Bún cá Châu Đốc
Đến Châu Đốc, thứ nổi tiếng nhất ở đây ai cũng biết là mắm. Thế nên cũng là tô bún cá, nhưng hương vị ở Châu Đốc đậm đà hơn hẳn. Để hòa mắm vào tô nước lèo nhưng không vương lại mùi tanh, những nghệ nhân nấu nướng nơi đây trải qua bao đời kinh nghiệm. Họ phải có bí quyết để vị nước vừa đậm đà mà không tanh nồng.
Ngoài những thớ cá lóc vàng ươm, các đầu bếp còn cho thêm chả lụa, thịt quay ăn kèm rau nhút. Gắp một miếng cá chấm chén nước mắm thắng đường có ớt băm nhuyễn, rồi lại húp một muỗng nước lèo mới thấy hết vị ngon ngọt của món ăn dân dã này.
Bún cá Long Xuyên
Bún cá là món ăn đặc trưng của miền đất phương Nam hào sảng, dễ dàng tìm thấy ở bất cứ nơi đâu trên đất Nam Bộ. Trên thực tế, bún cá Long Xuyên có nguồn gốc từ vùng đất An Giang. Tô bún cá này khác biệt nhiều so với những "người anh em" của nó ở xứ Châu Đốc hay Kiên Giang. Màu vàng nổi bật trong tô bún, hương thơm của nước lèo được nấu kỹ với các gia vị, đậm đà từng thớ cá lóc, miếng chả chiên khiến du khách không thể quên được. Mỗi tô giá chỉ 12.000 đồng.
Ngoài những miếng cá lóc đặc trưng trong tô bún cá thì còn có thêm những thớ chả cá chiên thơm lừng chấm nước mắm ớt rất ngon, và bông điên điển sản vật đặc trưng của miền Tây.
Bánh canh Vĩnh Trung
Trong danh sách món ăn ngon, độc đáo, lạ lùng của vùng đất Bảy Núi, bánh canh Vĩnh Trung có một chỗ đứng nhất định. Một tô bánh canh chỉ khoảng 15.000 đến 20.000 đồng nhưng có cả bò viên rất ngon, giò heo và cả những thớ thịt cắt nhỏ.
Cũng như bao món ăn khác đặc trưng hương vị Khmer, bánh canh ở đây có mùi tỏi phi thơm phức, rắc bên trên nhiều, làm nức mũi du khách. Đây được xem như món quà của vùng đất giao thoa văn hóa đặc trưng mà du khách một lần nếm thử sẽ nhớ mãi hương vị thơm ngon.
Quanh chợ Vĩnh Trung có khoảng 4 - 5 quán bán bánh canh đặc trưng này, không nhiều những cũng đủ để ghi dấu ấn trong lòng thực khách.
Bánh canh tép Thoại Sơn
Nếu Tịnh Biên nổi tiếng gần xa với món bánh canh Vĩnh Trung đặc trưng hương vị Khmer thì Thoại Sơn cũng có cho riêng mình một món bánh canh nức tiếng là bánh canh tép nức tiếng. Đã có vài tiệm ở Long Xuyên bắt đầu bán món ăn lạ miệng này để phục vụ thực khách nhưng ngon nhất phải đến xứ Thoại Sơn mà thưởng thức qua. Những cọng bánh canh trắng đục trong tô nước trong veo, thêm vài chú tép rang đậm vị và giòn mềm, da heo, khô mực, vài cục huyết tăng thêm phần đặc sắc, tăng hương vị cho tô bánh canh quê nhà.
Một tô bánh canh chỉ có giá 10.000 đồng, bạn có thể ăn vài ba tô nhưng vẫn không ngán, không cảm thấy mất ngon vì ăn nhiều, cái hay của món này là ở chỗ đó.
Gà hấp lá trúc
Món gà hấp lá trúc được đánh giá là một trong những món ngon số 1 của vùng Bảy Núi. Điểm đặc biệt của món gà hấp lá trúc đó là nguyên liệu lá trúc.
Để chế biến món gà hấp lá trúc, gà thì có nhiều nhưng muốn có lá trúc người ta phải băng rừng leo núi vất vả lắm mới hái được những chiếc lá xanh nguyên vẹn. Chính vì mùi thơm độc đáo của lá trúc đã làm nên món đặc sản hiếm có ở vùng đất An Giang này.
