Nhà nghiên cứu Nguyễn Đình Đầu qua đời, đại thọ 104 tuổi

0:00 / 0:00
0:00
(Ngày Nay) - Nhà báo Lê Hữu Tuấn, Phó TBT báo Công giáo và Dân tộc cho hay: “Nhà nghiên cứu Nguyễn Đình Đầu qua đời trưa nay. Một đại thụ về lịch sử, địa chí và sưu tập bản đồ đã từ giã chúng ta”. Thông tin từ gia đình cho biết, nhà nghiên cứu Nguyễn Đình Đầu qua đời lúc 12 giờ ngày 20-9, hưởng đại thọ 104 tuổi.
Nhà nghiên cứu Nguyễn Đình Đầu (1920 – 2024)
Nhà nghiên cứu Nguyễn Đình Đầu (1920 – 2024)

Nhà nghiên cứu lịch sử Nguyễn Đình Đầu sinh ngày 12-3-1920, là một người Công giáo sinh ra tại Hà Nội, đã vào sinh sống và gắn bó với Sài Gòn – TP.HCM từ giữa thế kỷ trước (khoảng năm 1955). Ông có kiến thức sâu rộng về Sài Gòn – TP.HCM với tư cách là một công dân, một nhà nghiên cứu sống giữa trung tâm thành phố (phường Bến Thành, quận 1). Nhà nghiên cứu Nguyễn Đình Đầu đã chứng kiến bao đổi thay của thành phố phương Nam này.

Sự kiện kỷ niệm 300 năm Sài Gòn – TP.HCM (được tổ chức vào năm 1998) cũng là một dấu ấn trong hành trình nghiên cứu Sử - Địa của nhà nghiên cứu Nguyễn Đình Đầu. Ông được lãnh đạo TP lúc đó “đặt hàng” tham gia thực hiện công trình nghiên cứu về địa chí thành phố. Trong công trình này, ông cùng làm việc với một số nhà trí thức lớn trong đó có các ông Trần Văn Giàu, Trần Bạch Đằng.

Nhà nghiên cứu Nguyễn Đình Đầu qua đời, đại thọ 104 tuổi ảnh 1
Một số tác phẩm của nhà nghiên cứu Nguyễn Đình Đầu.

Với sự làm việc bền bỉ, cẩn trọng và sưu tầm, lưu giữ các tài liệu quý báu, nhà nghiên cứu Nguyễn Đình Đầu đã có nhiều đóng góp trong lĩnh vực lịch sử, địa chí, khảo cứu với nhiều công trình được giới nghiên cứu đánh giá cao và đông đảo độc giả tìm đọc. Trong đó có các cuốn sách về “Chủ quyền Việt Nam trên Biển Đông và Hoàng Sa, Trường Sa”, “Việt Nam quốc hiệu và cương vực - Hoàng Sa Trường Sa”, đã cho công chúng có cái nhìn toàn diện về lãnh thổ nước ta, đồng thời góp phần củng cố các bằng chứng lịch sử, chứng minh chủ quyền đất liền và hải đảo của Việt Nam, được đông đảo quốc tế công nhận.

Vào cuối năm 2022, tại tư gia của nhà nghiên cứu Nguyễn Đình Đầu, NXB Trẻ đã ký kết cùng ông hợp đồng tác quyền trọn đời các tác phẩm của ông. Bằng hợp đồng này, nhà nghiên cứu Nguyễn Đình Đầu gửi gắm khi ông qua đời, nhuận bút xuất bản các tác phẩm của ông sẽ được NXB Trẻ chuyển vào quỹ văn hóa mang tên: “Quỹ Văn hóa Sử Địa Nguyễn Đình Đầu”.

