đội Israel cũng đã bắt đầu làm ngập một số đường hầm của Hamas. Tổng thống Joe Biden nói rằng có những tuyên bố là không có con tin nào trong các đường hầm mà Israel dẫn nước gây ngập ở Gaza, nhưng nói thêm rằng ông không biết điều đó.
Theo hồ sơ của các bệnh viện, những vụ không kích suốt đêm 11/12 ở miền Nam Gaza - nơi gần như toàn bộ dân số 2,3 triệu người của Gaza đang tập trung - đã cướp đi sinh mạng của hàng chục người.
Theo một phóng viên AP, ít nhất 23 người đã thiệt mạng, trong đó có 7 trẻ em và 6 phụ nữ.
Ông Ashraf al-Qidra, phát ngôn viên của cơ quan y tế Gaza cho biết tại thị trấn Beit Lahia phía Bắc Gaza, lực lượng Israel đã xông vào bệnh viện Kamal Adwan, yêu cầu tất cả mọi người dồn vào sân chung. Liên hợp quốc cho biết bệnh viện này có 65 bệnh nhân cần chăm sóc đặc biệt và 6 trẻ sơ sinh trong lồng ấp, và khoảng 3.000 người sơ tán đang trú ẩn ở đó với rất ít thức ăn hoặc nước uống.
Khi được hỏi về tình hình bệnh viện Kamal Adwan, quân đội Israel tuyên bố sẽ tiếp tục hành động nhằm vào các thành trì của Hamas ở phía Bắc Gaza, đồng thời thực hiện tất cả các biện pháp phòng ngừa khả thi để giảm thiểu tác hại cho người dân.