Muốn làm món này, người ta phải chọn được gà tơ, loại gà vườn, làm sạch, để nguyên con, ướp gia vị tiêu, tỏi, hành, bột nêm, bún, nấm, nước mắm hòn rồi đem hấp cách thủy cho đến khi da gà chuyển sang màu vàng tươm mỡ mới đạt yêu cầu. Để mùi lá trúc thấm vào thịt gà, trước khi hấp phải lót một lớp lá trúc dưới thân gà.
Gà khi ăn được chặt hoặc xé nhỏ, lá trúc xắt nhuyễn, rải đều lên thịt gà. Dưới đáy đĩa độn rau ghém bắp chuối, trang trí thêm vài chiếc lá trúc, cà chua, dưa leo, ớt... Gắp một miếng thịt gà còn vướng vài sợi lá trúc chấm vào chén muối ớt pha nước trái trúc chua chua, cay cay rồi nhai chầm chậm mới thưởng thức hết cái vị thơm ngon của món ăn vừa dân dã vừa sang trọng này.
Gỏi sầu đâu khô sặt
Để làm gỏi sầu đâu, trước hết người ta chọn những lá, đọt sầu đâu non, rửa sạch và kỹ. Sau đó để ráo và cho vào nồi nước sôi trụng cho bớt vị đắng. Chuẩn bị thịt ba rọi luộc, xắt mỏng; tôm sú luộc, bỏ vỏ; khô sặt rằn nướng, xé nhỏ; dưa leo và xoài xanh, bằm sợi. Tất cả đem trộn đều với nước mắm ớt chua ngọt. Phía trên cho thêm 1 ít rau thơm, ngò rí, đậu phộng giã giập, và vài lát ớt. Như thế là đã ra 1 dĩa gỏi sầu đâu khô sặt hấp dẫn. Có thể ăn kèm với chén nước mắm me. Gắp một miếng gỏi lá sầu đâu chấm vào nước mắm me, nhai chầm chậm. Vị béo của thịt, vị ngọt của tôm, vị chua của me chín hòa lẫn vị đắng hậu ngọt của lá sầu cộng với vị cay của ớt, ăn tới đâu thấm tới đó. Một món ngon có cả vị cay và đắng nhưng sẽ làm cho thực khách khó quên trong đời.
Lẩu mắm Châu Đốc
Lẩu mắm Châu Đốc là một món ngon đặc sản vùng Châu Đốc mà có sự kết hợp hài hòa của mắm cùng các nguyên liệu khác để thành món lẩu thơm ngon nức mũi. Để nấu nước lẩu người ta hay dùng mắm cá sặc hoặc cá chốt, ninh chín rồi lọc thật sạch xác mắm để nước được trong. Sau đó cho vào một ít xả băm, ớt, nước dừa tươi và thịt ba rọi cùng phi lê cá basa. Khi nước vừa sôi, cá vừa chín tới, người ta cho thêm cà tím đã cắt khúc chẻ tư. Khi miếng cà vừa chín tới là nước lẩu xem như hoàn tất. Nêm nếp gia vị cho vừa miệng ăn. Như nhiều loại lẩu khác, lẩu mắm Châu Đốc thường ăn kèm với bún tươi và các loại rau như bông súng, điên điển, so đũa, cù nèo….
Mắm thái Châu Đốc
Mắm thái Châu Đốc là một món ăn truyền thống, ngon trứ danh của vùng đất biên giới Campuchia, Việt Nam. Có thực khách tò mò xem món mắm thái Châu Đốc được làm như thế nào mà thơm ngon đến vậy. Một số người chia sẻ rằng: cá làm mắm thái, thường là cá lóc hoặc cá bông tuyển chọn con lớn, mập, rồi đập đầu cánh vảy, cạo vi, kỳ rồi rửa sạch đem ngâm với muối trong khạp độ 15 ngày, rồi dùng gạo lứt rang cho thật vàng, xay nhuyễn làm thính. Thắng đường thốt nốt cho có chỉ, chao vô mắm. Độ mươi, mười lăm ngày cho thấm, mắm vừa ăn, vớt cá đem ra chặt đầu, lóc xương, lột da, lấy thịt cá thái nhỏ cỡ chiếc đũa, rồi ướp đường, bột ngọt, nước mắm biển xăm xắp, trộn đu đủ mỏ vịt xắt nhuyễn từng sợi, vắt bỏ mũ phơi một ngày cho đu đủ dẻo, xong cho mắm vào khạp, rải thính đều hết, ém vô, đậy thật khít khao, đừng cho hơi gió lọt vô. Mắm thái nhận vô khạp, vô hũ độ một tuần lễ là ăn được, đừng để lâu mắm sẽ bị chua hoặc bị “trở gió”.