Nhà nghiên cứu Nguyễn Đình Đầu qua đời, đại thọ 104 tuổi ảnh 2

Vào ngày 14/11/2022, nhà nghiên cứu Nguyễn Đình Đầu và đại diện NXB Trẻ đã ký hợp đồng tác quyền trọn đời các tác phẩm của ông

Trước đó, NXB Trẻ cũng từng ký tác quyền trọn đời với các nhà văn, nhà nghiên cứu, như: Sơn Nam, Trần Kim Trắc, Trang Thế Hy. Việc ký tác quyền trọn đời cùng nhà nghiên cứu Nguyễn Đình Đầu là một trong những sự kiện hiếm hoi tại Việt Nam, khi mà một đơn vị xuất bản mua tác quyền trọn đời các tác phẩm từ một nhà nghiên cứu còn tại thế.

NXB Trẻ vừa ấn hành cuốn sách biên khảo “Chế độ công điền công thổ trong lịch sử khẩn hoang lập ấp ở Nam kỳ Lục tỉnh” về lịch sử miền Nam, nhìn từ quá trình phát triển nông nghiệp và chế độ sở hữu đất đai của nhà nghiên cứu Nguyễn Đình Đầu. GS Sử học Phan Huy Lê đã nhận xét về cuốn sách này: “Tôi đã đọc một cách hứng thú và đọc kỹ cuốn sách Chế độ công điền công thổ trong lịch sử khẩn hoang lập ấp ở Nam kỳ Lục tỉnh của nhà sử học Nguyễn Đình Đầu. Cái thu hút sự chú ý và hứng thú của tôi là tác giả, bằng những tư liệu cụ thể, đã dẫn dắt người đọc vào ba thế kỷ khẩn hoang lập ấp đầy gian truân và thành tựu của nhân dân Nam kỳ, nó luôn khêu gợi nhận thức của người đọc bằng những phát hiện và đề xuất mới mẻ”.

Nhà nghiên cứu Nguyễn Đình Đầu qua đời, đại thọ 104 tuổi ảnh 3

Một số tác phẩm của nhà nghiên cứu Nguyễn Đình Đầu

Nhà nghiên cứu Nguyễn Đình Đầu đã để lại một sự nghiệp đồ sộ với 23 cuốn sách nghiên cứu về địa bạ các tỉnh, thành. Ngoài ra, ông còn là tác giả, dịch giả của các cuốn sách nghiên cứu, tiêu biểu như: Chế độ công điền công thổ trong lịch sử khẩn hoang lập ấp ở Nam kỳ Lục tỉnh; Quân điền Bình Định; Tạp ghi Việt Sử Địa tập 1, Tạp ghi Việt Sử Địa tập 2 (Hành trình của một tri thức dấn thân), Tạp ghi Việt Sử Địa tập 3; Cổ Gia Định phong cảnh vịnh (Trương Vĩnh Ký chép Nôm. Nguyễn Đình Đầu giới thiệu); Nguyễn Trường Tộ với triều đình Tự Đức; Petrus Ký - Nỗi oan thế kỷ; Việt Nam quốc hiệu và cương vực, Hoàng Sa - Trường Sa; Lược sử Sài Gòn từ thế kỷ XVII cho đến khi Pháp xâm chiếm 1859;


Ký ức lịch sử về Sài Gòn và các vùng phụ cận (dịch và chú thích); Tiểu giáo trình địa lý Nam Kỳ (dịch); 100 câu hỏi đáp về Gia Định - Sài Gòn TP Hồ Chí Minh; Cố cả Léopold Cadière từ Việt Nam học đến Việt Nam hóa; From Saigon to Hochiminh City - 300 years history (tiếng Anh); De Saigon à Hochiminh Ville - 300 ans d’histoire (tiếng Pháp); Petrus J. B. Trương Vĩnh Ký một nhà bác học và người yêu nước của Nam Kỳ (của Jean Bouchot. Nguyễn Đình Đầu chú thích, giới thiệu); Con đường gốm sứ và tơ lụa Việt Nam trên Biển Đông (đang viết)….

