Loài lợn lùn (Porcula salvania), với bộ lông thưa thớt màu nâu xám và cơ thể thuôn dài có kích thước bằng một con mèo, là loài lợn hoang dã nhỏ nhất trên thế giới và cũng là một trong những loài hiếm nhất, được Liên minh Bảo tồn Quốc tế của Thiên nhiên (IUCN) liệt vào danh sách loài có nguy cơ tuyệt chủng.
Từng phát triển mạnh ở vùng đồng bằng từ Nepal đến bang Uttar Pradesh (Ấn Độ), ngày nay, chỉ còn chưa tới 300 con lợn lùn sinh sống ngoài tự nhiên.
Môi trường sống của lợn này ngày càng chịu nhiều áp lực từ sự xâm lấn của con người và gia súc . Tiến sĩ Goutam Narayan, cố vấn dự án bảo tồn cho biết: “Loài lợn lùn sẽ biến mất khi môi trường sống thay đổi, không giống như người anh em họ của nó, lợn rừng thích nghi tốt với những thay đổi trong môi trường sống”.
“Mặc dù chúng ta có xu hướng tập trung vào việc bảo tồn môi trường sống cho những loài động vật mang tính biểu tượng lớn như tê giác, nhưng những động vật nhỏ như lợn lùn là những thước đo môi trường sống tuyệt vời và chúng ta nên bảo tồn những loài động vật nhạy cảm với môi trường này tốt hơn", ông Narayan khẳng định.
Vào những năm 1960, lợn lùn được cho là đã tuyệt chủng, trước khi chúng được “phát hiện lại” vào năm 1971. Những nỗ lực ban đầu để nuôi nhốt loài lợn lùn đã thất bại cho đến năm 1995, khi Chương trình Bảo tồn Hog (PHCP) được thành lập.
Tổ chức này đã thiết lập một chương trình nhân giống nuôi nhốt với mục đích đưa loài động vật này trở lại tự nhiên.
“Việc đưa những con lợn bị nuôi nhốt vào tự nhiên bắt đầu vào năm 2008, với 16 con lợn lùn được thả vào khu bảo tồn động vật hoang dã Sonai Rupai", ông Parag Deka, giám đốc Dự án PHCP, cho biết.
Trước khi thả ra tự nhiên, các chuyên gia Ấn Độ đảm bảo rằng những con lợn lùn sẽ sinh sống tại những khu vực xa con người, giảm chế độ ăn bổ sung của chúng xuống còn 15% và buộc chúng phải tự xây dựng mối quan hệ bầy đàn với nhau. Khoảng 12 con lợn được trả về tự nhiên mỗi năm.
Là một loài động vật ăn tạp, lợn lùn là một trong số ít loài động vật có vú trên thế giới có khả năng xây dựng một "tổ ấm", thực chất là một vùng lõm nông trên đất có thảm thực vật và thậm chí là mái bằng cành cây.
Tuy nhiên, khi đã được đưa trở lại tự nhiên, việc theo dõi những con lợn không phải là việc dễ dàng bởi bản tính nhút nhát, do đó các nhà chức trách Ấn Độ sẽ phải dựa vào các bẫy ảnh để theo dõi quá trình sinh sản của quần thể lợn.
Ông Deka cho biết, mục tiêu của PHCP là vào năm 2025, “hệ sinh thái sẽ được phục hồi và loài lợn lùn có thể phát triển trở lại ở những đồng cỏ tại Assam".
“Mục đích của cuộc đời tôi là đưa loài này trở lại khỏi bờ vực tuyệt chủng", vị chuyên gia khẳng định.