“Công thức” chung là vậy, còn độ ngon như thế nào thì còn phụ thuộc vào các công đoạn này được làm ra sao và người làm cũng phải có “cái duyên” khéo tay mới làm nên những khạp mắm thái ngon trứ danh tứ xứ.
Bánh hỏi bò đun
Ghé thăm xứ Châu Đốc, ngoài những sản vật từ mắm mua về làm quà, du khách hãy một lần nếm thử món bánh hỏi bò đun nổi tiếng vùng này. Bò đun (còn gọi là bò đum) có cách nướng lạ, ngon. Từng miếng thịt bò tươi cuộn tròn với hành, phô mai được nướng qua sực nức mùi thơm. Hoặc, du khách cũng có thể gọi những món ngon lạ khác như cuốn với lạp xưởng bò.
Trong đó, những miếng bò được vo tròn, nướng cháy xém, ăn cùng đĩa bánh hỏi được phết một lớp mỡ hành. Du khách có thể gọi thêm gỏi sầu đâu ăn cùng cho đỡ ngấy hoặc nhấm nháp những cuốn gỏi tôm ngon lành.
Một đĩa bánh hỏi ăn cùng gỏi cuốn giá khoảng từ 70.000 đến 90.000 đồng
Bò cạp Bảy Núi
Bò cạp hay còn gọi là "bù kẹp", có màu đen nhánh, hai càng to kềnh, to cỡ con dế cơm. Để có được những con bò cạp thế này, những người chuyên săn lùng con vật này phải lên núi mới có. Họ trang bị một cây cuốc, một cây kẹp và một cái xô. Tìm thấy tảng đá nào khả nghi, họ chỉ cần lật tảng đá sang một bên, nhìn miệng hang thò kẹp vào.
Sau khi “thu hoạch” xong, họ mang bò cạp về bỏ vào thau vài ngày cho "sạch bụng". Để nguyên con vậy và rửa sạch, cho vào chảo mỡ hoặc dầu đang sôi. Khoảng vài phút sau, bò cạp chín, bốc mùi thơm lạ lùng. Bò cạp dùng kèm rau thơm, cà chua, dưa leo và vài cọng ngò, chấm với muối tiêu chanh (hoặc nước tương). Cắn một miếng, giòn rụm và vị beo béo. Theo những người sành ăn món này, bụng của bò cạp mới là phần ngon nhất. Ngoài vị nhân nhẩn của cỏ cây, thức ăn còn đọng lại trong bao tử chúng, còn có vị béo bùi đặc trưng mà côn trùng khác không có.
Bò leo núi
Ở vùng Tân Châu (An Giang) có món ăn ngon trứ danh là “bò leo núi” được chế biến từ bò tơ.
Thịt được cắt dày hơn so với các món bò nướng như thường thấy. Đầu tiên thịt được ướp bằng trứng gà tươi được khuấy đều, chuẩn bị vỉ nướng bằng gang. Giữa vỉ mô lên tròn trĩnh tượng hình quả núi nên tên gọi món ăn xuất phát từ điểm này. Cho một miếng mỡ heo thật to lên trên vỉ được bắc trên bếp than hồng, khỏa đều. Mỡ heo tan ra, sau đó để từng miếng thịt bò lên và phết 1 ít bơ vàng óng lên trên đó. Trứng và bơ hòa quyện thấm vào thịt thơm lừng, ngọt lịm. Trở đều để miếng bò không quá khô vừa còn giữ lại độ mềm, ngọt của gia vị. Miếng thịt dù để trên bếp bao lâu vẫn không bị dai, cứng mà luôn mềm mại, rất vừa miệng ăn. Thịt nướng xong được gói với bánh tráng, rau sống, chuối chát... chấm với chao hoặc mắm bò hốc. Món này ăn ngon, có thể nhấm thêm chút bia để tăng độ ngon của bữa ăn.
Cháo bò Tri Tôn
Ai về Tri Tôn mà chưa thưởng thức qua món cháo bò lừng danh ở đây thì thật là uổng phí. Vùng đất Tri Tôn hoặc Tịnh Biên – An Giang, nơi nổi tiếng với món cháo bò được chế biến với nguyên liệu là lá trúc.