Ký ức về những ngày Hà Nội không ngủ
Ký ức về những ngày Hà Nội không ngủ
(Ngày Nay) - Ngày Giải phóng Thủ đô 10/10/1954 là một cột mốc không thể nào phai mờ trong lịch sử dân tộc Việt Nam và đặc biệt là trong ký ức của nhiều người dân Hà Nội. Đó không chỉ là một sự kiện mà còn là biểu tượng của chiến thắng, niềm tin, hy vọng và sự đoàn kết của toàn dân tộc.
23 tủ sách quý hiếm của học giả Vương Hồng Sển bị mất là sách gì?
23 tủ sách quý hiếm của học giả Vương Hồng Sển bị mất là sách gì?
(Ngày Nay) - Như Ngày Nay đã thông tin, vào ngày 10/8/2024, khi đoàn cán bộ Nhà nước đến khảo sát hiện trạng ngôi nhà 11 Nguyễn Thiện Thuật (Q. Bình Thạnh, TPHCM) dưới sự chứng kiến của đại diện gia đình là bà Vương Thị Việt Hoa (cháu ruột cụ Vương). Tại đây, bà Hoa phát hiện 23 tủ sách là một phần di sản học giả Vương Hồng Sển đã hiến tặng Nhà nước, được niêm phong và lưu giữ tại địa chỉ trên đã… không cánh mà bay.
Nghệ sĩ dương cầm ươm mầm âm nhạc Ethiopia. Ảnh: Genaye Eshetu/Pharo Foundation
Nghệ sĩ dương cầm ươm mầm âm nhạc Ethiopia
(Ngày Nay) - Đưa cây đàn piano đến một ngôi trường xa xôi ở châu Phi không hề đơn giản, nhưng nghệ sĩ dương cầm Girma Yifrashewa vẫn nỗ lực đến cùng vì ông hiểu được sự cần thiết của điều đó. 
Quang cảnh Hội thảo góp ý dự án Luật Dữ liệu.
Luật hóa việc bảo vệ dữ liệu cá nhân
(Ngày Nay) - Đề nghị Ban soạn thảo tham khảo ý kiến các chuyên gia trong lĩnh vực chuyên ngành, tham chiếu các luật liên quan của Việt Nam cũng như Luật Dữ liệu các nước và quan tâm hơn đến vấn đề bảo vệ dữ liệu cá nhân. Đó là ý kiến của nhiều đại biểu trong Hội thảo góp ý Dự án Luật Dữ liệu do Đoàn đại biểu Quốc hội Thành phố Hồ Chí Minh tổ chức chiều 9/10.
Hiện trạng khu đất dự án khu du lịch liên hợp cao cấp New City Việt Nam tại tỉnh Phú Yên.
Thanh tra Chính phủ kết luận nhiều vi phạm về đất đai ở Phú Yên
(Ngày Nay) - Ngày 9/10, Thanh tra Chính phủ ban hành Thông báo Kết luận thanh tra 2094/TB-TTCP về trách nhiệm của UBND tỉnh Phú Yên khi để xảy ra các khuyết điểm trong việc thực hiện pháp luật về thanh tra, tiếp công dân, giải quyết khiếu nại, tố cáo và phòng, chống tham nhũng; việc chấp hành chính sách pháp luật trong quản lý, sử dụng đất đai, khai thác cát, đất, đá, sỏi và quản lý đầu tư xây dựng.
Nghệ sĩ Nigeria Otobong Nkanga.
"Thanh âm của nước mắt" trong nghệ thuật sắp đặt
(Ngày Nay) - Các tác phẩm của Otobong Nkanga, một nghệ sĩ sắp đặt thị giác người Nigeria, vừa mang hơi hướng của tương lai, vừa nguyên thuỷ, cổ xưa, và đạt đến ngưỡng lý tưởng. Triển lãm mới nhất của Otobong Nkanga được khai mạc tại New York trong tuần này.