Vẽ bệnh moi tiền khắp nơi
Không phải tất cả các phòng khám đều vẽ bệnh moi tiền nhưng hoạt động vẽ bệnh moi tiền hiện nay đã trở thành vấn nạn tại một số cơ sở y tế tư nhân, thường là phòng khám có yếu tố người nước ngoài (chủ yếu là phòng khám Trung Quốc). Vẽ bệnh moi tiền không đơn thuần chỉ là hành vi thiếu đạo đức, xâm phạm y đức mà còn vi phạm pháp luật, ảnh hưởng nghiêm trọng đến quyền lợi, sức khỏe và an toàn của người bệnh.
Kịch bản vẽ bệnh moi tiền của những phòng khám này tương đối giống nhau. Bệnh nhân vào phòng khám sẽ được nhân viên hướng dẫn thực hiện các xét nghiệm đơn giản chỉ vài trăm nghìn đồng, hoặc làm các thủ thuật chi phí thấp. Sau đó, bệnh nhân được đưa lên bàn thủ thuật thì bác sĩ, nhân viên phòng khám cố tình làm đau, hoặc đưa ra các chẩn đoán bệnh nguy hiểm khác để ép bệnh nhân chuyển sang gói dịch vụ cao cấp với chi phí cao.
Trong tháng 8/2025, Phòng khám Đa khoa Hoàn Cầu ở số 80-82 Châu Văn Liêm, P.Chợ Lớn (trước đây là P.11, Q.5, TP.HCM) tư vấn hút thai 7 tuần 5 ngày với chi phí thấp nhưng khi làm thủ thuật bệnh nhân cảm thấy rất đau và phòng khám yêu cầu chuyển sang gói dịch vụ cao cấp với giá 29,8 triệu đồng. Cũng với kịch bản tương tự, Phòng khám Đa khoa Tháng Tám ở địa chỉ 74 Cách Mạng Tháng Tám, P.Xuân Hoà (trước đây là P.6, Q.3, TP.HCM) khi thực hiện thủ thuật phá thai trên 8 tuần thì nhân viên cố tình làm đau bệnh nhân để người bệnh mua gói đặc biệt với giá 26 triệu.
Trước đó, Sở Y tế TP.HCM vào cuối tháng 7/2025 cho biết vừa phối hợp kiểm tra Phòng khám Đa khoa Quốc tế Khang Thịnh tại số 114 Trần Đình Xu, P.Cầu Ông Lãnh (trước đây thuộc Q.1, TP.HCM). Sở Y tế phát hiện phòng khám này có dấu hiệu vẽ bệnh moi tiền, và trong máy tính tại phòng khám sản phụ khoa có hàng trăm hình ảnh nội soi cổ tử cung bệnh lý chỉ có mã số, không có tên hoặc thông tin người bệnh.
 |
| Sở Y tế TP.HCM: Kiểm tra, xử lý điểm nóng phòng khám có dấu hiệu vẽ bệnh tại phường Thủ Đức. |
Vào giữa tháng 7/2025, Sở Y tế cũng tiếp nhận các đơn phản ánh của người dân về việc Phòng khám Đa khoa Việt Khang Thủ Đức ở số 83C Đặng Văn Bi (trước đây thuộc Q.Thủ Đức, TP.HCM) có dấu hiệu vẽ bệnh moi tiền nên tiến hành kiểm tra và xác định phản ánh đúng. Phòng khám là điểm nóng trong hoạt động khám chữa bệnh, thường vẽ bệnh moi tiền bằng cách chào mời giá thấp và sau đó thông báo phát sinh thêm bệnh, thêm chi phí, có trường hợp lên đến hàng chục triệu đồng.
Những phòng khám này chỉ là một số ít trong rất nhiều cái tên bị Sở Y tế TP.HCM điền vào danh sách các địa chỉ vẽ bệnh moi tiền nhiều năm qua. Theo thống kê của Sở Y tế, trong sáu tháng đầu năm nay, cơ quan chức năng thông qua đường dây nóng đã phát hiện và xử phạt 296 trường hợp vi phạm bao gồm 158 tổ chức và 138 cá nhân. Những hành vi khám, chữa bệnh vi phạm thường trục lợi trên sự sợ hãi của người bệnh.
Vi phạm lặp đi lặp lại
Trước vấn nạn vẽ bệnh moi tiền đang ngày càng phức tạp, Sở Y tế TP.HCM nhiều lần lên tiếng khuyến cáo, nếu người dân nghi ngờ bị vẽ bệnh, moi tiền thì liên hệ đường dây nóng 0967.771.010 và 0989.401.155 để phản ánh và không vội vàng chi trả thêm các khoản phí bất thường khi được phòng khám yêu cầu. Đồng thời, người dân có thể tham khảo, kiểm tra chất lượng phòng khám tại địa chỉ: https://tracuu.medinet.org.vn.