Muốn có một tô cháo bò thật ngon trước hết phải chọn cho được thịt bò địa phương (loại bò được nuôi tại vùng Bảy Núi). Bộ lòng phải làm thật kỹ và thật sạch. Tuy mỗi người có cách chế biến khác nhau, nhưng tô cháo bò nào cũng là tổng hợp của gạo, thịt, gân, đồ lòng và gia vị đi kèm là hành, ngò, gừng xắt nhỏ và các loại rau thơm như mò om, ngò gai. Nồi cháo muốn ngon phải luôn bắc trên bếp than hồng và bộ lòng sau khi luộc chín nên để riêng ra, không để chung như nhiều món cháo khác.
Cơm nị - cà púa của dân tộc Chăm Châu Giang
Về An Giang, nếu may mắn, Quý khách sẽ được 1 lần thưởng thức món cơm nị - cà púa của người Chăm ở Châu Giang, cộng đồng người Chăm sống bên dòng sông Hậu.
Để nấu cơm nị, người Chăm đã chọn loại gạo ngon, đem vò sạch và cho vào đó một chút muối rồi xả sạch. Gạo được đổ ra rổ lớn, để ráo nước. Xào bơ cùng nụ đinh hương, quế cho dậy mùi thơm rồi đổ gạo đã ráo nước vào xào chung cho săn thấm. Gạo sau khi xào xong trộn cùng bột hạt điều đã rang sẵn. Đổ gạo vào hỗn hợp nước bao gồm muối, đường, bột ngọt, cà ri đã quấy đều, đem nấu. Lúc cơm gần chín, người ta rưới một ít nước cốt dừa hoặc sữa vào nồi rồi nấu tới khi chín hẳn. Nước dừa và sữa không được cho vào từ đầu vì làm như vậy cơm dưới đáy nồi dễ bị cháy khét, không ngon. Để tăng khẩu vị, người nấu còn cho thêm nho khô trộn cùng cơm.
Cà púa là tên gọi một loại món ăn được người Chăm chế biến từ thịt bò chứ không phải là một loại quả như cà pháo hay cà chua. Để làm món cà púa ngon, người ta cho gừng và rượu vào thịt bò để khử mùi. Sau đó chọn quả dừa bánh tẻ đem nạo sợi nhỏ, một nửa để thắng nước cốt dừa, một nửa để rang vàng. Bắc chảo nóng, cho thịt bò đã khử mùi vào xào cùng dừa khô, cà ri, gia vị, ớt muối sao cho vừa ăn. Khi thịt bò thấm đều, rưới nước cốt dừa rồi hầm cho thịt thật mềm rồi trộn đều thịt bò cùng dừa nạo, hành củ. Cuối cùng là chuẩn bị một ít đậu phộng rang rắc lên trên.
Tung lò mò
Lạp xưởng bò hay còn gọi là tung-lò-mò, là một trong những món ngon độc đáo của người Chăm vùng An Giang. Món ăn này từ lâu cũng được người Kinh ưa thích và chế biến thành món lạp xưởng bò giống như của người Chăm và hiện phổ biến rộng rãi ở phường Núi Sam, Châu Đốc, Tịnh Biên và Tri Tôn. Theo một số người dày dạn kinh nghiệm, muốn cho lạp xưởng thơm, ngon và có mùi hấp dẫn cần phải ướp tiêu, hành, tỏi, đường, bột ngọt, ngũ vị hương, đặc biệt là đại hồi và tiểu hồi. Và để có được những viên lạp xưởng tròn, đều đặn, phải dùng ruột heo làm sạch, phơi khô trước khi dồn thịt vào. Sau đó, người ta dùng dây buộc thắt gút lại thành lọn hình tròn. Khi nướng xong, tung lò mò được cắt ra thành viên có màu đỏ hồng, bốc khói thơm phức.
Kỹ thuật làm tung lò mò khác với cách làm lạp xưởng heo đó là lạp xưởng bò sau khi làm xong chỉ cần phơi cho ráo là có thể đem chiên hoặc nướng. Khi nướng thì những khoanh tung lò mò thơm phức, không còn mùi mỡ bò. Tung lò mò muốn ngon thì phải ăn lúc còn nóng và chấm muối tiêu hoặc tương ớt. “Tung lò mò” nướng nên chín tới đâu, ăn tới đó thực khách sẽ thấy vị ngọt bùi của thịt và mỡ bò, vị chua chua của cơm nguội lên men hòa cùng gia vị cay của ớt. Tung lò mò được ăn kèm với rau sống, rau cần tươi, khế, chuối sống hoặc hấp dẫn hơn là có thêm ngò tây, cà chua và được ăn chung với bún hoặc bánh mì. Món tung lò mò này thường xuất hiện vào các ngày lễ hoặc tết cổ truyền của dân tộc.
Tuệ Linh (th)