Theo ghi nhận của phóng viên, Hệ thống của Sở Y tế cho thấy, từ cuối 2020 đến hết 2024, Phòng khám Đa khoa Hoàn Cầu của Công ty TNHH MTV Dịch vụ Y tế Hoàn Cầu đã bị Thanh tra Sở Y tế TP.HCM xử phạt vi phạm hành chính 7 lần với số tiền hơn 300 triệu đồng về các hành vi khác nhau. Phòng khám Đa khoa Tháng Tám của Công ty TNHH Phòng khám Đa khoa Tháng Tám từ cuối năm 2022 đến hết năm 2024 cũng bị Thanh tra Sở Y tế xử phạt hành chính 5 lần với tổng số tiền hơn 250 triệu đồng.
 |
Phòng khám Đa khoa Hoàn Cầu 7 lần bị xử phạt vi phạm hành chính. |
Ngoài phạt tiền, hai phòng khám này cũng từng bị Thanh tra Sở Y tế tước quyền sử dụng giấy phép hoạt động, bác sĩ phụ trách chuyên môn kỹ thuật cũng bị tước quyền sử dụng chứng chỉ hành nghề có thời hạn nhưng vẫn tái phạm. Nhiều cá nhân khác có liên quan cũng bị cơ quan chức năng phát hiện vi phạm, tước quyền sử dụng chứng chỉ hành nghề khám bệnh, chữa bệnh với nhiều mức thời gian khác nhau nhưng vẫn lặp lại hành vi.
Trong đó có thể kể đến, bác sĩ N.T.N ở Phòng khám Đa khoa Hoàn Cầu từng bị phát hiện có hai chứng chỉ hành nghề, khi bị đình chỉ chứng chỉ này thì sử dụng chứng chỉ khác để phá thai và mới đây lại vi phạm. Còn bác sĩ L.H.L ở Phòng khám Đa khoa Tháng Tám vào đầu năm 2024 (khi đang hành nghề tại một phòng khám khác) bị xử phạt hành chính và tước quyền sử dụng giấy phép hoạt động trong thời hạn 4 tháng. Thế nhưng người này lại tiếp tục vi phạm khi đình chỉ thai bằng phương pháp hút chân không tại Phòng khám Đa khoa Tháng Tám mới đây.
Theo Sở Y tế TP.HCM, Phòng khám Đa khoa Hoàn Cầu, Phòng khám Đa khoa Tháng Tám và nhiều phòng khám khác thuộc “danh sách đen” của Phòng Kiểm tra – Pháp chế (trước đây là Thanh tra của Sở Y tế) vì nhiều lần vi phạm với hoạt động vẽ bệnh moi tiền người bệnh, không tuân thủ các quy định pháp luật, gây ảnh hưởng nghiêm trọng đến quyền lợi, sức khỏe và an toàn của người bệnh.
 |
Phòng khám Đa khoa Tháng Tám 5 lần bị xử phạt vi phạm hành chính. |
Mặc dù bị liệt vào “danh sách đen” và rất nhiều lần bị xử phạt, riêng Phòng khám Đa khoa Tháng Tám mới đây còn bị Sở Y tế chuyển hồ sơ vụ việc sang Công an TP.HCM điều tra làm rõ nhưng các phòng khám này vẫn tồn tại và hoạt động bình thường sau khi các hình thức hạn chế bổ sung được giải toả. Liệu rằng, các phòng khám này có “soạn lại bổn cũ”, tiếp tục vẽ bệnh moi tiền bệnh nhân như đã từng hay không?
Đề xuất rút giấy phép, tước chứng chỉ vĩnh viễn!
Hiện nay, mức phạt vi phạm hành chính của phòng khám “đen”, vẽ bệnh moi tiền dao động từ 30 - 40 triệu đồng đối với một trong các hành vi như: khám chữa bệnh trong thời gian bị thu hồi chứng chỉ hành nghề hoặc đình chỉ hành nghề; khám chữa bệnh vượt quá phạm vi chuyên môn... Và hình thức xử phạt bổ sung cũng chỉ tước quyền sử dụng chứng chỉ hành nghề có thời hạn từ 22 - 24 tháng.
Có thể thấy, mức phạt hành chính này là không đủ sức răn đe nếu nhìn vào số lần bị xử phạt của các phòng khám trong “danh sách đen” mà chúng tôi đã nêu ở trên; đồng thời, các hình thức xử phạt bổ sung cũng không đủ trọng lượng. Sở Y tế TP.HCM từng kiến nghị bổ sung những biện pháp xử phạt nghiêm hơn nữa như tước giấy phép hoạt động đối với cơ sở và đình chỉ hành nghề vĩnh viễn đối với cá nhân tái phạm nhiều lần, cố tình trục lợi trên sức khỏe người bệnh.
Luật sư Nguyễn Duy Binh – Giám đốc Công ty Luật Nguyễn Lê Trần và Cộng sự, Đoàn Luật sư TP.HCM cũng cho rằng mức xử phạt vi phạm hành chính trong lĩnh vực khám, chữa bệnh đối với hành vi được xác định là vẽ bệnh moi tiền chưa đủ sức răn đe; các cơ quan chức năng cần xem xét có chế tài mạnh hơn đối với các cơ sở khám, chữa bệnh và cá nhân vi phạm, tái phạm nhiều lần.
 |
Luật sư Nguyễn Duy Binh – Giám đốc Công ty Luật Nguyễn Lê Trần và Cộng sự. |
Riêng đối với cơ sở khám chữa bệnh, Luật sư Nguyễn Duy Binh dẫn chứng, căn cứ theo quy định của Luật Khám bệnh, chữa bệnh 2023, cơ sở khám chữa bệnh sẽ bị thu hồi giấy phép hoạt động khi giấy phép được cấp không đúng thẩm quyền, hồ sơ đề nghị cấp phép không hợp pháp, cơ sở không hoạt động trong 12 tháng liên tục sau khi được cấp phép, hoặc cơ sở tạm dừng hoạt động quá 12 tháng. Ngoài ra, nếu cơ sở có vi phạm pháp luật nghiêm trọng theo quy định tại khoản 1 Điều 56 Luật Khám bệnh, chữa bệnh hoặc tự đề nghị thu hồi giấy phép, cơ quan có thẩm quyền cũng sẽ ra quyết định thu hồi.
Chính phủ có ban hành Nghị định 96/2023/NĐ-CP quy định chi tiết và hướng dẫn liên quan đến nội dung thu hồi giấy phép hoạt động cơ sở khám chữa bệnh như sau:
Điều 78. Trình tự thu hồi giấy phép hoạt động và đình chỉ hoạt động đối với cơ sở khám bệnh, chữa bệnh. (2) Thu hồi giấy phép hoạt động: (a) Trong thời hạn 05 ngày kể từ ngày có kết luận của Hội đồng chuyên môn quy định tại Điều 101 của Luật Khám bệnh, chữa bệnh hoặc kết luận kiểm tra, thanh tra của cơ quan nhà nước có thẩm quyền trong đó xác định là cơ sở khám bệnh, chữa bệnh có vi phạm thuộc một trong các trường hợp bị thu hồi giấy phép hoạt động theo quy định tại khoản 1 Điều 56 của Luật Khám bệnh, chữa bệnh hoặc cơ sở khám bệnh, chữa bệnh tự đề nghị thu hồi giấy phép hoạt động, cơ quan cấp giấy phép hoạt động ban hành quyết định thu hồi giấy phép hoạt động của cơ sở.
Điều 79. Xử lý sau thu hồi giấy phép hoạt động hoặc đình chỉ một phần hoặc toàn bộ hoạt động chuyên môn của cơ sở khám bệnh, chữa bệnh. (1) Đối với trường hợp giấy phép hoạt động bị thu hồi theo quy định tại khoản 1 Điều 56 của Luật Khám bệnh, chữa bệnh: cơ sở có giấy phép hoạt động bị thu hồi phải thực hiện lại thủ tục đề nghị cấp mới giấy phép hoạt động theo quy định tại Nghị định này.
Giám đốc Công ty Luật Nguyễn Lê Trần và Cộng sự nhận xét, Luật Khám bệnh, chữa bệnh 2023 và các văn bản hướng dẫn thi hành không có quy định về việc thu hồi hoặc đình chỉ vĩnh viễn các cơ sở khám chữa bệnh vi phạm pháp luật nghiêm trọng, nhiều lần hoặc đối với người đại diện theo pháp luật, người phụ trách chuyên môn hay thành viên của các cơ sở này. Các cơ sở khám chữa bệnh vi phạm pháp luật nghiêm trọng bị thu hồi giấy phép hoạt động vẫn có thể thực hiện lại việc đề nghị cấp mới giấy phép hoạt động theo quy định của pháp luật hiện hành.
“Như vậy, đây có thể là “kẻ hở” của pháp luật mà các đối tượng sử dụng để mở nhiều phòng khám “đen” chuyên vẽ bệnh moi tiền từ bệnh nhân gây nhức nhối trong dư luận thời gian qua. Người dân phản ánh, báo chí lên tiếng và cơ quan chức năng kiểm tra, phát hiện, xử phạt nhưng các phòng khám này vẫn vi phạm, tái phạm nhiều lần mà chế tài chưa đủ răn đe, gây ảnh hưởng sức khoẻ, tính mạng của người dân khi đặt niềm tin không đúng chỗ”, Luật sư Nguyễn Duy Binh nhận định.
